Η ώσμωση της Θεσσαλονίκης

Παρακολουθούμε τη Διεθνή Έκθεση Βιβλίου από την πρώτη της κιόλας διοργάνωση, ακόμα και πριν από την πρώτη της διοργάνωση, από το προδρομικό διετές της στάδιο, όταν λεγόταν ακόμα SCRIPTA. Γιατί μας κίνησε το ενδιαφέρον από την αρχή; Γιατί ήταν η πρώτη προσπάθεια στην Ελλάδα μια έκθεση βιβλίου να μην είναι μόνο μια παράταξη από περίπτερα όπου οι εκδότες βρίσκουν ακόμα μια ευκαιρία να πουλήσουν ορισμένα αντίτυπα. Μια διεθνής έκθεση βιβλίου, όπως είναι για παράδειγμα, τηρουμένων φυσικά των αναλογιών, αυτές της Φραγκφούρτης και της Λειψίας, σημαίνει πολύ περισσότερα πράγματα: παρουσία και ξένων εκδοτών, παρουσία συγγραφέων, εκδηλώσεις με βιβλία και για βιβλία, παράλληλα συνέδρια για τον εκδοτικό τομέα, θέλγητρα τέλος για να διαμορφωθούν και τα παιδιά κάποια μέρα σε αναγνώστες.

Η έκθεση της Θεσσαλονίκης κατάφερε την οκταετία που πέρασε να καλύπτει όλη αυτή την παλέτα. Το ζήσαμε την περασμένη εβδομάδα επί τόπου. Γεμάτη καθημερινά η παιδική γωνιά της έκθεσης, συνέδρια για τους ειδικούς του βιβλίου, πολλές εκδηλώσεις σε κατάμεστες αίθουσες, πολλοί εκδότες από 23 ξένες χώρες, Έλληνες και ξένοι συγγραφείς παρόντες. Ανάμεσά τους ας αναφέρουμε τον Ισραηλινό Ντάβιντ Γκρόσμαν που προσκλήθηκε για δυο λόγους. Αφ’ ενός γιατί βιβλία του εκδόθηκαν πρόσφατα από τις εκδόσεις Scripta και Καστανιώτη και αφετέρου για να συμμετάσχει στον κεντρικό θεματικό κύκλο της φετινής έκθεσης που είχε τον ωραίο τίτλο «Όταν οι ιδέες εξεγείρονται» στη Βόρεια Αφρική και τη Μέση Ανατολή. Κι έτσι συνδυάζονται ωραία ο κερδώος με τον λόγιο Ερμή. Εν μέσω της αραβικής άνοιξης συγγραφείς από το Μαρόκο και την Αλγερία, την Τυνησία και την Αίγυπτο συζήτησαν μεταξύ τους και με το κοινό για τις εξεγέρσεις στις χώρες τους και τον ρόλο της λογοτεχνίας. Αυτή είναι η ουσία μιας σοβαρής έκθεσης βιβλίου, αυτή είναι και η ουσία της Θεσσαλονίκης: η ώσμωση με αφορμή το βιβλίο, η διάχυση κειμένων και ιδεών, η διεύρυνση της συνειδητοποίησης του κόσμου μας.

Μια μικρή, συμπαθητική συμβολή στη συνειδητοποίηση αυτή ήταν και η πρωτοβουλία του Γερμανικού Προξενείου της Θεσσαλονίκης να εκδοθεί με την υποστήριξή του και στα γερμανικά, με αποδέκτες δηλαδή τους Γερμανούς τουρίστες στην πόλη, ένα πρόσφατο βιβλιαράκι που υπογράφουν η ιστορικός Ρένα Μόλχο και η αρχιτέκτων Βίλμα Χαστάογλου. Είναι ένας ιστορικός οδηγός για τα εβραϊκά μνημεία και αξιοθέατα της Θεσσαλονίκης, μια συμβολή στην αποκατάσταση της ιστορικής φυσιογνωμίας της πόλης που ξέρουμε αλλά ξεχνάμε συχνά ότι είχε κάποτε μια ανθούσα εβραϊκή κοινότητα, η οποία αποδεκατίστηκε στη γερμανική κατοχή. Και τέλος ποια σχέση έχουν όλα αυτά τα ενδιαφέροντα από τον κόσμο του βιβλίου με τη δύσκολη ελληνική καθημερινότητα. Στα πλαίσια της ώσμωσης που είπαμε, ας μεταφέρουμε στα καθ’ ημάς την υπόδειξη του Ντάβιντ Γκρόσμαν προς Ισραηλινούς και Παλαιστίνιους. Μην αποδέχεστε τη λογική των μη λύσεων, μην παραδίνεστε στην κατάθλιψη.