Η Τουρκία στο βελγικό φεστιβάλ Europalia

100 φωτογραφίες μιας άλλης Κωνσταντινούπολης, που δεν έχουν συνηθίσει τα βλέμματα των τουριστών, παρουσιάζονται από τις 6 Οκτωβρίου 2015 στο Βασιλικό Μουσείο Καλών Τεχνών στις Βρυξέλλες, στα πλαίσια του καλλιτεχνικού φεστιβάλ Europalia που λαμβάνει χώρα κάθε δύο χρόνια στη βελγική πρωτεύουσα και σε άλλες -ακόμη κι εκτός Βελγίου- ευρωπαϊκές πόλεις. Συναυλίες στο Άμστερνταμ και την Κολωνία συμπληρώνουν το φετινό πρόγραμμα του φεστιβάλ, το οποίο θα διαρκέσει μέχρι το τέλος Ιανουαρίου. Η φωτογραφική έκθεση «Imagine Istanbul» είναι μία μόνο από τις 200 εκδηλώσεις της διοργάνωσης, η οποία φέτος έχει ως τιμώμενη χώρα την Τουρκία. Στα εγκαίνια της έκθεσης παραβρέθηκε και ο τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν. «Λίγες χώρες έχουν να επιδείξουν τόσους πολιτισμούς, οι οποίοι διαδέχθηκαν ο ένας τον άλλο ή αναπτύχθηκαν ταυτόχρονα» εξηγούν οι διοργανωτές.

Αυτή την πορεία μες στους αιώνες επιχειρεί να αποτυπώσει η εναρκτήρια έκθεση στο Βασιλικό Μουσείο Καλών Τεχνών με τίτλο «Anatolia. Home of Eternity», με 250 αρχαιολογικά εκθέματα που καλύπτουν μια χρονική περίοδο 12.000 χρόνων. Η Ανατολία, δηλαδή ολόκληρο το ασιατικό κομμάτι της χώρας, αποτελεί λίκνο πολυάριθμων πολιτισμών, οι οποίοι είναι αποτυπωμένοι σε ποικίλα αντικείμενα που στάλθηκαν στο Βέλγιο από 30 μουσεία της Τουρκίας, όπως ευρήματα της νεολιθικής εποχής, χάλκινα αντικείμενα από το βασίλειο των Χετταίων ή αγάλματα των ρωμαϊκών χρόνων.

Το φεστιβάλ στη σκιά των επιθέσεων

Ωστόσο το φετινό φεστιβάλ επισκιάζουν τα πρόσφατα γεγονότα της Άγκυρας. Ο φωτογράφος Αλί Ταπίκ, ο οποίος συμμετέχει στην έκθεση «Imagine Istanbul», εμφανίστηκε στα εγκαίνια φορώντας μια μαύρη κορδέλα στο μπράτσο ως ένδειξη πένθους για τους 97 νεκρούς από τη βομβιστική επίθεση της 10ης Οκτωβρίου. Αυτή δεν ήταν όμως η μοναδική πρόκληση με την οποία ήρθαν αντιμέτωποι οι διοργανωτές του φεστιβάλ. Καθώς το 2015 συμπληρώθηκαν 100 χρόνια από τη γενοκτονία των Αρμενίων, την οποία έως σήμερα η Τουρκία αρνείται να αναγνωρίσει, ασκήθηκε έντονη κριτική προς το φεστιβάλ από την αρμενική κοινότητα του Βελγίου.

Παρ' όλες τις δυσκολίες, το φεστιβάλ Europalia, το οποίο κλείνει φέτος 45 χρόνια ζωής, παραμένει μία από τις σημαντικότερες καλλιτεχνικές διοργανώσεις της Ευρώπης. Στόχος του είναι να φέρει στο προσκήνιο την πολιτισμική κληρονομιά της εκάστοτε τιμώμενης χώρας μέσω της μουσικής, των καλών τεχνών, της φωτογραφίας, του κινηματογράφου, του χορού, της λογοτεχνίας, της αρχιτεκτονικής και της γαστρονομίας. Ανάμεσα στις χώρες που έχουν τιμηθεί υπήρξαν η Ελλάδα, η Ρωσία και η Κίνα. Το 2017 θα προσκληθεί η Ινδονησία, η οποία υπήρξε και η φετινή τιμώμενη χώρα της Διεθνούς Έκθεσης Βιβλίου της Φρανκφούρτης.

Δημήτρης Ελευθεράκης (DPA)