«Νάρκες, που μπορεί να εκραγούν από στιγμή σε στιγμή»

«Θα τινάξουν στον αέρα την νομισματική ένωση η Πορτογαλία, η Ελλάδα και η Ιταλία;», είναι ο τίτλος εκτενούς δημοσιεύματος του γερμανικού οικονομικού περιοδικού Wirtschaftswoche. Το δημοσίευμα ξεκινά με τη διαπίστωση εντός της ευρωζώνης αυξάνονται οι κίνδυνοι που αντιμετωπίζει το κοινό νόμισμα.

Οι κίνδυνοι για την ευρωζώνη είναι μεγάλοι και πηγάζουν από τις χώρες της νότιας Ευρώπης

Στην παγκοσμιοποιημένη χρηματοπιστωτική αγορά το ευρώ έχει καταστεί ένας ισχυρός ανταγωνιστής του δολαρίου, ωστόσο εντός της ευρωζώνης αυξάνονται οι κίνδυνοι που αντιμετωπίζει το κοινό νόμισμα. Μάλιστα η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) διανύει την πιο δύσκολη χρονιά από την ημέρα που ιδρύθηκε, αναφέρει το Wirtschaftswoche. Μολονότι οι προγνώσεις θέλουν το ευρώ από το 2020 και μετά να καθίσταται το ηγεμονικό νόμισμα σε βάρος του δολαρίου, στελέχη της Κομισιόν εκτιμούν ότι οι κίνδυνοι για την ευρωζώνη είναι μεγάλοι και πηγάζουν από τις χώρες της νότιας Ευρώπης, την Ελλάδα, την Ιταλία, την Ισπανία και την Πορτογαλία. Είναι δικαιολογημένοι ο φόβοι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής;

«Νομίζω πως ναι», απαντά ο κ. Μάγιερ και διευκρινίζει: «Όταν οι χώρες αυτές έγιναν μέλη της ΟΝΕ, οι αισιόδοξοι πίστευαν ότι με το χρόνο θα προκύψει σύγκλιση των οικονομιών και ότι οι μεγάλες διαφορές στο πεδίο της ανάπτυξης θα καλύπτονταν. Έτσι θα μπορούσε η ΕΚΤ να σχεδιάσει και να υλοποιήσει μια κοινή νομισματική πολιτική. Η εμπειρία των τελευταίων ετών κατέδειξε ότι οι διαφορές δεν ελαχιστοποιήθηκαν, αλλά σε μερικές περιπτώσεις διευρύνθηκαν. Και αναφέρομαι στην ανάπτυξη, την παραγωγικότητα και τον πληθωρισμό. Το κυριότερο όμως πρόβλημα είναι η ανταγωνιστικότητα στην Ελλάδα, την Πορτογαλία και την Ιταλία. Η Γερμανία σημειώνει πλεονάσματα ρεκόρ στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, ενώ αντίθετα ελλειμματικό είναι το ισοζύγιο στην Ελλάδα και την Ισπανία. Θα πρέπει οπωσδήποτε να ξεπεραστούν όσο πιο γρήγορα γίνεται αυτές οι αρνητικές καταστάσεις, τονίζει ο επικεφαλής οικονομολόγος της Deutsche Bank για θέματα της ευρωζώνης.

«Οι τρεις αυτές χώρες ξοδεύουν κάθε χρόνο 150 δισεκατομύρια ευρώ περισσότερα από αυτά που παράγουν»

