Μια ποιητική φωνή διαμαρτυρίας στην Αθήνα

Καλύτερα να σου βγει το μάτι παρά το όνομα. Αλλά δυστυχώς αυτό έχει πάθει η ποίηση, της έχει βγει το όνομα και για τους πολλούς είναι μια τέχνη μελιστάλακτη, αναιμική, σολιψιστική. Και όμως η ποίηση μπορεί να είναι και κάτι άλλο, μια τέχνη πυρέσσουσα, αιματώδης, ανατρεπτική. Ακόμα και η νεοελληνική ποίηση. Αυτό πιστεύει ο δημοσιογράφος και συγγραφέας Hans-Peter Kunisch που πριν από λίγες μέρες έγραψε το κύριο άρθρο στη λογοτεχνική σελίδα της Süddeutsche Zeitung του Μονάχου με τίτλο: «Οι Έλληνες κάνουν την έκπληξη στο Φεστιβάλ Ποίησης στο Βερολίνο.» Ναι, στο 11 Διεθνές Φεστιβάλ Ποίησης με θέμα αυτή τη χρονιά τη Μεσόγειο μια ελληνική τετράδα εξέπληξε.

Πυρετός, χάος, ενέργεια

Γράφει ο Kunisch: «Απόψε ανακαλύψαμε ένα καινούργιο λογοτεχνικό τοπίο. Παρά το ότι οι τέσσερις Έλληνες ποιητές που εμφανίστηκαν ήταν εντελώς διαφορετικοί μεταξύ τους. Το πιο αιφνιδιαστικό ήταν πως τα ποιήματα αυτά προέρχονται από ένα έθνος με παλιό πολιτισμό, ένα έθνος που τα πολλά προβλήματά του τους τελευταίους μήνες το έκαναν περίγελο του κόσμου». Ο αρθρογράφος εγκωμιάζει το διακριτικό αίτημα μιας ήπιας επανάστασης που αναδίδεται από τους στίχους της Δήμητρας Κωτούλα, εκθειάζει τις αναπάντεχες, τολμηρές εικόνες στην ποίηση του Γιάννη Στίγκα, τιμά τον ελεγειακό τόνο στη μπαλάντα του Τίτου Πατρίκιου «Το σπίτι», αλλά η ανακάλυψή του είναι ο τέταρτος, ο νεαρός Jazra Khaleed, γεννημένος στο Γκρόσνι από Έλληνα πατέρα και Τσετσένα μάνα και μεγαλωμένος στην Αθήνα. Να πώς δίνει το στίγμα αυτού του ποιητή ο κριτικός της γερμανικής εφημερίδας: «Οι λέξεις του πετιούνται από τη σκηνή στο ακροατήριο σαν βλήματα. Αυτός ο λεπτοκαμωμένος νεαρός σου δίνει την εντύπωση μερικές στιγμές ότι μπορεί να γίνει επικίνδυνος, διαθέτει εκείνη τη χαώδη ενέργεια που είδαμε στις ταραχές στους δρόμους της Αθήνας. Είναι η φωνή των μεταναστών και των ταραχοποιών που διαμαρτύρονται για την πολυκαιρισμένη και νωθρή κάστα εξουσίας στην Ελλάδα. Και ξέρει να γράφει.»

Οι λέξεις μου είναι άστεγες

Να δούμε κι εμείς τι γράφει ο Jazra Khaleed, αυτός ο υπηρέτης μιας τέχνης πυρέσσουσας, αιματώδους, ανατρεπτικής. Το ποίημα έχει τον γερμανικό τίτλο Wörter που σημαίνει Λέξεις:

Δεν έχω πατρίδα
Κατοικώ μέσα στις λέξεις
Μαυροφορεμένες
Αιχμάλωτες
Mustapha Khayati, με ακούς;
Στη γλώσσα εδρεύει η εξουσία

Μέσα της περιπολεί η αστυνομία
Δεν χρειαζόμαστε άλλους ποιητικούς κύκλους
Δεν χρειαζόμαστε άλλους σεφέρηδες
Στη γειτονιά μου θυσιάζουν τους παρθένους ποιητές
Ράπερς με σκονισμένα μάτια και φαρδιά παντελόνια
Σπρώχνουν ρίμες σε πιτσιρίκια που σνιφάρουν λέξεις
Να πέφτεις και να ξανασηκώνεσαι: η τέχνη του ποιητή
Jean Genet, με ακούς;
Οι λέξεις μου είναι άστεγες
Κοιμούνται στα παγκάκια της Κλαυθμώνος
Σκεπασμένες με χαρτόκουτα από το Ikea
Οι λέξεις μου δεν μιλάνε στις ειδήσεις
Κάνουν πεζοδρόμιο κάθε βράδυ
Οι λέξεις μου είναι προλετάρισσες, σκλάβες όπως εγώ
Δουλεύουνε στα φασονάδικα, μέρα-νύχτα
Δεν θέλω άλλα μοιρολόγια
Δεν θέλω άλλα ρήματα που ν' ανήκουν στον άμαχο πληθυσμό
Χρειάζομαι μια καινούργια γλώσσα, όχι νταβατζιλίκια
Περιμένω μια επανάσταση να με εφεύρει
Ποθώ την γλώσσα του ταξικού ανταγωνισμού
Μια γλώσσα που έχει γευτεί την εξέγερση
Θα την κατασκευάσω!
Αχ, τι αλαζονεία
Εντάξει, φεύγω
Μα κοίτα, στο πρόσωπό μου χαράζει η αυγή μιας νέας ποίησης
Καμιά λέξη δε θα μείνει αιχμάλωτη πίσω
Αναζητώ ένα πέρασμα

Οι στίχοι του Jazra Khaleed έχουν στο πρώτο άκουσμα μια τραχιά τονικότητα. Και την ίδια στιγμή ακούς λίγο πιο πίσω μια άγρια, ανυπότακτη ευαισθησία με απόηχους Rimbaud και Genet.

Σπύρος Μοσκόβου

Υπεύθ. σύνταξης: Βιβή Παπαναγιώτου