Μεγάλη έκθεση για την Πίνα Μπάους στη Βόννη

Εάν η καλή ποίηση έπρεπε να βρει οπωσδήποτε έκφραση στο χορό αυτή θα ήταν χωρίς αμφιβολία στο χοροθέατρο της Πίνα Μπάους. Επτά χρόνια συμπληρώνονται από τότε που έφυγε από τη ζωή η σημαντικότερη Γερμανίδα χορογράφος και το Ομοσπονδιακό Μουσείο Τέχνης στη Βόννη της αφιερώνει μέχρι τις 24 Ιουλίου μια μεγάλη έκθεση. Φωτογραφίες, σημειώσεις, προγράμματα, βιντεοσκοπημένα αποσπάσματα από τις θρυλικές παραστάσεις συνθέτουν το πλαίσιο. Στο επίκεντρο της έκθεσης βρίσκεται η πιστή αναπαράσταση του κινηματογράφου Λίχτμπουργκ στο Βούπερταλ, όπου γίνονταν οι πρόβες. Το διάστημα της έκθεσης διοργανώνονται παράλληλα εργαστήρια χορού, μικρές παρουσιάσεις από χορευτές του θιάσου, ομιλίες. Ο Δάφνις Κόκκινος συνεργάτης του χοροθεάτρου για σχεδόν τριάντα χρόνια μιλώντας στην Deutsche Welle λέει σχετικά:

«Ακόμα κάνουμε πρόβες στο Λίχτμπουργκ. Και εγώ όταν ήρθα το 1989 στο Λίχτμπουργκ, εκεί πήγα και είδα τις πρόβες. Όταν μπήκα κάθησα στην πρώτη καρέκλα αριστερά και ακόμα εκεί κάθομαι».

«Δεν μ´ ενδιαφέρει πώς κινούνται οι άνθρωποι αλλά τι είναι αυτό που τους κινεί» είναι ίσως η πιο γνωστή φράση της Πίνα Μπάους. Στα 46 έργα που χορογράφησε και σκηνοθέτησε, αυτό που αναζητούσε από τους 125 μόνιμους χορευτές που συνεργάστηκαν όλα αυτά τα χρόνια μαζί της ήταν η αυθεντικότητα. «Ποτέ δεν μας έλεγε. Ποτέ δεν ξέραμε εάν κάτι της άρεσε ή όχι. Ποτέ δεν μας είπε κάτι και έτσι ήμασταν τελείως ελεύθεροι να κάνουμε οτιδήποτε μας ερχόταν στο μυαλό. Και γίνονταν πάρα πολλά πράγματα. Μπορεί κατά τη διάρκεια του κομματιού να έκανες εκατό πράγματα και μετά από κανένα δύο μήνες μπορεί να σου ζητούσε να επαναλάβεις τα δέκα από τα εκατό και από αυτά μένανε τελικά τρία, τέσσερα»

Σεβασμός στη διαφορετικότητα και στους συνεργάτες

Τα έργα που δημιουργούσε ήταν στην πλειονότητά τους σπονδυλωτά. Μικρές ιστορίες γεμάτες λεπτότητα, απαράμμιλλη φαντασία και ομορφιά. Οι συνεργάτες της ήταν από όλες τις γωνιές του κόσμου. Άνθρωποι από διαφορετικές κουλτούρες που δημιουργούσαν μαζί. Το 1986 μετά από πρόσκληση του Teatro Argentino στη Ρώμη γεννήθηκε ένας νέος τρόπος δουλειάς. Ο θίασος έμενε για τρεις εβδομάδες στην χώρα από την οποία δεχόταν την πρόσκληση και συνέλεγε εικόνες, μουσικές, εμπειρίες, τις οποίες θα μετουσίωνε αργότερα σε κίνηση και λόγο. Με τον τρόπο αυτό προέκυψαν 14 συμπαραγωγές. Η Πίνα Μπάους ήταν μια δημιουργός ανοιχτή στη διαφορετικότητα. Τι είναι αυτό που θυμάται περισσότερο από εκείνην ο Δάφνις Κόκκινος;

«Το πάθος της, την υπομονή της, τις απίθανες, απίθανες ώρες δουλειάς, τον φοβερό σεβασμό που είχε για όλους και το σπουδαιότερο το ότι προσπαθούσε να δημιουργήσει συνθήκες στην πρόβα ώστε να μπορέσει ο χορευτής να βγάλει τον καλύτερό του ευατό. (...) Δηλαδή δεν μπορείς να τον κάνεις κουρέλι, πώς θα βγει μετά στη σκηνή;»

Επηρέασε όσο λίγοι τον σύγχρονο χορό

«Δεν ήταν ποτέ στις προθέσεις μου να ανακαλύψω ένα ορισμένο στιλ ή ένα καινούργιο θέατρο. Η φόρμα προέκυψε μόνη της, από τα ερωτήματα που έθετα. Έψαχνα στη δουλειά πάντα κάτι το οποίο δεν γνώριζα» έλεγε. Κι όμως επηρέασε το σύγχρονο χορό όσο λίγοι. Αν και η δουλειά της δεν έγινε από την αρχή αποδεκτή τιμήθηκε με τα σημαντικότερα βραβεία στον κόσμο όπως το ιαπωνικό Imperial το 2007. Σήμερα που δεν είναι πλέον μαζί με τους χορευτές της, εκείνοι συνεχίζουν το έργο της. Έχουν προσληφθεί δώδεκα νέοι χορευτές, έχουν δοθεί τέσσερεις υποτροφίες από το Ίδρυμα Πίνα Μπάους, ανάμεσα τους και στον νεαρό Ευριπίδη Λασκαρίδη και τα έργα της διδάσκονται σε άλλα θέατρα, όπως αυτή τη στιγμή στην Όπερα του Μονάχου «Τα παιδιά του χθες, του σήμερα, του αύριο». Από τους βασικούς δασκάλους είναι ο Δάφνις Κόκκινος.

Τι είναι όμως αυτό που ο ίδιος έμαθε από την Πίνα Μπάους τόσο ως χορευτής όσο και ως βοηθός σκηνοθέτης σε έξι έργα; «Να είσαι ο εαυτός σου. Και αυτό είναι τόσο σκληρή δουλειά να είσαι όσο πιο απλός γίνεται. Αυτό το έμαθα ως χορευτής. Ως βοηθός της έμαθα ότι δεν πρέπει ποτέ να τα παρατάς. Εκεί που νομίζεις αυτό ήταν δεν αντέχω άλλο ή δεν ξέρω τι να κάνω, εκείνη ακριβώς την στιγμή πρέπει να αναζητήσεις κάποια λύση και αυτή τη λύση θα την βρεις».

Μαρία Ρηγούτσου