Μπορεί η ΕΕ να ξανακερδίσει την εμπιστοσύνη μας;

«Ο ευρωσκεπτικισμός μοιάζει με ιό που εξαπλώνεται σε ολόκληρη την ευρωπαϊκή ήπειρο», λέει ο Ισπανός πολιτειολόγος Χοσέ Ιγκνάθιο Τορεμπλάνκα. Η εμπιστοσύνη των Ευρωπαίων στην ΕΕ φθίνει συνεχώς από το ξεκίνημα της οικονομικής κρίσης το 2009 μέχρι σήμερα.
Οι πρόσφατες δημοσκοπήσεις του ευρωβαρόμετρου, που γίνεται για λογαριασμό της ΕΕ δείχνουν ότι κυρίως στις χώρες της κρίσης καταγράφονται τα υψηλότερα ποσοστά δυσαρέσκειας για την ΕΕ και τους θεσμούς της. Στην Ισπανία μόλις ένα 20% των ερωτηθέντων εμπιστεύεται την ΕΕ. Πριν από τρία χρόνια το ποσοστό ξεπερνούσε το 55%. Παρόμοια είναι η κατάσταση στην Ιταλία. Στο αντίστοιχο χρονικό διάστημα η εμπιστοσύνη των Ιταλών πολιτών έπεσε από το 52% στο 31%.
Ακόμα όμως και σε στιβαρές, προς το παρόν τουλάχιστον, οικονομίες, όπως η Γερμανία και η Γαλλία, οι πολίτες γυρνούν την πλάτη στην ΕΕ. Έτσι μόλις το 30% των Γερμανών εμπιστεύεται σήμερα την ΕΕ, δηλαδή 14% λιγότεροι από ότι το 2009. Στη Γαλλία η εμπιστοσύνη των πολιτών μειώθηκε κατά 8% σε μόλις 34% την τελευταία τριετία.

Όλοι βλέπουν τον εαυτό τους ως θύματα

«Είναι ενδιαφέρον, λέει ο Χοσέ Ιγκνάθιο Τορεμπλάνκα ότι στην κρίση όλοι οι Ευρωπαίοι βλέπουν τον εαυτό τους ως θύματα. Αυτό ισχύει τόσο για τη Γερμανία, όσο και για την Ισπανία. Ας σημειωθεί ότι ο Ισπανός επιστήμονας αξιολόγησε τα αποτελέσματα του ευρωβαρόμετρου για το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων.

Η σοσιαλδημοκράτης ευρωβουλευτής Γιούτα Στάινρουκ εκτιμά ότι «οι πολίτες ανησυχούν για το αύριο, φοβούνται για τις θέσεις εργασίας τους και το βιοτικό τους επίπεδο. Την ίδια στιγμή πολλοί πολιτικοί και αρκετά μέσα ενημέρωσης δίνουν στον πληθυσμό την εντύπωση ότι για όλα φταίει η Ευρώπη».

Ο Χοσέ Ιγκνάθιο Τορεμπλάνκα διακρίνει μια στενή σχέση μεταξύ της οικονομικής κατάστασης και της εμπιστοσύνης στην ΕΕ. "Όμως το πρόβλημα", λέει ο Ισπανός, "είναι βαθύτερο. Ο κόσμος έχει την εντύπωση ότι η κατάσταση είναι εκτός ελέγχου. Θεωρούν ότι αναγκάζονται να αποδεχθούν αποφάσεις, στις οποίες δεν υπάρχει καμία εναλλακτική επιλογή». Έτσι οι Γερμανοί πρέπει να συμφωνούν σε κάθε νέο δάνειο και οι χώρες του ευρωπαϊκού νότου είναι υποχρεωμένες να επικυρώνουν κάθε νέο πακέτο στήριξης. «Πρόκειται για υπονόμευση της δημοκρατίας», λέει ο Ισπανός πολιτειολόγος προσθέτοντας ότι «ο μεγαλύτερος κίνδυνος είναι να σώσουμε το ευρώ, αλλά να χάσουμε τους ευρωπαίους πολίτες».

«Δεν είναι δυνατόν" λέει ο Χοσέ Ιγκνάθιο Τορεμπλάνκα "να λαμβάνονται αποφάσεις σε μεταμεσονύχτιες συνεδριάσεις του Εurogroup ή τους τεχνοκράτες της τρόικας, οι οποίες στη συνέχεια επικυρώνονται χωρίς αντίσταση ή αντιρρήσεις από τα ευρωπαϊκά κοινοβούλια. Χωρίς την αναδιάρθρωση των δομών", πιστεύει ο Ισπανός ειδικός, "δεν θα καταφέρουμε να καταπολεμήσουμε με αξιώσεις τον ιό του σκεπτικισμού και τις ενστάσεις απέναντι στην ΕΕ και τους θεσμούς της".

Nils Naumann / Στέφανος Γεωργακόπουλος
Υπεύθ. σύνταξης: Ειρήνη Αναστασοπούλου