Καταλύτης ή επιταχυντής της κρίσης του ευρώ η Γερμανία;
19 Απριλίου 2011
Υπάρχει η γενικότερη εντύπωση ότι η γερμανική κυβέρνηση παίζει ρόλο καταλύτη στην κρίση του ευρώ. Είναι όμως πράγματι έτσι; Η σκληρή στάση της Μέρκελ απέναντι στην Ελλάδα και σε άλλες χρεωμένες χώρες έφερε ακριβώς το αντίθετο αποτέλεσμα, διόγκωσε τα προβλήματά τους.
«Να τιμωρηθούν οι αμαρτήσαντες»
Εμπειρογνώμονες υποστηρίζουν ότι η Γερμανίδα καγκελάριος έπρεπε να βοηθήσει πολύ πιο γρήγορα και αποφασιστικά την Ελλάδα πριν από ένα χρόνο. Χαρακτηριστικά τα όσα υποστηρίζει ο Τόμας Φρίκε, επικεφαλής οικονομολόγος της γερμανικής έκδοσης των Φαινάνσιαλ Τάιμς: «Αν είχαμε απλώσει ήδη από τον περασμένο Δεκέμβριο το δίκτυ προστασίας και είχαμε εγγυηθεί ότι δεν θα αφήσουμε την Ελλάδα να πέσει, θα είχαμε εμποδίσει την κρίση να εξαπλωθεί έτσι ώστε να πρέπει τώρα οι Έλληνες να πληρώσουν τόσο υψηλούς τόκους».
Αντ΄ αυτού η καγκελάριος δίσταζε επί μήνες να δράσει, άλλοτε για λόγους εκλογικούς, άλλοτε για ηθικούς, οι αμαρτήσαντες θα έπρεπε να τιμωρηθούν, ήταν η θέση της. Η στάση αυτή, κατά τον Τόμας Φρίκε, συνέβαλε στη χειροτέρευση της κρίσης. Υπήρξε όμως κι ένας άλλος λόγος που έκανε τη γερμανική κυβέρνηση να μην προχωρήσει άμεσα στη στήριξη της Ελλάδας, ήταν ο τρόπος που ο λαϊκός τύπος με προεξάρχουσα της εφημερίδα Bild αρθρογράφησε γύρω από το ελληνικό χρέος.
«Η εφημερίδα Bild επηρέασε σημαντικά», υποστηρίζει ο οικονομολόγος Νόρμπερτ Χέρινγκ. «Είναι δύσκολο να κυβερνήσει κανείς πηγαίνοντας εναντίον αυτής της εφημερίδας. Στιγμάτισε τους Έλληνες και τους Πορτογάλους σε αποδιοπομπαίους τράγους, που στην πραγματικότητα δεν ήταν».
Γιατί, συνεχίζει ο Νόρμπερτ Χέρινγκ, αν οι νότιες χώρες της Ε.Ε. έφτασαν στο χείλος της καταστροφής, συνέβαλε και η Γερμανία. Αν δεν ήταν τόσα υψηλά τα γερμανικά πλεονάσματα, τα ελλείμματα δεν θα έφταναν σε τόσο υψηλά ποσοστά.
Καλά τα μέτρα, αλλά χρειάζεται τόνωση της βιομηχανίας
Τώρα η Γερμανία υπαγορεύει στις νότιες χώρες ένα πακέτο μέτρων, που κάποτε βοήθησε την Γερμανία να γίνει πιο ανταγωνιστική, που όμως θα τις ωθήσουν στην κατάρρευση, όπως τουλάχιστον προβλέπει ο Χέρινγκ. «Η μεγάλη διαφορά», λέει, «έγκειται στο ότι η Γερμανία είναι μια κατεξοχήν εξαγωγική χώρα. Οι εξαγωγές της αντιπροσωπεύουν το 50% του ΑΕΠ, εκεί όπου στην περιφέρεια το αντίστοιχο ποσοστό είναι το μισό ή και λιγότερο. Ελάχιστη αύξηση της ανταγωνιστικότητας στις νότιες χώρες δεν γίνεται τόσο αισθητή, όσο σε μας. Και το αντίθετο, μείωση της κατανάλωσης έχει μεγαλύτερες επιπτώσεις, όταν μειώνονται και οι μισθοί».
Γι αυτό και τα μέτρα λιτότητας δεν επαρκούν από μόνα τους, εκείνο που χρειάζεται είναι βοήθεια στη ενίσχυση του βιομηχανικού τομέα, κι αυτό θα μπορούσε να γίνει με την προσέλκυση ξένων επενδυτών μέσω της μείωσης των φόρων στις επιχειρήσεις.
«Είδαμε τις δυσκολίες της Ιρλανδίας να υπερασπιστεί τη χαμηλή φορολογία στις επιχειρήσεις», υπενθυμίζει ο γερμανός οικονομολόγος. «Άρα φαίνεται ότι δεν υπάρχει βούληση για παραχώρηση βιομηχανικής δραστηριότητας στην Ελλάδα και την Πορτογαλία, ώστε να μην αποβιομηχανοποιηθούν εντελώς».
Κοντά σε αυτό φαίνεται ότι ο μόνιμος μηχανισμός στήριξης που θα τεθεί σε λειτουργία από το 2013 με προίκα γύρω στα 700 δις ευρώ δεν αντικατοπτρίζει τη λογική των χρηματαγορών, που σε αντίθεση με τις μακρές χρονικά διαδικασίες λήψης αποφάσεων, αντιδρούν πολύ πιο γρήγορα. «Με το που εισέρχεται μια χώρα στο μηχανισμό στήριξης», λέει ο Τόμας Φρίκε, «αμέσως δίδονται τροφές σε εικασίες ότι θα αργήσει πολύ να βγει».
Αλλά και εδώ αντικατοπτρίζεται η γερμανική θέση πως η κρίση αποτελεί δίκαιη τιμωρία καταχρεωμένων χωρών, στις οποίες η βοήθεια δεν θα πρέπει να είναι τσάμπα. Όμως, αν δεν αλλάξει αυτή η νοοτροπία και οι λύσεις που πηγάζουν από αυτή, τότε είτε θα διαλυθεί η ευρωζώνη ή θα μετατραπεί σε ένωση μεταφοράς πόρων.
Zhang Danhong/Ειρήνη Αναστασοπούλου
Υπεύθ. σύνταξης: Βιβή Παπαναγιώτου