H Ελλάδα η Ιταλία και η Πορτογαλία καταναλώνουν περισσότερα από όσα παράγουν και αυτό αντικατοπτρίζεται στο Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών των χωρών αυτών, «Οι τρεις αυτές χώρες ξοδεύουν κάθε χρόνο 150 δισεκατομύρια ευρώ περισσότερα από αυτά που παράγουν», γράφει η Σίλκε Βέτταχ της Wirtschaftswoche, ενώ ο Τόμας Μάγιερ, χαρακτηρίζει τις τρεις αυτές χώρες «νάρκες, που μπορεί να εκραγούν από στιγμή σε στιγμή». Οι λόγοι είναι διαφορετικοί από χώρα σε χώρα της νότιας Ευρώπης. Η Ισπανία δεν έχει δημοσιονομικό έλλειμμα, λέει οκ. Μάγιερ και εξηγεί:

«Στις άλλες χώρες παίζουν τα δημοσιονομικά ελλείμματα σημαντικότερο ρόλο. Η Ελλάδα, Η Πορτογαλία και η Ιταλία θα πρέπει να προχωρήσουν σε πιο αποφασιστικά μέτρα προκειμένου να εξυγιάνουν μακροπρόθεσμα τα δημοσιονομικά τους».

«Ευελιξία στην αγορά εργασίας»

Ακρογωνιαίος λίθος για την βελτίωση της κατάστασης είναι η συνεπής προώθηση των μεταρρυθμίσεων. «Απολύτως απαραίτητη είναι η μεγιστοποίηση της ευελιξίας στις αγορές. Στην αγορά παροχής υπηρεσιών και στην αγορά εργασίας. Δεν αμφισβητών ότι σημειώθηκε πρόοδος, αλλά η πρόοδος αυτή δεν ήταν αρκετή σε αυτές τις χώρες. Από την ημέρα που τέθηκε σε ισχύ το ενιαίο νόμισμα, οι οικονομολόγοι είχαν προειδοποιήσει ότι η επιτυχία της κοινής νομισματικής πολιτικής εξαρτάται εκτός από την υιοθέτηση κοινών δημοσιονομικών κανόνων και από την διαρθρωτική ευελιξία», υπογραμμίζει ο γερμανός οικονομολόγος.

Ο Τόμας Μάγιερ θεωρεί ότι μεσομακροπρόθεσμα θα είχε αρνητικές συνέπειες για τις ευρωπαϊκές οικονομίες η υποχώρηση του ευρώ. Τα πλεονεκτήματα στο πεδίο των εξαγωγών θα ήταν βραχύβια, ενώ τα προβλήματα θα ήταν περισσότερα. Οι ιδιωτικοποιήσεις των κρατικών επιχειρήσεων συνιστούν ένα βήμα στη σωστή κατεύθυνση, λέει ο γερμανός οικονομολόγος παραπέμποντας στα προβλήματα της Ολυμπιακής και της Alitalia. «Κατ` αρχήν απαλλάσσονται οι φορολογούμενοι από τα βάρη των ελλειμμάτων σε αυτές τις επιχειρήσεις. Το είδαμε και στη Γερμανία με το κρατικό τραπεζικό σύστημα και τα ελλείμματα του που κάλυψαν οι φορολογούμενοι. Το είδαμε στην Ιταλία με την Alitalia και στην Ελλάδα με την Ολυμπιακή. Οι ιδιωτικοποιήσεις είναι παντού αναγκαίες και επιθυμητές, ακόμη και στη Γερμανία».

Πρόβλημα οι κρατικοδίαιτες επιχειρήσεις

Σε τελική, ωστόσο, ανάλυση το ζητούμενοι είναι η αύξηση της παραγωγικότητας και της ανταγωνιστικότητας. Οι κυβερνήσεις δημιουργούν το πλαίσιο. Τα υπόλοιπα είναι ζήτημα των επιχειρήσεων. Εκείνες θα πρέπει να βρουν τον τρόπο να αναπτυχθούν, όχι με κρατικές αναθέσεις. «Αντί ο επιχειρήσεις να επικεντρωθούν σε αυτά που χρειάζεται η αγορά, καταβάλλουν προσπάθειες για να αποσπάσουν κρατικές αναθέσεις έργων», καταλήγει ο οικονομολόγος της Deutsche Bank.