Λύση για τους αστέγους τα άδεια σπίτια

Μια υπόθεση εργασίας: εάν τα εκατομμύρια σπίτια που μένουν επί σειρά ετών άδεια, μπορούσαν να ανοίξουν τις πόρτες τους στους αστέγους των χωρών-μελών, τότε ενδεχομένως να λυνόταν το στεγαστικό πρόβλημά τους στην ΕΕ! Η υπόθεση αυτή αρχικά ακούγεται ουτοπική. Με μία όμως προσεκτικότερη ανάγνωση των αριθμών θα μπορούσε να αποτελέσει ρεαλιστική βάση για συζήτηση. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα, την οποία δημοσίευσε η εφημερίδα The Guardian, ο αριθμός των αστέγων στην ΕΕ ανέρχεται σήμερα στα 4,1 εκατομμύρια. Παράλληλα τα άδεια σπίτια ανέρχονται σε πάνω από 11 εκατομμύρια. Θεωρητικά θα μπορούσαν να στεγάσουν τους ανθρώπους που τα χρειάζονται. Σύμφωνα με την ίδια έρευνα στη Γερμανία τα άδεια σπίτια ανέρχονται σε 1,8 εκατομ., σε περίπου 2 εκατομμύρια στην Ιταλία και σε περίπου 700.000 στη Μ. Βρετανία. Η κατάσταση είναι χειρότερη στην Ισπανία, όπου τελευταία χρόνια τα ακατοίκητα σπίτια ανέρχονται σε περίπου 3,4 εκατομμύρια. Αντίστοιχη είναι η κατάσταση και στην Πορτογαλία, όπου το 2011 τα άδεια σπίτια ήταν 700.000.

Πτυχή της «φούσκας» των ακινήτων

Πολλά από τα άδεια σπίτια χτίστηκαν την τελευταία δεκαετία, πριν «σκάσει» η μεγάλη «φούσκα» των ακινήτων. Συνήθως πρόκειται για επενδυτικά πρότζεκτ, και όχι για σπίτια τα οποία προορίζονταν για ιδιοκατοίκηση. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα των άδειων εξοχικών σε πολλά τουριστικά θέρετρα της Μεσογείου. Η Καριμά Ντελί, γαλλίδα ευρωβουλευτής των Πρασίνων, ανέφερε στην DW ότι «ιδιαίτερα γενικευμένο είναι και το φαινόμενο των εγκαταλελειμμένων σπιτιών, τα οποία έχουν περιέλθει σε τράπεζες από τότε που ξέσπασε η κρίση, όπως στην Ισπανία». Αλλά και στη Γαλλία η κατάσταση είναι λυπηρή. Μόνο στο Παρίσι υπάρχουν περίπου 200.000 άδεια σπίτια, ενώ σε όλη τη Γαλλία περίπου 2 εκατομμύρια.

Στο μεταξύ, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ενέκρινε πρόσφατα ψήφισμα ζητώντας την καθιέρωση μιας «κοινής ευρωπαϊκής στρατηγικής για τους αστέγους». Η Ντελί ασκεί κριτική σε αυτό το ψήφισμα, κατηγορώντας την Ευρωβουλή για ολιγωρία, διότι ήδη από το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης άρχισαν να φαίνονται τα προβληματικά σημάδια στον χώρο της πρώτης κατοικίας. Το προφίλ των σημερινών αστέγων είναι έτσι διαφορετικό. «Είναι νεότεροι, ενώ επηρεάζονται παράλληλα και οι οικογένειές τους. Συχνά πρόκειται για χαμηλόμισθους εργαζομένους, οι οποίοι δεν είναι σε θέση να συντηρήσουν ένα σπίτι με όλα τα έξοδα που το συνοδεύουν», αναφέρει η γαλλίδα ευρωβουλευτής.

Ανάγκη για λήψη άμεσων μέτρων

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εκτιμά ότι περίπου 500.000 οικογένειες στην Ισπανία έχουν αναγκαστεί από τις τράπεζες να εγκαταλείψουν την πρώτη κατοικία τους. Σύμφωνα με την ισπανική νομοθεσία, οι οφειλέτες στεγαστικών δανείων δεν υποχρεούνται μόνο να δώσουν πίσω το σπίτι τους αλλά και να αποπληρώσουν το δάνειο. Μάλιστα η αξίωση της τράπεζας μεταβιβάζεται και στους κληρονόμους. Το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης έκρινε τον Μάρτιο του 2013 ότι οι συγκεκριμένοι νομοθετικοί όροι είναι υπέρμετρα επαχθείς για τους καταναλωτές, οι οποίοι αφήνονται έκθετοι μπροστά στη βούληση της τράπεζας. Η Καριμά Ντελί, σχολιάζοντας την απόφαση, προσβλέπει στην Κομισιόν, θεωρώντας ότι θα πρέπει να ακολουθήσει το παράδειγμα του Ευρωκοινοβουλίου.

Από την πλευρά πάντως της κοινωνία των πολιτών, ήδη υπάρχουν κάποιες προτάσεις που θα μπορούσαν να αποφέρουν καρπούς. Ο Μίκαελ Τσιλ, διαχειριστής της γερμανικής ιστοσελίδας Leerstandsmelder.de, η οποία εντοπίζει άδεια σπίτια προκειμένου να ευαισθητοποιήσει την κοινή γνώμη για το θέμα των αστέγων, αναφέρει στην DW: «Θα έπρεπε να σκεφτούμε το ενδεχόμενο επιβολής προστίμων σε ιδιοκτήτες που αφήνουν σπίτια προς ενοικίαση, άδεια σε πυκνοκατοικημένες περιοχές». Η ιστοσελίδα επικεντρώνει τις έρευνές τις σε μεγάλες πόλεις της Γερμανίας, της Ελβετίας και της Αυστρίας και μέχρι στιγμής έχει εντοπίσει πολλά εγκαταλελειμμένα σπίτια, τα ιδιοκτησιακά στοιχεία των οποίων δεν είναι σαφή, και τα οποία ενδεχομένως θα μπορούσαν να φιλοξενήσουν αστέγους.

Νina Haase / Δήμητρα Κυρανούδη

Υπεύθ. Σύνταξης: Στέφανος Γεωργακόπουλος