1. Μετάβαση στο περιεχόμενο
  2. Μετάβαση στο κύριο μενού
  3. Μετάβαση σε περισσότερους ιστοτόπους της DW

Η λεηλασία εκκλησιών της βόρειας Κύπρου

21 Μαΐου 2007

Ντοκιμαντέρ του Κλάους Γκάλας καταγγέλλει την καταστροφή των εκκλησιαστικών μνημείων στην κατεχόμενη Βόρεια Κύπρο και την απροθυμία του γερμανικού υπουργείου Δικαιοσύνης να επιστραφούν οι εκκλησιαστικοί θησαυροί που είχαν κατασχεθεί προ δεκαετίας στο Μόναχο.

https://p.dw.com/p/Avm2
Εικόνα: APTN

Πρόκειται τελικά περί διπλού σκανδάλου: Αφενός τη λεηλασία των εκκλησιών της Βόρειας Κύπρου και αφετέρου την απροθυμία των κυβερνητικών υπευθύνων στο Βερολίνο να δρομολογήσουν την επιστροφή στην Κύπρο κλεμμένων εκκλησιαστικών θησαυρών που είχαν κατασχεθεί στα χέρια τούρκου λαθρεμπόρου Αϊντίν Ντίκμεν πριν από δέκα χρόνια. Στην επικαιροποίηση του θέματος συμβάλει το νέο ντοκιμαντέρ του Κλάους Γκάλας, το οποίο παρουσίασε το Σάββατο σε εκδήλωση του Ποντιακού Συλλόγου του Μονάχου στην κατάμεστη αίθουσα εκδηλώσεων της Εκκλησίας των Αγίων Πάντων. Όπως λέει στη Ντόιτσε Βέλε o κ. Γκάλας, «το θέμα αποσιωπάται, δυστυχώς, και όσο επικρατεί σιωπή δεν μπορεί να αναπτυχθεί η απαιτούμενη πίεση, τόσο προς την τουρκική, όσο και στη γερμανική πλευρά, ώστε να επιστραφούν τα αντικείμενα στην Κύπρο».

Το μωσαϊκό του Αποστόλου Θωμά από την Παναγιά της Κανακαριάς και τοιχογραφίες από τον Αντιφωνητή στην Καλογριά, είναι δύο μόνον από τους εκκλησιαστικούς θησαυρούς που είχαν κατασχεθεί στην κατοχή του τουρκικής καταγωγής λαθρεμπόρου Αϊντίν Ντίκμαν το 1997. Για τις βαυαρικές διωκτικές αρχές ήταν η μεγαλύτερη επιτυχία στη μάχη κατά του λαθρεμπορίου έργων τέχνης. Ο υπαστυνόμος Βάλτερ Μόζερ που είχε χειριστεί την υπόθεση εκ μέρους της Βαυαρικής Υπηρεσίας Δίωξης Εγκλήματος μας λέει ότι «σπάνια μια υπόθεση είναι τόσο ξεκάθαρη όσο αυτή». Τον Ιούνιο του 2004 το εφετείο το Μονάχου, αποδεχόμενο την αίτηση δικαστικής αρωγής της Κυπριακής Δημοκρατίας, είχε αποφανθεί ότι τουλάχιστον 150 αντικείμενα μπορούν να επιστραφούν στην Κύπρο. Η συνταγματική προσφυγή του Ντίκμεν που ακολούθησε απορρίφθηκε από το δικαστήριο της Καρλσρούης. Ωστόσο τα αντικείμενα παραμένουν μέχρι και σήμερα στις αποθήκες της βαυαρικής αστυνομίας στη Μάιλινγκερ στράσε του Μονάχου.

«Το μπλοκάρισμα έρχεται από το ομοσπονδιακό υπουργείο Δικαιοσύνης στο Βερολίνο» που παραπέμπει στην ολοκλήρωση της διαδικασίας στα αστικά δικαστήρια, λέει ο Κλάους Γκάλας επικαλούμενος απάντηση του υπουργείου σε επιστολή του. «Μου έγραψαν μια ουδόλως φιλική επιστολή, όπου για παράδειγμα λένε ότι υπάρχει αίτημα δικαστικής συνδρομής από τρίτη χώρα, που δυσχεραίνει τη διαδικασία. Διερωτώμαι γιατί δεν αναφέρεται, ποια είναι η τρίτη χώρα. Είναι η Τουρκία; υποθέτω πως όχι. Εικάζω ότι οι υπηρεσίες υποπίπτουν σε ένα λάθος. Πιθανόν να έχουν κινηθεί οι αρχές του κατεχόμενου βόρειου τμήματος και να το επεξεργάζονται στο Βερολίνο ως αίτημα ενός κράτους. Όταν μου γράφουν για ‘τρίτη χώρα’, υπογραμμίζει ο κ. Γκάλας «αυτό είναι επιπολαιότητα, είναι κακό, ένα τέτοιο λάθος στη δικαιοσύνη είναι ανεπίτρεπτο».

