1. Μετάβαση στο περιεχόμενο
  2. Μετάβαση στο κύριο μενού
  3. Μετάβαση σε περισσότερους ιστοτόπους της DW

Μια νέα βιογραφία του Αλκιβιάδη

6 Ιουλίου 2012

Ο ιστορικός Χέρμπερτ Χέφτνερ εξέδωσε μια καινούργια βιογραφία του Αλκιβιάδη και η κριτική ανακαλύπτει στην ηγετική εκείνη φυσιογνωμία του 5ου αιώνα π.Χ. το πρότυπο του σημερινού λαϊκιστή πολιτικού.

https://p.dw.com/p/15Rju
Εικόνα: dpa

Γιατί να διαβάσει κανείς σήμερα μια νέα βιογραφία του χαρισματικού πολιτικού και στρατιωτικού ηγέτη της αρχαίας Αθήνας Αλκιβιάδη; Γιατί, αν δεν έχει ειδικό ενδιαφέρον για την αθηναϊκή δημοκρατία και τις περιπέτειές της τις τελευταίες δεκαετίες του 5ου π.Χ. αιώνα; Το ειδικό ενδιαφέρον ενός λάτρη της αρχαίας ιστορίας υπονοεί εκ των προτέρων ότι αξίζει να διαβάζει κάτι για το τότε. Αλλά ο μη έχων ειδικό ενδιαφέρον για το τότε, γιατί να ανοίξει τη βιογραφία του Αλκιβιάδη που εξέδωσε πρόσφατα ο ιστορικός του πανεπιστημίου της Βιέννης Herbert Heftner?

Το «Βιετνάμ της αρχαίας Αθήνας»

Κάποια σχέση θα πρέπει να αποκατασταθεί ανάμεσα στο τότε και το σήμερα. Ας δούμε πώς το επιχειρεί ο κριτικός της Süddeutsche Zeitung του Μονάχου Johan Schloemann: «Ο Αλκιβιάδης ήταν για το κοινό της δημοκρατικής Αθήνας κάτι σαν ένα μίγμα του Karl-Theodor zu Guttenberg, γόνου οικογένειας ευγενών και πρώην υπουργού Άμυνας που παραιτήθηκε επειδή είχε αντιγράψει μεγάλο μέρος της διδακτορικής του διατριβής, του πρώην καγκελάριου Gerhard Schröder και του Diego Maradona. Είχε αριστοκρατική καταγωγή, μια εξαιρετική περίπτωση, κακομαθημένος, εκκεντρικός και ανενδοίαστος, πεπεισμένος εξ υπαρχής ότι ήταν ανώτερος από όλους τους υπόλοιπους πολίτες. Είχε μακριά μαλλιά, φορούσε ακριβά ρούχα και τον ποθούσαν άνδρες και γυναίκες. Ήταν αναμεμιγμένος σε λογής-λογής σκάνδαλα, αλλά οι άνθρωποι του καιρού του έπεφταν θύματα της σαγήνης του και τον συγχωρούσαν.» Μ’ αυτά τα λόγια ο Γερμανός κριτικός προσπαθεί να κινήσει το ενδιαφέρον του αναγνώστη για μια τόσο αμφιλεγόμενη ιστορική μορφή, όπως αυτή του Αλκιβιάδη. Θυμίζει την καταστροφή της Μήλου, θυμίζει την εκστρατεία στη Σικελία, το «Βιετνάμ της αρχαίας Αθήνας» όπως την αποκαλεί, θυμίζει τις υπηρεσίες που προσέφερε ο Αλκιβιάδης στην εχθρά Σπάρτη, θυμίζει την προσφορά του στον σατράπη της Περσίας, θυμίζει τη λαμπρή νίκη της Κυζίκου που μελετούν ακόμα και σήμερα οι στρατιωτικοί ιστορικοί, θυμίζει τον πρόωρο θάνατο του Αλκιβιάδη στα χέρια μιας εταίρας στη Μικρά Ασία.

Herbert Heftner Alkibiades Buchcover Staatsmann und Feldherr
Εικόνα: Primus Verlag

Ήρωας και μοντέλο

Ο Αλκιβιάδης υπήρξε μια συναρπαστική προσωπικότητα, για τον βιογράφο του «αντιπροσωπευτική μορφή μιας λαμπρής, αλλά ασταθούς και αντιφατικής εποχής». Η με τον τρόπο του κριτικού: «Μπορεί ο Αλκιβιάδης να προκάλεσε διάφορα κακά στην Αθήνα, αλλά οι συμπολίτες του τον λάτρευαν σαν ήρωα πιλότο του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου που ταυτόχρονα επιδεικνύει στη δημοσιότητα το γυμνασμένο σώμα του σαν μοντέλο του Κάλβιν Κλάιν.» Δεν μας φαίνονται ασεβείς αυτές οι συγκρίσεις του Γερμανού κριτικού με το σήμερα. Μάλλον τις κάνει ασυνείδητα και ο απλός αναγνώστης χωρίς να τις διατυπώνει ανοιχτά, όταν μελετά μια προσωπικότητα της αρχαιότητας. Ψυχρό ενδιαφέρον για το παρελθόν μάλλον δεν υφίσταται. Όταν μας συγκινεί κάτι παμπάλαιο, είναι γιατί πότε συγκαλυμμένα και πότε απροκάλυπτα μας οδηγεί μέσω αναλογιών στο σήμερα, στις δικές μας συγκρούσεις, στη δική μας μοίρα.

Zeus Tempel Athen Temple of Olympian Zeus, Athens, Greece

Σπύρος Μοσκόβου