Μία αιφνιδιαστική παραίτηση

Όλα ξεκίνησαν από μία τουρκική παροιμία: Türk gibi başlayip Alman gibi bitirmek. Που σημαίνει "αρχίζεις σαν Τούρκος και τελειώνεις σαν Γερμανός". Πρόκειται για μία ρήση που ακούγεται συχνά και "παίζει" με τα θετικά στερεότυπα για το επιχειρηματικό δαιμόνιο των Τούρκων και την πειθαρχία των Γερμανών. Όπως επισημαίνει η εφημερίδα Süddeutsche Zeitung ο συνδυασμός αυτός δεν μπορεί παρά να είναι θετικός και εγκωμιαστικός, αλλά η φράση θα μπορούσε να έχει και μία διαφορετική, λιγότερο ευχάριστη ανάγνωση: ότι οι Τούρκοι συνεχώς αρχίζουν πράγματα που δεν καταφέρνουν να ολοκληρώσουν.

Σύμφωνα με το πρακτορείο ειδήσεων Anadolu, αυτή ακριβώς τη φράση είχε χρησιμοποιήσει ο μέχρι πρότινος επικεφαλής της αντιπροσωπείας της ΕΕ στην Άγκυρα Χανς Γεργκ Χάμπερ σε μία συνάντηση με δημοσιογράφους στις αρχές Μαΐου, για να περιγράψει την πρόοδο των διαπραγματεύσεων σχετικά με την απελευθέρωση της βίζας. Για την ακρίβεια, είπε: "Έχουμε μία παροιμία, ότι αρχίζεις σαν Τούρκος και τελειώνεις σαν Γερμανός. Αλλά εδώ συμβαίνει το αντίθετο". Ό,τι κι αν σημαίνει το αντίθετο, το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών είχε εκλάβει την παιγνιώδη δήλωση Χάμπερ ως προσβολή, με αποτέλεσμα να του επιδώσει επίσημη διαμαρτυρία. Παράλληλα, ο τότε υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων Βολκάν Μποζκίρ είχε δηλώσει ότι ο Χάμπερ "πρέπει να εξηγήσει τι ακριβώς εννοούσε" και ότι "κανένας πρεσβευτής δεν έχει το δικαίωμα να ταπεινώνει τη χώρα στην οποία βρίσκεται".

"Δεν το εννούσε έτσι..."

Διπλωματικοί κύκλοι στην Άγκυρα επισημαίνουν στην Süddeutsche Zeitung ότι ο Χάμπερ δεν ήθελε να "πληγώσει" τους Τούρκους, αλλά αντιθέτως, ήθελε να επισημάνει και να εξάρει το γεγονός ότι η Τουρκία εργάστηκε σκληρά και στοχευμένα για να νομοθετήσει μέσα σε μόλις δύο μήνες τα περισσότερα από τα 72 προαπαιτούμενα για την απελευθέρωση της βίζας. Παράλληλα όμως ο γερμανός διπλωμάτης ήθελε να υπομνήσει, επικαλούμενος τη λαϊκή σοφία, ότι θα χρειαζόταν ακόμη μία μικρή προσπάθεια από την τουρκική πλευρά, ώστε να διευθετηθούν και οι τελευταίες εκκρεμότητες. Όμως αυτές οι λεπτές αποχρώσεις του λόγου δεν έγιναν προφανώς αντιληπτές. Σε κάθε περίπτωση, πρόκειται για έμπειρο διπλωμάτη: ο Χάμπερ είχε υπηρετήσει στην Άγκυρα ως πρεσβευτής της Γερμανίας από το 1993 έως το 1996 και επέστρεψε το 2015 για να αναλάβει τη διεύθυνση της αντιπροσωπείας της ΕΕ.

Επισήμως οι Βρυξέλλες δεν κάνουν κανένα σχόλιο για την παραίτησή του. "Η Τουρκία είναι μία χώρα-κλειδί και μία υποψήφια χώρα, γι αυτό και εντείνουμε τη συνεργασία μας σε όλα τα επίπεδα" δήλωσε σχετικά εκπρόσωπος της Υψηλής Εκπροσώπου για θέματα εξωτερικής πολιτικής Φεντερίκα Μογκερίνι. Πάντως η Süddeutsche Zeitung, επικαλούμενη διπλωματικούς κύκλους, υποστηρίζει ότι ''το γυαλί είχε ραγίσει'' για τον ευρωπαίο διπλωμάτη και δεν υπήρχε άλλη επιλογή από την παραίτηση. Σημειώνει μάλιστα ότι ιδιαίτερα η Μογκερίνι είχε δυσαρεστηθεί από τον θόρυβο που προκάλεσε στα μέσα ενημέρωσης η παρέμβαση Χάμπερ. Αυτό που προκαλεί πάντως ιδιαίτερη έκπληξη είναι ότι η παραίτηση έρχεται σχεδόν ένα μήνα μετά την επίμαχη δήλωση και ενώ η υπόθεση φαινόταν να έχει ξεχαστεί, ακόμη και στα τουρκικά μέσα ενημέρωσης.

SZ, Γιάννης Παπαδημητρίου