Κοινωνικοποίηση των ζημιών

Αναταράξεις που ίσως να οδηγούσαν σε κατάρρευση το τραπεζικό σύστημα, όχι μόνο των Ηνωμένων Πολιτειών. Το αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών αποφάσισε να παρέμβει.

Ο λόγος για το κυβερνητικό σχέδιο διάσωσης των εταιρειών παροχής στεγαστικών δανείων Fannie Mae και Freddie Mac. Το σχέδιο θέτει τους δύο οργανισμούς υπό τον έλεγχο της κυβέρνησης και σε καθεστώς αναδιάρθρωσης ύστερα από πτώχευση. Η απόφαση αυτή έδωσε ανάσα στα χρηματιστήρια όλου του κόσμου και τροφοδότησε άνοδο του δολαρίου. Στην πραγματικότητα, καλείται ο αμερικανός φορολογούμενος να πληρώσει τα σπασμένα. Και αυτό γιατί η μεγαλύτερη επιχείρηση διάσωσης στην ιστορία των ΗΠΑ γίνεται με χρήματα των φορολογουμένων. Το κόστος αναμένεται να ξεπεράσει τα 200 δισ. Δολάρια. Ο Χένρι Πόλσον, υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, αιτιολόγησε έτσι την απόφασή του: «Μια ενδεχόμενη κατάρρευση του συστήματος θα καθιστούσε αδύνατη στο μέλλον την δανειοδότηση των Αμερικανών προκειμένου να αγοράσουν ένα σπίτι, ένα αυτοκίνητο, γενικά για την κατανάλωση. Ενδεχόμενη κατάρρευση θα είχε επιπτώσεις στην οικονομική ανάπτυξη και στην αγορά εργασίας. Έτσι αποφασίσαμε να προβούμε σε αυτή την ενέργεια».

Στα πρόθυρα της πτώχευσης δεκάδες τράπεζες

Την ίδια στιγμή οι μεγαλοτραπεζίτες προσπαθούν να μας πείσουν ότι η χρηματοπιστωτική κρίση φθάνει στο τέλος της και ότι τελικά το παγκόσμιο τραπεζικό σύστημα κατάφερε να βγει από την κρίση με μικρές απώλειες. Τα πράγματα δεν είναι έτσι. Η κρίση που ξεκίνησε στην αμερικανική αγορά ακινήτων δεν έχει ακόμη κορυφωθεί. Οι τράπεζες έχουν σημειώσει απώλειες της τάξεως των 500 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Δεκάδες χρηματοπιστωτικά ιδρύματα βρίσκονται στα πρόθυρα της πτώχευσης, ενώ στις ΗΠΑ ήδη έχουν κλείσει πολλές τράπεζες.

Η κατάσταση θα ήταν σίγουρα πολύ χειρότερη εάν δεν είχε παρέμβει στην υπόθεση των εταιρειών παροχής στεγαστικών δανείων Fannie Mae και Freddie Mac το αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών και η Ομοσπονδιακή Τράπεζα (FED).

Η αμερικανική κυβέρνηση ήθελε να αποτρέψει τις αλυσιδωτές αντιδράσεις που θα προκαλούσε στην αμερικανική και παγκόσμια οικονομία η κατάρρευση των δύο εταιρειών. Και αυτό γιατί οι δύο κολοσσοί εγγυώνται ή κατέχουν περίπου το 50% των ύψους 12 τρισεκατομμυρίων δολαρίων στεγαστικών δανείων που έχουν χορηγηθεί στις ΗΠΑ, αγοράζοντας κυρίως στεγαστικά δάνεια από εγκεκριμένους πιστωτές, τα οποία ακολούθως διαθέτουν σε επενδυτές. Πρόκειται για το ένα τρίτο του αμερικανικού ΑΕΠ.

Στενή συνεργασία με το κράτος

Με δεδομένο ότι σχεδόν όλες οι υπόλοιπες τράπεζες έχουν γυρίσει την πλάτη στην αγορά ενυπόθηκων δανείων, η οικονομική κρίση θα έπαιρνε απρόβλεπτες διαστάσεις.

Οι Fannie Mae και Freddie Mac συνεργάζονται στενά με το κράτος. Μάλιστα πολλοί τις θεωρούν μέρος της κρατικής οικονομικής δραστηριότητας. Στελέχη των Δημοκρατικών τις έχουν κατ` επανάληψη προστατεύσει, καθώς τις θεωρούν εγγύηση για την διασφάλιση οικονομικά προσιτής στέγης προς τα μεσαία και χαμηλά εισοδήματα.

Παρά την όποια αναγκαιότητα, η κίνηση της αμερικανικής κυβέρνησης συνιστά άρση των κανόνων της ελεύθερης αγοράς. Εσφαλμένες οικονομικές και επιχειρηματικές επιλογές, όχι μόνο δεν τιμωρούνται, αλλά επιβραβεύονται από το κράτος. Ενώ στις καλές εποχές τα κέρδη ήταν ιδιωτικά, τώρα οι ζημιές κοινωνικοποιούνται.

Και παρόλα αυτά η χρηματοπιστωτική κρίση δεν έχει ακόμη κορυφωθεί.