Μοναδική έκθεση για τον Μέγα Κωνσταντίνο στην Γερμανία

Υπήρξε ο πρώτος χριστιανός αυτοκράτορας, θέσπισε την ανεξιθρησκεία, μετέφερε την έδρα της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας στην Κωνσταντινούπολη, έδωσε μορφή στο «πιστεύω» της χριστιανικής πίστης, καθόρισε την Κυριακή ως ημέρας αργίας: ο λόγος για τον Φλάβιο Βαλέριο Κωνσταντίνο, στους περισσότερους γνωστός ως Μέγας Κωνσταντίνος. Κορυφαίο γεγονός των εκδηλώσεων της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης 2007 αποτελεί η έκθεση για τον πρώτο βυζαντινό αυτοκράτορα που ανοίγει αύριο τις πύλες της για το κοινό στην γερμανική πόλη Τρίερ. Πρόκειται για την μεγαλύτερη έκθεση αποκλειστικά αφιερωμένη στον ηγεμόνα, ο οποίος επηρέασε καθοριστικά την ιστορία της Ευρώπης καθιερώνοντας τον Χριστιανισμό ως επίσημη θρησκεία της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας Η πόλη Τρίερ, η οποία ιδρύθηκε από τους Ρωμαίους το 16πΧ με το όνομα Τρεβήρους ανήκε στις σημαντικότερες μητροπόλεις της ύστερης αρχαιότητας. Στους Τρεβήρους, ο Κωνσταντίνος έζησε τα πρώτα δέκα χρόνια της βασιλείας του. Επέλεξε μάλιστα την πόλη στις όχθες του ποταμού Μοζέλα ως πρώτη αυτοκρατορική έδρα το 306μΧ. Με εφαλτήριο την Τρίερ υπερασπίστηκε τα σύνορα των δυτικών επαρχιών της αυτοκρατορίας από τις επιθέσεις των γερμανικών φύλων. Από εδώ ξεκίνησε με τα στρατεύματά του προς της Ρώμη όπου νίκησε τον αντίπαλό του Μαξέντιο στην πασίγνωστη μάχη της Μουλβίας Γέφυρας το 312μΧ. Η διάσημη αυτή μάχη, μια από τις σημαντικότερες της ιστορίας, θεωρείται η απαρχή για την μεταγενέστερη καθιέρωση του Χριστιανισμού ως επίσημης θρησκείας ενός κράτους. Από αύριο και μέχρι τις 4 Νοεμβρίου οι επισκέπτες έχουν τη δυνατότητα να δουν σε τρία μουσεία του Τρίερ 1500 εκθέματα από 160 διεθνή μουσεία όπως το Λούβρο, τα μουσεία του Βατικανού, το Βρετανικό Μουσείο, το Βυζαντινό Μουσείο της Αθήνας, αλλά και νέα ευρήματα από τις αρχαιολογικές ανασκαφές που συνεχίζονται στην πόλη του Τρίερ. Μιλώντας με τον επιστημονικό επιμελητή της έκθεση καθηγητή ιστορίας Αλεξάντερ Ντέμαντ μας είπε ότι βασικός στόχος της έκθεσης είναι να στρέψει το ενδιαφέρον της γερμανικής κοινής γνώμης στον σημαντικό Ρωμαίο αυτοκράτορα. Στην ερώτηση αν μπορούμε να χαρακτηρίσουμε τον Κωνσταντίνο ως «Ευρωπαίο» είπε: «Πράγματι ο Κωνσταντίνος είναι ένας σημαντικός Ευρωπαίος. Ας μην ξεχνάμε όμως ότι η Ευρώπη δεν ταυτίζεται γεωγραφικά με την Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Μεγάλα τμήματά της επικράτειά της βρίσκονταν σε Ασία και Αφρική. Το τι σημαίνει Ευρώπη για τους περισσότερους δυτικοευρωπαϊους έχει τις ρίζες του στον Καρλομάγνο. Και σίγουρα δεν περιλαμβάνει την Εγγύς και Μέση Ανατολή, η οποία καταλήφθηκε από τους άραβες και στη συνέχεια από τους Τούρκους. Ο Κωνσταντίνος έθεσε ωστόσο τα θεμέλια της Ευρώπης όπως τη γνωρίζουμε σήμερα: εκχριστιανίζοντας τη βασική αυλή, υποστηρίζοντας ανοιχτά τους χριστιανούς