Μύκητες κατά της ελονοσίας

Η ελονοσία, που προκαλείται από ένα παρασιτικό πρωτόζωο, το πλασμώδιο, ευθύνεται για το θάνατο ενός εκατομμυρίου ανθρώπων το χρόνο και μεταδίδεται στον άνθρωπο μέσω του τσιμπήματος από μολυσμένο κουνούπι.

Προσπάθειες για την καταπολέμησή της γίνονται τόσο με φάρμακα, όσο και με εντομοκτόνα κατά των μολυσμένων κουνουπιών. Το μεγαλύτερο πρόβλημα στην αντιμετώπιση της ασθένειας, είναι η ανθεκτικότητα που αναπτύσσουν από τη μία τα κουνούπια κατά των εντομοκτόνων και από την άλλη τα πλασμώδια κατά των φαρμάκων.

Ο Ρέιμοντ Λίτζερ, καθηγητής Εντομολογίας στο Πανεπιστήμιο του Μέριλαντ πιστεύει ότι η λύση βρίσκεται στη φύση και πιο συγκεκριμένα στον μύκητα Metarhizium anisopliae. Τα σπόρια του συγκεκριμένου μύκητα διαπερνούν τον εξωσκελετό των αρθροπόδων και ο μύκητας προκαλεί το θάνατο του κουνουπιού.

Επειδή όμως ο θάνατος δεν προκαλείται αμέσως, ο Αμερικανός επιστήμονας πήγε ένα βήμα πιο πέρα. Με τη βοήθεια της βιοτεχνολογίας άλλαξε το γενετικό υλικό του μύκητα και εισήγαγε γονίδια που δρουν κατά του πλασμωδίου.

Τα τεχνητά αυτά γονίδια δημιουργήθηκαν στο πρότυπο διάφορων ουσιών, οι οποίες συναντώνται για παράδειγμα σε ανθρώπινα αντισώματα και στο ανοσοποιητικό σύστημα του σκορπιού.

Ο καθηγητής Λίτζερ εξηγεί ότι «το έντομο ζει αρκετά και μετά την είσοδο των σπορίων, αλλά μόλις ενεργοποιούνται τα γονίδια, μετά από λίγες εβδομάδες, το κουνούπι παράγει ουσίες κατά του πλασμωδίου. Έτσι θεραπεύεται στην ουσία και το έντομο. 90% των πλασμωδίων εξαφανίζονται και το κουνούπι δεν μεταδίδει πια την ασθένεια».

Τα τεχνητά γονίδια είναι φτιαγμένα έτσι ώστε να ενεργοποιούνται μόλις έρθουν σε επαφή με το αίμα του εντόμου. Η δράση των γονιδίων είναι άμεση και ενώ τα κουνούπια συνεχίζουν να ζουν, δεν αποτελούν πια κίνδυνο για τον άνθρωπο.

Η εργαστηριακή έρευνα έχει ολοκληρωθεί. Ο κ. Λίτζερ ερευνά τώρα την μέθοδο εφαρμογής. Ο ίδιος πιστεύει, ότι ο μύκητας μπορεί να χρησιμοποιηθεί ακριβώς όπως το εντομοκτόνο. Μπορεί να συσκευαστεί σε μορφή σπρέι και να ψεκαστεί, ή να παραχθούν εμποτισμένες κουνουπιέρες.

Πάρα την ευκολία στην εφαρμογή, ο Αμερικανός ερευνητής υπολογίζει ότι τα πειράματα σε ευρεία κλίμακα θα αργήσουν να διεξαχθούν διότι θα πρέπει πρώτα ο τοπικός πληθυσμός της Κένυας, όπου θα γίνουν τα πειράματα, να αποδεχτεί την ιδέα. Μιλάμε άλλωστε για γενετικά μεταλλαγμένους οργανισμούς και για πολλούς αυτό αποτελεί ταμπού. Αλλά ο κ. Λίτζερ είναι καθησυχαστικός: «Τα τεχνητά γονίδια είναι μόνο κατά της ελονοσίας και ενεργοποιούνται μόνον όταν έρθουν σε επαφή με το αίμα των κουνουπιών. Ανεξάρτητα από το που θα βρεθούν οι μύκητες, τα τεχνητά γονίδια θα είναι ενεργά μόνον όσο παρασιτεί στο κουνούπι. Δεν μπορώ να φανταστώ που είναι το ρίσκο σε αυτό».

Προς το παρόν οι μύκητες θα μείνουν στο εργαστήριο. Αλλά σύμφωνα με τον καθηγητή αυτό δεν αποτελεί πρόβλημα, αφού τα χημικά εντομοκτόνα είναι ακόμα αποτελεσματικά.