«Έχω μεγάλες ιστορικές προσδοκίες από τη Γερμανία»

Οι πολύτιμες αρχαιότητες, η ποικιλία και η γλύκα του μεσογειακού τοπίου μαζί με τους άνθρωπους του είναι το βασικό πολιτιστικό κεφάλαιο που διαθέτει η Ελλάδα, με το οποίο μπορεί να προσελκύσει τους ξένους ταξιδιώτες, σύμφωνα με τον αναπληρωτή υπουργό Πολιτισμού Νίκο Ξυδάκη. Ο κ. Ξυδάκης μιλώντας στη Deutsche Welle, αναφέρθηκε στην ανάγκη ανάδειξης του πλούτου της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, όπου θα προβάλλεται «μια ταυτότητα που να είναι υπερήφανη για αυτό που είναι και ανοιχτή στον κόσμο, να έχει έναν υγιή κοσμοπολιτισμό». Τόνισε την ανάγκη «να φτιάξουμε αυτό που φτιάχνουν άλλες χώρες, μια πολιτιστική βιομηχανία, η οποία θα μπορεί να υπηρετεί και την κοινωνία και την οικονομία και να ανοίγει διαρκώς την Ελλάδα στον κόσμο». Στο κεφάλαιο αυτό ανήκει βεβαίως το σπουδαιότερο μνημείο πολιτισμού της χώρας, ο Παρθενώνας, τμήματα του οποίου βρίσκονται στο Βρετανικό Μουσείο.

«Κοιτάξτε, αυτό που λέμε είναι ότι τα γλυπτά του Παρθενώνα είναι ένα σύνολο γλυπτών που πρέπει να είναι αδιαίρετο και ενιαίο και να θαυμάζεται εκεί όπου γεννήθηκε, εκεί όπου ανήκει, στον Παρθενώνα. Ο Παρθενώνας είναι ένα μοναδικό μνημείο, ένα μοναδικό συμβολικό συμπύκνωμα για τον δυτικό πολιτισμό, για τον πανανθρώπινο πολιτισμό και τυχαίνει οι νεοέλληνες να είναι οι προσωρινοί διαχειριστές σε μια μακραίωνη ιστορία. Είναι ένα μνημείο της παγκόσμιας κληρονομιάς που ανήκει σε όλους και αξίζει να το βλέπουν εκεί όπου ήταν, εκεί που βρέθηκε από τον 5o αιώνα, από τα κλασικά χρόνια. 2.500 χρόνια μετά, να είναι ξανά εκεί.»

Ο αναπληρωτής υπουργός Πολιτισμού επισημαίνει τη μεταστροφή της κοινής γνώμης, τη δύναμη της ενημέρωσης, της πειθούς και της διπλωματίας, χωρίς να αποκλείει τα νομικά μέσα εάν κριθούν πρόσφορα.

Κρίση και documenta

Η συζήτηση δεν μπορεί να μην περιστραφεί γύρω από την κρίση, η οποία στον τομέα του πολιτισμού πρωτοδιατυπώθηκε κατά τη γνώμη του στον κινηματογράφο, ο οποίος αναδεικνύεται, συζητιέται και βραβεύεται στο εξωτερικό. Όσον αφορά τον τομέα των εικαστικών, η Αθήνα έχει αρχίσει ήδη να ασχολείται με το σπουδαιότερο εικαστικό γεγονός στον κόσμο, την documenta. Πρόκειται για τη σπουδαιότερη έκθεση σύγχρονης τέχνης που γίνεται κάθε πέντε χρόνια στο Κάσελ της Γερμανίας και η οποία για πρώτη φορά στην ιστορία της αποφάσισε να βγει από τα όριά της και να πραγματοποιηθεί παράλληλα και στην Αθήνα. Τα εγκαίνια μάλιστα της διοργάνωσης του 2017 θα γίνουν πρώτα στην ελληνική πρωτεύουσα:

«Νομίζω ότι η documenta σημαδεύει τη μεταπολεμική φιλελεύθερη δημοκρατική Γερμανία. Εκεί γεννιέται η Ομοσπονδιακή Γερμανία και χαίρομαι πολύ γιατί το άνοιγμά της προς την Ελλάδα δείχνει έναν βαθύτερο διεθνισμό της Γερμανίας και το καταλληλότερο γεωγραφικό σημείο για να βγει η Γερμανία από τα σύνορά της, από την ας πούμε αυτάρκειά της, είναι να κατεβεί στη Μεσόγειο, στον Νότο.»

