Καλύτερες Πολιτιστικές Πρωτεύουσες στο μέλλον;

Μία πρώτη αποτίμηση των αλλαγών αυτών από τον πρόεδρο της Επιτροπής Πολιτισμού και Παιδείας στο Ευρωκοινοβούλιο και ευρωβουλευτή του ΠΑΣΟΚ Νίκο Σηφουνάκη:

«Αλλάζει ριζικά το σύστημα ανάδειξης των πολιτιστικών πρωτευουσών. Ενώ δηλαδή μέχρι σήμερα το κάθε κράτος-μέλος είχε την ευχέρεια να προτείνει αυτό ποια πόλη επιθυμεί προκειμένου να αναλάβει την πολιτιστική πρωτεύουσα, τώρα τα πράγματα αλλάζουν και κάθε κράτος-μέλος υποχρεούται να κάνει εσωτερικό διαγωνισμό».

Επιτροπή από 13 προσωπικότητες θα καλείται να κρίνει τις υποψηφιότητες του διαγωνισμού. Η Αυστριακή ευρωβουλευτής των Πρασίνων Κρίστα Πρετς έχει συντάξει την εισηγητική έκθεση που υιοθετήθηκε ως ψήφισμα από το Ευρωκοινοβούλιο. Υποστηρίζει ότι από δω και μπρος η επιλογή της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας θα γίνεται με πιο αντικειμενικά και ποιοτικά κριτήρια...

«Θα έχουμε πιο έντονο ανταγωνισμό» επισημαίνει η Αυστριακή ευρωβουλευτής. «Η κριτική επιτροπή θα συναποτελείται από εκπροσώπους της Ε.Ε. και της χώρας που αναλαμβάνει τη διοργάνωση. Η κοινή προσπάθεια πρώτον εγγυάται αντικειμενικότητα και δεύτερον προσφέρει σε υποψήφιες πόλεις τη δυνατότητα να προβληθούν και να εξηγήσουν γιατί θέλουν την Πολιτιστική Πρωτεύουσα...»

Υπάρχει όμως και η άλλη άποψη. Η ΄Ερνα Χέννικοτ Σέπγκενς, ευρωβουλευτής από το Λουξεμβούργο, υποστηρίζει ότι το νέο σύστημα αλλοιώνει τον θεσμό και τον κάνει γραφειοκρατική υπόθεση με μάρκετινγκ, ανάλογο με αυτό που βλέπουμε πριν από την ανάθεση των Ολυμπιακών Αγώνων...

«Αξιολογηθήκαμε κι εμείς, η πόλη του Λουξεμβούργου, όταν ζητήσαμε την Πολιτιστική Πρωτεύουσα για το 2007. Ε λοιπόν, η κριτική επιτροπή δεν είχε ποτέ απαρτία, δεν ήρθε ποτέ στο Λουξεμβούργο, κι όμως στην αρχή μας είχε δώσει αρνητική γνωμοδότηση. Κι ας είχαμε ετοιμάσει ολόκληρο φάκελο με τη συμμετοχή μάλιστα γειτονικών περιφερειών από τη Γαλλία, το Βέλγιο και τη Γερμανία».

Τελικά το Λουξεμβούργο πήρε την Πολιτιστική Πρωτεύουσα του 2007, μαζί με τη Ρουμανία. Ο θεσμός είναι τόσο περιζήτητος, ώστε μέχρι το 2019 προσφέρεται εις διπλούν, δηλαδή σε δύο χώρες ταυτόχρονα. Αυτό γίνεται για να καλυφθούν και οι νέες χώρες- μέλη της Ε.Ε, που δεν είχαν συμπεριληφθεί στον αρχικό σχεδιασμό. Για παράδειγμα το 2017 η Κύπρος θα γιορτάσει μαζί με τη Δανία. Υποψηφιότητα από την Ελλάδα δεν προβλέπεται, άλλωστε φέτος η Πάτρα έχει στεφθεί Πολιτιτική Πρωτεύουσα της Ευρώπης. Δυστυχώς όμως δεν έχει ακουστεί καθόλου στο εξωτερικό...

«Θα πάω στην Πάτρα να δω κι εγώ από κοντά τί ακριβώς έχει κάνει η πόλη για την Πολιτιστική Πρωτεύουσα» λέει η Αυστριακή ευρωβουλευτής στην Ντόιτσε Βέλε. «Στην αρχή υπήρχαν αρκετές δυσκολίες, αλλά ελπίζω ότι θα ξεπεραστούν. Και ότι η Πολιτιστική Πρωτεύουσα θα ζωντανέψει και θα προσελκύσει πολλούς επισκέπτες».

Και τώρα ...τα καλά νέα. Όποιος περάσει τη δύσκολη αξιολόγηση, «ανταμείβεται» μεταφορικά, αλλά και κυριολεκτικά! Η χρηματοδότηση της Ε.Ε. προς την Πολιτιστική Πρωτεύουσα πρώτον τριπλασιάζεται και δεύτερον δίνεται τρεις μήνες πριν απο τη διοργάνωση, ώστε να διευκολύνεται ο έγκαιρος προγραμματισμός. Η χρηματοδότηση δεν ονομάζεται πλέον «επιδότηση», αλλά «βραβείο», το οποίο μάλιστα φέρει το όνομα της αείμνηστης Μελίνας Μερκούρη.

«Νομίζω ότι είναι ένας φόρος τιμής σε μια προσωπικότητα, σε μία μεγάλη καλλιτέχνιδα, η οποία βεβαίως υπήρξε και πολιτικός και για χρόνια υπουργός Πολιτισμού» επισημαίνει ο πρόεδρος της Επιτροπής Πολιτισμού και Παιδείας του Ευρωκοινοβουλίου Νίκος Σηφουνάκης. «Σημαίνει ουσιαστικά αναγνώριση της προσπάθειας της Μελίνας να καθιερωθεί ο θεσμός των Πολιτιστικών Πρωτευουσών. Δική της ήταν η ιδέα, εκείνη τη δρομολόγησε κατά τη διάρκεια της πρώτης περιόδου στο υπουργείο Πολιτισμού από το 1981 ως το ’85, με συμπαραστάτη και αρωγό τον Γάλλο υπουργό Πολιτισμού και φιλέλληνα, τον Ζακ Λανγκ.»

Γιάννης Παπαδημητρίου, Στρασβούργο