και την εκκλησία, καταπολεμώντας ταυτόχρονα τους ειδωλολάτρες ή λαμβάνοντας μέτρα κατά των αιρετικών. Εκτός αυτού εισήγαγε την χριστιανική μοναρχία ελέω Θεού, η οποία αποδείχθηκε το πιο ανθεκτικό σύστημα διακυβέρνησης στην δυτική Ευρώπη μέχρι σήμερα. Ο Κωνσταντίνος έπαιξε επομένως αποφασιστικό ρόλο θέτοντας τη θρησκευτική βάση της Ευρώπης. Χωρίς τον Κωνσταντίνο η διαδικασία αυτή θα καθυστερούσε αρκετά χρόνια ακόμα». Μέχρι το τέλος της έκθεσης τον Νοέμβριο οι διοργανωτές αναμένουν στο Τρίερ περίπου 250.000 Σκοπός τους να προσελκύσουν όσο το δυνατόν περισσότερους. Έτσι αποφάσισαν να παρουσιάσουν κυρίως στους νεαρούς επισκέπτες δύο εκπλήξεις από το χώρο της εφαρμοσμένης αρχαιολογίας: ένα πιστό αντίγραφο προτομής του Μεγάλου Κωνσταντίνου ύψους τριών μέτρων που κατασκευάστηκε με τη βοήθεια λέιζερ από τη πασίγνωστη προτομή του Ρωμαίου αυτοκράτορα στο Καπιτώλιο της Ρώμης. Εκτός αυτού αρχαιολόγοι και προγραμματιστές παρουσιάζουν με τη βοήθεια συστήματος προβολέων μια αναπαράσταση του Μεγάλου Κωνσταντίνου καθήμενου σε θρόνο με συνολικού ύψους 12 μέτρων. Τα επιτεύγματα του Κωνσταντίνου που δικαιολογούν εν πολλοίς το προσωνύμιο Μέγας έχουν την απαρχή τους στην σταθεροποίηση της αυτοκρατορίας που απειλείται από εξωτερικούς εχθρούς (γερμανικά φύλα, Πέρσες) και μια σειρά εσωτερικών προβλημάτων, τα οποία αντιμετωπίζει ολοκληρώνοντας τις μεταρρυθμίσεις του προκατόχου του Διοκλητιανού χαρίζοντας στην ύστερη ρωμαϊκή αυτοκρατορία ένα λυκόφως διάρκειας περίπου δύο αιώνων. Η ίδρυση της Κων/πολης είναι μια από σημαντικότερες ιδρύσεις πόλεων στην ιστορία. Σηματοδοτεί την αρχή της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας που διαρκεί περισσότερα από 1000 χρόνια. Με την υπογραφή του διατάγματος του των Μεδιολάνων το 313μΧ «νομιμοποιεί» στην ουσία τον χριστιανισμό στην δυτική ρωμαϊκή αυτοκρατορία. Στην οικουμενική σύνοδο της Νίκαιας 325μΧ δίνει την πρώτη βασική μορφή στο χριστιανικό σύμβολο της πίστης. Ορίζει την Κυριακή ως μέρα αργίας. Ίσως μάλιστα να οφείλουμε στον Κωνσταντίνο και τον εορτασμό των Χριστουγέννων. Τέλος εκχριστιανίζοντας την βασιλική αυλή δημιουργεί το πλέον σταθερό σύστημα διακυβέρνησης στην ευρωπαϊκή ιστορία: τη χριστιανική μοναρχία ελέω θεού. Ως πρώτος χριστιανός αυτοκράτορας ο Μέγας Κωνσταντίνος απετέλεσε πρότυπο για πολλούς ευρωπαίους ηγεμόνες σε Δύση και Ανατολή. Σίγουρα δεν είναι τυχαίο ότι και ο τελευταίος αυτοκράτορας του Βυζαντίου ονομάζονταν Κωνσταντίνος. Πολλοί ευρωπαίοι μονάρχες σε δύση και ανατολή διεκδικούσαν τον ρόλο του συνεχιστή της παράδοσης του Μεγάλου Κωνσταντίνου προσθέτοντας στο όνομά τους το „Constantimus Novum“, «νέος Κωνσταντίνος». Η επίδραση του πρώτου βυζαντινού αυτοκράτορα φθάνει μέχρι τον 20ο αιώνα. Για παράδειγμα ο Μπενίτο Μουσουλίνι θεωρούσε τον εαυτό του διάδοχο του Κωνσταντίνου και είχε διοργανώσει μάλιστα πορεία προ τη Ρώμη στην επέτειο της μάχης στην Μουλβίας Γέφυρας.