Ο κ. Ξυδάκης χαρακτηρίζει τον διευθυντή της documenta Άνταμ Τσίμτσικ «έναν σπουδαίο διανοητή, ο οποίος θα στείλει την documenta σε μια άλλη διανοητική πίστα. Θα πάει πολύ μπροστά τον διεθνή καλλιτεχνικό διάλογο».

Eλληνογερμανικές σχέσεις και ελληνική κυβέρνηση

Η documenta είναι ένα κορυφαίο εικαστικό γεγονός που ενώνει τις δύο χώρες. Τα τελευταία χρόνια όμως οι ελληνογερμανικές σχέσεις χαρακτηρίζονται από πολύ μεγάλη ένταση σε πολιτικό επίπεδο και ο κ. Ξυδάκης κάποιες φορές υπήρξε ιδιαίτερα αιχμηρός:

«Είμαι αιχμηρός γιατί έχω πάρα πολύ μεγάλες ιστορικές και πνευματικές προσδοκίες από τον γερμανικό λαό και τον γερμανικό πολιτισμό. Ουσιαστικά ένα μέρος της δικής μου εκπαίδευσης, της προσωπικής μου αγωγής είναι το αμερικάνικο σινεμά, το αμερικάνικο ροκ εν ρολ και πάρα πολύ η γερμανική λογοτεχνία και το γερμανικό σινεμά. Εχώ δει όλες τις ταινίες του Φασμπίντερ και του Βέντερς από δύο και τέσσερεις φορές. Δηλαδή η άνθηση του γερμανικού μεταπολεμικού κινηματογράφου είναι μέρος αναπόσπαστο, πολύ βαθύ, της δικής μου κουλτούρας. Όπως και η λογοτεχνία. Η λογοτεχνία του Εντσενσμπέργκερ, η λογοτεχνία του Χάινριχ Μπελ, η λογοτεχνία του Γκύντερ Γκρας και η λογοτεχνία των μεγάλων Γερμανών ρομαντικών, οι οποίοι γέννησαν μες την τέχνη τους, την νεώτερη Ελλάδα ως έναν ιδανικό τόπο. Για αυτό αναστατώνομαι καμιά φορά με τις μάλλον ρηχές και στερεοτυπικές αντιμετωπίσεις της σύγχρονης Ελλάδας από τα γερμανικά μέσα κυρίως».

Τέλος, στην ερώτηση εάν είναι ικανοποιημένος με το έργο και την πορεία της ελληνικής κυβέρνησης απαντά: «Όχι, θα ήθελα να είχαμε κάνει πολύ περισσότερα. Θα ήθελα να είχαμε προχωρήσει πολύ πιο γρήγορα την εξυγίανση της ελληνικής διοίκησης, την εμβάθυνση της κοινωνικής δικαιοσύνης, την ίση κατανομή των βαρών σε μια δύσκολη ιστορική περίοδο. Να επιδεικνύαμε περισσότερες λύσεις με φαντασία, ακόμα και χωρίς χρήματα. Και αυτό είναι σαφώς αυτοκριτική. Αφορά και εμένα. Πρωτίστως εμένα. Δυστυχώς, η διάρκεια και η ένταση της διαπραγμάτευσης - η οποία είναι επιθυμητό να καταλήξει σε μια συμφωνία που να δίνει τη δυνατότητα στην Ελλάδα να αναπνεύσει και να ξαναχτίσει ένα μέλλον με δικαιοσύνη και εργατικότητα - αυτή η διαπραγμάτευση απορροφά τεράστιο μέρος της πολιτικής μας δύναμης, της πολιτικής μας ζωτικότητας.»

Μαρία Ρηγούτσου