Θα περιοριστεί η δύναμη πυρός του QE;

Σε κάθε περίπτωση, οι αγορές περιμένουν κάποιες πρώτες ενδείξεις. Ο ίδιος ο επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Μάριο Ντράγκι είχε προαναγγείλει ότι το φθινόπωρο θα ανακοινώσει εάν και σε ποιο βαθμό θα μειωθεί η δύναμη πυρός του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης που στην παρούσα φάση συνεχίζει να μετρά μηνιαίες αγορές ομολόγων ύψους 60 δις ευρώ.

Γεγονός είναι ότι το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης φτάνει ήδη στα όριά του. Τουλάχιστον σε αυτά που έχει θέσει η ίδια η ΕΚΤ, με τις αγορές να μην μπορούν να υπερβαίνουν το πλαφόν του 33% κάθε μιας έκδοσης ομολόγων. Οι αγορές γερμανικών ομολόγων αναμένεται να αγγίξουν το όριο αυτό το καλοκαίρι του 2018 ενώ έξι μήνες αργότερα θα ισχύει το ίδιο για τα ομόλογα Γαλλίας, Ιταλίας και Ισπανίας.

Το σενάριο της αύξησης του πλαφόν

Υπάρχει όμως ένα ακόμη σημαντικό στοιχείο που συνηγορεί υπέρ του ότι σύντομα θα ανακοινωθεί μια λιγότερο επιθετική νομισματική πολιτική εκ μέρους της Ευρωτράπεζας: η αναθέρμανση της ευρωπαϊκής οικονομίας. Κατά την αυριανή συνεδρίασή τους, οι κεντρικοί τραπεζίτες θα έχουν στα χέρια τους τις τελευταίες -θετικές- αναλύσεις των οικονομολόγων της ΕΚΤ. Σε αυτά τα συμφραζόμενα αναλυτές εκτιμούν ότι αύριο «ο Μ. Ντράγκι θα αφήσει πιθανότατα να διαφανεί για πρώτη φορά ότι από το 2018 η ΕΚΤ θα αγοράζει λιγότερα ομόλογα σε σχέση με σήμερα».

Υπάρχουν βέβαια και εκείνοι που επιχειρηματολογούν προς την διαμετρικά αντίθετη κατεύθυνση. Δεν θα μπορούσε, για παράδειγμα, να αυξήσει η ΕΚΤ το πλαφόν που η ίδια έχει θέσει για κάθε έκδοση; Επιπλέον, εάν η οικονομία των χωρών της Ευρωζώνης κινηθεί φέτος όντως με ρυθμούς της τάξης του 2%, είναι βέβαιο ότι θα αυξηθεί παράλληλα και ο πληθωρισμός; Ας σημειωθεί ότι απώτερος στόχος του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης QE στο οποίο επιχειρεί να ενταχθεί διακαώς και η Ελλάδα, δεν είναι να δοθεί ώθηση μόνον στην ανάπτυξη, αλλά και στον χαμηλό πληθωρισμό.

Το ισχυρό ευρώ ανατρέπει το σχεδιασμό

Μπορεί τον Αύγουστο το γενικό επίπεδο των τιμών να αυξήθηκε από το 1,3% στο 1,5%, εντούτοις αυτό οφείλεται ως επί το πλείστον στις τιμές της ενέργειας. Ο λεγόμενος πυρήνας του πληθωρισμού (core inflation) -ο οποίος δεν συνυπολογίζει συγκυριακά στοιχεία όπως για παράδειγμα τις τιμές της ενέργειας- διαμορφώθηκε στο 1,2%. Πέραν τούτου, η πρόσφατη νέα αύξηση της ισοτιμίας του ευρώ μειώνει τις εισαγωγές ενέργειας σε ευρώ και οδηγεί αυτόματα και σε μείωση του πληθωρισμού. Αυτό δεν ικανοποιεί φυσικά την ΕΚΤ, διακηρυγμένος στόχος της οποίας είναι ο πληθωρισμός να κινείται στο 2%.

Το ισχυρό ευρώ λοιπόν φαίνεται να περιορίζει σημαντικά τα περιθώρια μεταβολών στην πολιτική της ΕΚΤ. Επιπλέον, όπως σημειώνει ο Ζεμπάστιαν Ζάξ από το τραπεζικό ίδρυμα Metzler, οι χώρες της νοτίου Ευρώπης συνεχίζουν να έχουν ανάγκη τα χαμηλά επιτόκια. Περισσότερο πολιτική διάσταση στο ζήτημα δίνει αντίθετα ο Ρόμπερτ Γκράιλ από την Merck Finck: «Εξαιτίας και της εκκρεμότητας των εκλογών στην Ιταλία η ΕΚΤ δεν θα πρέπει να υιοθετήσει ιδιαίτερα περιοριστική πολιτική».

Εκτιμήσεις αναλυτών συγκλίνουν στο ότι η ΕΚΤ θα ανακοινώσει τη μείωση του όγκου αγοράς ομολόγων από τα 60 στα 40 δις ευρώ μηνιαίως -αρχής γενομένης από την 1η Ιανουαρίου του επόμενου χρόνου- στη συνεδρίαση της 26ης Οκτωβρίου. Οι ίδιοι συμφωνούν ότι δεν θα πρέπει να αναμένεται στο άμεσο μέλλον ο τερματισμός του προγράμματος.

Μίχαελ Μπράουν / Κώστας Συμεωνίδης