Η τουρκική διπλωματία διαμεσολαβεί για την συμφιλίωση Ισραήλ-Συρίας

Στο εξαιρετικά πολύπλοκο διπλωματικό σκηνικό για την ειρήνευση στη Μ. Ανατολή ξεδιπλώνεται από χθες άλλη μια πρωτοβουλία. Ο πρωθυπουργός Ερντογάν βρέθηκε στη Δαμασκό, όπου είχε συνομιλίες με τον Σύρο πρόεδρο Μπασίρ αλ Ασσάντ. Επίσημα η αφορμή της επίσκεψης ήταν τα εγκαίνια εντός τουρκοσυριακού οικονομικού φόρουμ. Ανεπίσημα ωστόσο η κύρια αιτία της επίσκεψης συνδέεται με κάποια σημάδια ύφεσης στις σχέσεις Ισραήλ και Συρίας που θα μπορούσαν να καταλήξουν ακόμη και στη σύναψη ειρηνευτικής συμφωνίας μεταξύ των δύο χωρών. Χώρες με τις οποίες η Άγκυρα διατηρεί καλές σχέσεις. Γι αυτόν τον στόχο, λοιπόν, η τουρκική διπλωματία εργάζεται εδώ και ένα χρόνο και φαίνεται πως τα πρώτα αποτελέσματα προκαλούν συγκρατημένη αισιοδοξία. Σύμφωνα με πληροφορίες το Ισραήλ θα ήταν διατεθειμένο να επιστρέψει τα υψώματα του Γκολάν στη Συρία με αντάλλαγμα την ειρήνη. Τι κομίζει λοιπόν ο Ερντογάν από τη Δαμασκό μετά τις χθεσινές τους επαφές;

«Δεν κάνουμε παζάρια με το Γκολάν»

Σύμφωνα με τις πρώτες πληροφορίες η επίσκεψη θα μπορούσε να αποτελέσει μια νέα αρχή μεταξύ Ισραήλ και Συρίας. Η αρχή αυτή δεν έγινε γιατί οι απόψεις είναι αντιδιαμετρικά αντίθετες. Εξ άλλου ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις μεταξύ των δύο χωρών έγιναν και στο παρελθόν, απέτυχαν όμως πριν από επτά χρόνια επειδή οι δύό πλευρές δεν κατόρθωσαν να συμφωνήσουν στη χάραξη των κοινών συνόρων. Το καυτό σημείο ονομάζεται υψώματα του Γκολάν. Ένα ιδιαίτερα εύφορο κομμάτι γης, που ανήκε στη Συρία, αλλά κατελήφθη από τους ισραηλινούς το 1967, κατά τη διάρκεια του πολέμου των έξι ημερών. Το μήνυμα που φέρεται να κόμισε ο Ερντογάν στους σύρους είναι η ετοιμότητα της Δαμασκού να επιστρέψει τα υψώματα του Γκολάν, Είναι και το κύριο αίτημα της Συρίας. «Η Συρία δεν είναι διατεθειμένη να κάνει παζάρια με το Γκολάν», τονίζει ο Σύρος βουλευτής Ζορζ Ζαμπού. «Είναι επικράτειά μας και διατηρούμε κάθε δικαίωμα».

Σε αντάλλαγμα το Ισραήλ περιμένει τη σύναψη ειρήνης με τη Συρία όπως έγινε με την Ιορδανία και την Αίγυπτο κατά το πρότυπο «γη έναντι ειρήνης». ΟΙ δυσκολίες πολλές, ορισμένοι πιστεύουν ότι είναι ανυπέρβλητες. Τα προβλήματα αφορούν κυρίως σε θέματα διαχείρισης των υδάτινων πόρων, σε στρατιωτικά και αμυντικά ζητήματα, στη χάραξη συνόρων, στον ρόλο της Συρίας διεθνώς και την επιρροή που υφίσταται από το Ιράν.

Σιμόν Πέρες: «διακόψτε τις σχέσεις με τη Χισμπολά»

Η ισραηλινή εφημερίδα Μααρίβ μετέφερε στο χθεσινό της φύλο την εξής άποψη του προέδρου Σιμόν Πέρες: «Αν οι Σύροι δεν διακόψουν τις σχέσεις τους με τη Χισμπολά και το Ιράν, δεν πρόκειται να ξαναδούν στα μάτια τους τα υψώματα του Γκολάν». Είναι και το δυσκολότερο σημείο. Γιατί αυτό που ζητούν οι ισραηλινοί, προϋποθέτει ριζική μεταβολή της εξωτερικής πολιτικής της Συρίας. Με άλλα λόγια την οριστική απομάκρυνση από το σιϊτικό Ιράν και τη σιϊτική Χισμπολά του Λιβάνου και τη διακοπή κάθε υποστήριξης προς τις εξτρεμιστικές παλαιστινιακές οργανώσεις. Κάτι τέτοιο θα άλλαζε τους συσχετισμούς δυνάμεων στη Μ. Ανατολή. Ο Τιμουρ Γκογκσελ, πρώην επικεφαλής της ειρηνευτικής δύναμης στο Λίβανο υποστηρίζει ότι η πολιτική εξουδετέρωση της Συρίας θα ήταν μια μεγάλη νίκη για την ισραηλινή διπλωματία. Ξαφνικά το Ιράν θα ήταν απομονωμένο. Ο Τούρκος πρωθυπουργός τα γνωρίζει αυτά πολύ καλά γι αυτό και έσπευσε να διασαφηνίσει πως επίλυση των προβλημάτων δεν γίνεται εν μια νυκτί. «Κατ΄ αρχήν» όπως δήλωσε , «θα πρέπει να αρχίσουν άμεσες διαπραγματεύσεις σε χαμηλό επίπεδο, που θα προετοιμάσουν τη συνάντηση των πολιτικών ηγετών του Ισραήλ και της Συρίας». Άρα ο δρόμος ακόμη προς τα εκεί είναι ακόμη μακρύς.

Επιμέλεια Ειρήνη Αναστασοπούλου