Μαρτυρία: Ο Ελληνοεβραίος Σλόμο Βενέτσια για το Άουσβιτς

Οι αριθμοί της βιομηχανίας του θανάτου είναι γνωστοί: από τους πάνω από 1,3 εκ. ανθρώπους που είχαν εκτοπιστεί στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Άουσβιτς τα 1,1 εκ. εξοντώθηκαν. Ο συνηθέστερος τρόπος εκτέλεσης ήταν εξόντωση στους θαλάμους αερίων.

Επίσης γνωστό είναι ότι στα κρεματόρια δούλευαν Εβραίοι κρατούμενοι του αποκαλούμενου Sonderkommando, του Ειδικού Αποσπάσματος.

Ένας από αυτούς ο Σλόμο Βενέτσια Ελληνοεβραίος από τη Θεσσαλονίκη.
«Όταν είναι να το πεις κάτι, θα πρέπει να πεις σωστά χωρίς να αποκρύπτεις τίποτα», λέει ο Βενέτσια.

Για αυτόν τον λόγο απέφευγε να μιλήσει στα παιδιά του για αυτά που έζησε στο Άουσβιτς, ακόμα και για το ανεξίτηλο τατουάζ με τον αριθμό κρατουμένου του «182 727» στο αριστερό του χέρι.

«Τα παιδιά μου, όταν ήταν μικρά, με ρωτούσαν, τι είναι αυτός ο αριθμός στο χέρι μου. Τους απαντούσα είναι ο αριθμός τηλεφώνου μιας παλιάς μου φιλενάδας.»

Πολύ αργότερα τα παιδιά του ανακάλυψαν τι πέρασε ο πατέρας τους.

Αυτές τις εμπειρίες ο 84χρόνος σήμερα Σλόμο Βενέτσια καταθέτει στο βιβλίο του, που όπως γράφει στην εισαγωγή η Σιμόν Βέιλ, πρώην Πρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου, «αποτελεί μια οναδική ολοκληρωμένη μαρτυρία ενός επιζώντα από το Sonderkommando του Άουσβιτς».

Από τη Θεσσαλονίκη στην Αθήνα και μετά στο Άουσβιτς

Στο Άουσβιτς μεταφέρθηκε ο Σλόμο Βενέτσια με την μητέρα του, τις τρεις αδελφές και τον αδελφό του, τον Μάρτιο του 1944 από την Αθήνα, όπου είχαν καταφύγει από τη Θεσσαλονίκη ένα χρόνο πριν.

Ο τότε 21χρονος Σλόμο κατατάσσεται από τους Γερμανούς μετά από λίγες βδομάδες στο Άουσβιτς στο Ειδικό Απόσπασμα, στο Sonderkommando. Ο τόπος εργασίας του για τους επόμενους μήνες θα είναι τα κρεματόρια του Άουσβιτς.

Ο Σλόμο Βενέτσια θυμάται:

«Είπα μετά στον εαυτό μου, η δουλειά είναι δουλειά.

Όταν όμως μπήκα στο κρεματόριο και είδα τα χιλιάδες άτομα, είπα, που μας φέρανε αυτοί οι κερατάδες. Είχα ακούσει τη λέξη κρεματόριο, αλλά ήμουν μικρός για να καταλάβω».

Η δουλειά του Sonderkommando άρχιζε μετά την εξόντωση των θυμάτων στον θάλαμο αερίων.

Στο βιβλίο του ο Σλόμο Βενέτσια περιγράφει με μεγάλη ψυχραιμία και νηφαλιότητα τη βιομηχανική διαδικασία που ακολουθούσε «ο καθένας έκανε τη δουλειά του, ήταν σαν εργοστάσιο».

Στα κρεματόρια

Τα πάντα ήταν με ακρίβεια οργανωμένα: ένα τμήμα του Sonderkommando έβγαζε τα γυμνά πτώματα από το θάλαμο αερίων, ένα άλλο έκοβε τα μαλλιά των γυναικών, σε αυτό το τμήμα ήταν ο Σλόμο Βενέτσια, ένα άλλο έβγαζε με τανάλιες τα χρυσά δόντια, ένα άλλο κουβαλούσε τα πτώματα στους φούρνους και τέλος ένα τελευταίο τη στάχτη για να την πετάξει στο ποτάμι.

«Όλα γινόταν αυτόματα» θυμάται ο Σλόμο Βενέτσια «λειτουργούσαμε σαν μηχανήματα.

Εκεί πέρα ήσουν έξω από τον κόσμο. Δεν ήμασταν πεθαμένοι, αλλά ήμασταν δίχως μυαλό. Έβλεπες, αλλά δεν ήξερες τη είναι.
Κάθε μέρα λέγαμε ακόμα μια ώρα, ακόμα μια μέρα, περιμέναμε το θάνατο.

Μόνο με φτερά θα μπορούσαμε να φύγουμε. Δεν είχαμε την ευκαιρία να φύγουμε».

Από τις λίγες στιγμές έξαρσης στο στρατόπεδο ήταν εκείνες που τραγουδούσαν ελληνικά τραγούδια όχι για το κέφι τους, αλλά κατά παραγγελία του Γερμανού φύλακα:

«Ο στρατιώτης που μας φύλαγε μας πρόσταζε συχνά, Greco, singen, singen!

Είχαμε στην ομάδα μας κάποιον Τζάγκομπ Γκαμπάι με δυνατή φωνή σαν τενόρος.

Άρχιζε λοιπόν να τραγουδά, μαζί και εμείς, το στρατιωτικό εμβατήριο Η Ελληνική Σημαία: Την ελληνική σημαία μάνα μου την αγαπώ, στον εχθρό δεν την αφήνω, προτιμώ να σκοτωθώ».

Ένας από τους τελευταίους επιζώντες του Sonderkommando Άουσβιτς

Ο Σλόμο Βενέτσια επέζησε του Άουσβιτς με πολύ τύχη, ήταν βαριά άρρωστος.

Παρότι είχε φυματίωση ακολούθησε τους συντρόφους του ήθελαν μετά την απελευθέρωση να φύγουν για Ελλάδα μέσω Ιταλίας. Σχεδόν ετοιμοθάνατος εισάγεται σε νοσοκομείο. Ακολουθούν επτά ολόκληρα χρόνια σε σανατόρια.

Τότε γνωρίζει τη γυναίκα του Μαρίκα, μια εβραία από την Ουγγαρία, που όπως ομολογεί της χρωστάει τα πάντα. Κυρίως που τον άντεξε, με όλα τα ψυχικά του τραύματα, τις πληγές, που δεν έχουν κλείσει ακόμα.

Ο Σλόμο Βενέτσια έμεινε στην Ιταλία, στη Ρώμη, όπου ζει μέχρι σήμερα.

Κάνοντας έναν απολογισμό της ζωής του, καταλήγει «παντρεύτηκα γιατί ήθελα να κάνω οικογένεια, παιδιά, να έρθουνε πίσω αυτοί που πέθαναν. Και έτσι η γυναίκα μου λέγεται Μαρίκα, η αδελφούλα μου λεγόταν Μαρίκα, τώρα γεννήθηκε η μικρή μου εγγονή που την ονομάσαμε Ραχήλ, όπως τη αδελφή μου τη μεγάλη.

Έτσι σιγά - σιγά έρχονται πίσω και αυτοί.»