Μέρκελ: η καγκελάριος που επιμένει

Δεκαπέντε χρόνια συμπληρώνει η Άνγκελα Μέρκελ στην προεδρία των γερμανών χριστιανοδημοκρατών (CDU) και δέκα χρόνια στο τιμόνι της Γερμανίας. Τον περασμένο Μάιο το αμερικανικό περιοδικό Forbes την είχε ανακηρύξει για Πέμπτη συνεχή φορά «πιο ισχυρή γυναίκα στον κόσμο». Πρωταγωνιστικό ρόλο είχε διαδραματίσει η καγκελάριος ιδιαίτερα στην αντιμετώπιση της κρίσης στην ευρωζώνη και στην μακροχρόνια «παρτίδα πόκερ» για το χρέος. Ποια είναι όμως η σημερινή εικόνα; Έξι μήνες έχουν περάσει από τότε που η Άνγκελα Μέρκελ είχε «βγει μπροστά» σε μία εποχή που διαφαινόταν, για πρώτη φορά, η απρόσμενα μεγάλη έκταση της προσφυγικής κρίσης, για να δώσει το πολιτικό στίγμα της και να διαβεβαιώσει τους Γερμανούς ότι θα καταφέρουν να αντιμετωπίσουν και αυτήν την πρόκληση, όπως και τόσες άλλες στο παρελθόν. Τα λόγια της ήταν χαρακτηριστικά: «Βρισκόμαστε μπροστά σε μία αποστολή εθνικής σημασίας, που αφορά όλους. Είναι μία πρόκληση που θα μας απασχολήσει, όχι μόνο για ημέρες ή μήνες, αλλά για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Η Γερμανία είναι μία χώρα ισχυρή. Το κίνητρο πρέπει να είναι: Θα τα καταφέρουμε. Θα τα καταφέρουμε και όπου βρεθεί εμπόδιο πρέπει να ξεπεραστεί».

Ήταν μία ξεκάθαρη δεσμευτική δήλωση σε μία εποχή που η Γερμανία υπολόγιζε να υποδεχθεί περίπου 800.000 πρόσφυγες μέχρι το τέλος του χρόνου. Οι επικριτές της καταλόγιζαν στην καγκελάριο ότι με αυτήν την δήλωση άνοιξε «τον ασκό του Αιόλου» για μία ανεξέλεγκτη προσέλευση και εισδοχή προσφύγων στη Γερμανία. Λίγες μέρες αργότερα ο κόσμος υποδεχόταν με λουλούδια τους πρόσφυγες στον σιδηροδρομικό σταθμό του Μονάχου, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης σχολίαζαν με θαυμασμό την πολιτική Μέρκελ, αλλά ο βαυαρός πρωθυπουργός και μακροχρόνιος εταίρος της στον κυβερνητικό συνασπισμό Χορστ Ζέεχοφερ δεν δίσταζε να δηλώσει δημοσίως ότι η δημόσια δήλωση-πρόσκληση προς τους πρόσφυγες «ήταν λάθος». Και μάλιστα ένα λάθος που δεν πρέπει να επαναληφθεί, υποστηρίζει ο βαυαρός υπουργός Οικονομικών Μάρκους Ζέντερ. Και αυτό γιατί, όπως υποστηρίζει, «θα αυξηθεί τόσο πολύ ο αριθμός των προσφύγων, ώστε η κατάσταση θα γίνει ανεξέλεγκτη».