Το πρόβλημα της λεηλασίας των εκκλησιών στην κατεχόμενη βόρεια Κύπρο δεν περιορίζεται στα αντικείμενα αυτά. Ο Κλάους Γκάλας κατέγραψε με κρυφή κάμερα για το ντοκιμαντέρ του μια δραματική πραγματικότητα στη Βόρεια Κύπρο. «Εκείνο που με συγκλόνιζε πάντα ήταν οι φρικτές, χαοτικές συνθήκες στις οποίες βρίσκονται οι εκκλησίες και ακόμα περισσότερο τα νεκροταφεία. Δεν υπάρχει νεκροταφείο απ΄ όσα έχω δει - και επισκέπτομαι χρόνια τώρα στην περιοχή - που να μην έχει καταστραφεί. Είναι φρικτό το θέαμα των ανοιγμένων τάφων, των καταστραμμένων σταυρών, είναι χειρότερο και από τη βεβήλωση και μετατροπή των εκκλησιών σε στάβλους, είναι ένα δράμα».

Από την άλλη πλευρά, ο κ. Γκάλας επισημαίνει ότι στο κατεχόμενο χωριό Λύσι βρήκε Τουρκοκύπριους από την Πάφο, που όπως λέει, «μου έδειξαν την εκκλησία και ο Μουσταφά μου περιέγραψε με λεπτομέρειες, πως αποσπάσθηκαν οι τοιχογραφίες όταν ακόμα το Λύσι ήταν στρατιωτική περιοχή, επιβεβαιώνοντας αυτό που συχνά λέω, ότι υπό το ‘άγρυπνο μάτι’ του τουρκικού στρατού αποσπάστηκαν οι τοιχογραφίες, κάτι που χρειάζεται βδομάδες, φώτα, βαριά εργαλεία. Αυτό σημαίνει ότι έγινε με υποστήριξη συγκεκριμένων προσώπων».

Τον Απρίλιο ο κ. Γκάλας παρουσίασε το πρόβλημα της λεηλασίας των εκκλησιών στην επιτροπή πολιτισμού του Ευρωκοινοβουλίου, οι ευρωβουλευτές ‘σοκαρίστηκαν’ από τα στοιχεία και ο πρόεδρος της επιτροπής ανήγγειλε ότι θα απευθυνθεί στη γερμανίδα καγκελάριο Άγκελα Μέρκελ ως προεδρεύουσα της ΕΕ.

Ο ακόλουθος τύπου της κυπριακής πρεσβείας στο Βερολίνο, Μιχάλης Κουμίδης λέει στη Ντόιτσε Βέλε ότι η κυπριακή πλευρά θέτει το θέμα με κάθε ευκαιρία και η καγκελάριος είναι γνώστης του προβλήματος. «Η καγκελάριος της Γερμανίας και πρόεδρος της ΕΕ Άγκελα Μέρκελ, σε συνάντηση που είχε με αρχηγούς μονοθεϊστικών θρησκειών της ΕΕ στις Βρυξέλλες, μεταξύ αυτών και είπε ότι δεν πρέπει να κλείνουμε τα μάτια μας π.χ. στις καταστροφές και τις λεηλασίες θρησκευτικών μνημείων στο βόρειο μέρος της Κύπρου. Αυτό για μας είναι μια σημαντική δήλωση από την προεδρεύουσα χώρα της Ευρώπης, την οποία θα εκμεταλλευτούμε πολιτικά», σημειώνει ο κ. Κουμίδης.

Το θέμα στη συνάντηση της περασμένης Πέμπτης είχε θέσει ο Αρχιεπίσκοπος της Κύπρου Χρυσόστομος ο Β΄. Επιστολή στην κ. Μέρκελ έστειλε και ο κύριος Γκάλας μαζί με την ταινία και την παράκληση για διευθέτηση του θέματος της επιστροφής των αντικειμένων μέσα στη γερμανική προεδρία.

Ρεπορτάζ: Γιώργος Παππάς