Η συνύπαρξη Μέρκελ-Ζέεχοφερ

Αυτή ήταν η αρχή μίας εσωτερικής πολιτικής αντιπαράθεσης, η οποία δεν έχει κοπάσει και φαίνεται να εξασθενεί την πολιτική παρουσία της Άνγκελα Μέρκελ. Άλλωστε οι χριστιανοκοινωνιστές (CSU) θεωρούνται «αδελφό κόμμα» της CDU επί δεκαετίες. Όμως η καγκελάριος επιμένει στη γραμμή της, την οποία μάλιστα υπερασπίστηκε εκ νέου στο συνέδριο της CSU τον περασμένο Νοέμβριο, αλλά και σε πρόσφατη κομματική εκδήλωση των χριστιανοκοινωνιστών. Ιδιαίτερα η κοινή εμφάνιση Μέρκελ-Ζέεχοφερ στο συνέδριο του Νοεμβρίου προκάλεσε ποικίλα σχόλια, καθώς η καγκελάριος υπερασπίστηκε δημοσίως την πολιτική της, ενώ ο Ζέεχοφερ, που πήρε τον λόγο αμέσως μετά, την άφησε να στέκεται δίπλα του στο βήμα όσο ο ίδιος δεχόταν τα ενθουσιώδη χειροκροτήματα των συνέδρων για το αίτημά του να μπει ένα συγκεκριμένο όριο στην προσέλευση των προσφύγων: «Έχουμε τη σταθερή πεποίθηση ότι αυτή η ιστορική αποστολή, η ενσωμάτωση των προσφύγων στη χώρα μας, δεν θα βρίσκει συνεχώς την συναίνεση του πληθυσμού, εάν δεν καταλήξουμε σε ένα ανώτατο όριο στην εισδοχή των προσφύγων…» Σήμερα το κόμμα του Ζέεχοφερ κάνει λόγο για 200.000 πρόσφυγες τον χρόνο, ενώ το αίτημα βρίσκει υποστηρικτές και στο κόμμα της Άνγκελα Μέρκελ. Η καγκελάριος δεν αλλάζει ρότα: επιμένει ότι η ίδια «εργάζεται σταθερά» για τον περιορισμό του αριθμού των προσφύγων, αλλά αρνείται να θέσει συγκεκριμένο όριο.

Οι χριστιανοκοινωνιστές έκαναν μία ακόμη προσπάθεια να μεταπείσουν τη Μέρκελ σε κομματική εκδήλωση στις 20 Ιανουαρίου στη Βαυαρία, η οποία όμως δεν απέφερε αποτελέσματα. Στη συνέχεια ο Ζέεχοφερ δήλωσε ότι «δεν υπήρξε καμία διάθεση υποχώρησης, το θεωρώ απογοητευτικό και νομίζω ότι θα ακολουθήσουν πολιτικά δύσκολες εβδομάδες και μήνες». Οι χριστιανοκοινωνιστές απειλούν ανοιχτά πλέον με προσφυγή στο ανώτατο συνταγματικό δικαστήριο της Γερμανίας, εάν η Μέρκελ δεν αλλάξει γραμμή μέχρι τον Μάρτιο. Αν μάλιστα το κόμμα του Ζέεχοφερ εγκαταλείψει τον κυβερνητικό συνασπισμό, τότε η «εποχή Μέρκελ» θα έφτανε στο τέλος της. Θα υπάρξει συμβιβασμός και «ευρωπαϊκή λύση» στο ζήτημα των προσφύγων; Προς το παρόν κανείς δεν γνωρίζει την απάντηση.

«Κάνουμε τα πάντα»

Το απόγευμα της Παρασκευής η Άνγκελα Μέρκελ επανήλθε στο ζήτημα, μιλώντας σε κομματική εκδήλωση στην εκλογική της περιφέρεια. «Θέλω να σας διαβεβαιώσω, γιατί ξέρω ότι το ζήτημα σας απασχολεί νυχθημερόν, ότι θα κάνουμε τα πάντα για να μειώσουμε αισθητά τον αριθμό των προσφύγων αυτόν τον χρόνο» τόνισε η καγκελάριος, μιλώντας στους ψηφοφόρους της. Από την πλευρά της η πρωθυπουργός της Ρηνανίας-Παλατινάτου και αντιπρόεδρος των κυβερνώντων χριστιανοδηοκρατών Γιούλια Κλέκνερ επανήλθε στην πρόταση για «ζώνες τράνζιτ» ή τουλάχιστον σε μία παραλλαγή της: όποιος έχει προοπτική επιστροφής, θα πρέπει να ενταχθεί σε μία διαδικασία κατανομής των προσφύγων στο εσωτερικό της Γερμανίας. Όποιος δεν έχει, θα πρέπει να σταματάει στα σύνορα και να επιστρέφει στην πατρίδα του» ανέφερε η γερμανίδα πολιτικός σε συνέντευξή της στην εφημερίδα Rhein-Zeitung.

Ζαμπίνε Κίνκαρτς, Γιάννης Παπαδημητρίου