Νέο ευρωπαϊκό σύστημα εποπτείας;

Στόχος της Κομισιόν είναι η δημιουργία ενός ευρωπαϊκού συστήματος που θα αναλάβει την επιτήρηση τραπεζών, χρηματιστηρίων και ασφαλιστικών εταιρειών. Και για τα τρία αυτά πεδία η Ευρώπη θα συστήσει αντίστοιχες εποπτικές αρχές. Παράλληλα προβλέπεται η δημιουργία του λεγόμενου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Συστημικών Κινδύνων το οποίο θα λειτουργεί ως σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης για την πρόληψη χρηματοπιστωτικών κρίσεων.

Στόχος η έγκαιρη προειδοποίηση

Οι προτάσεις που παρουσίασε χθες η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την ενίσχυση της εποπτείας του χρηματοπιστωτικού συστήματος στην ΕΕ και την αποφυγή των κινδύνων που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε νέα οικονομική κρίση, βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στην έκθεση που είχε παρουσιάσει στα τέλη Φεβρουαρίου ο πρώην διοικητής του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου Ζακ Ντε Λαροζιέρ. Ο τελευταίος είχε αναλύσει τους λόγους της οικονομικής κρίσης, καταλήγοντας στο εξής συμπέρασμα:

"Ποιός είναι ο πραγματικός λόγος του οικονομικού δράματος που ζούμε; Ο λόγος είναι ότι δεν σημάναμε εγκαίρως και με την απαιτούμενη ένταση συναγερμό και κυρίως το γεγονός ότι δεν υπήρχαν συγκεκριμένα μέτρα για να βάλουν τέλος σε μια σειρά σφαλμάτων που εντέλει αποδείχθηκαν καταστροφικά".

Αποτέλεσμα ελλιπούς συνεργασίας;

Αυτός όμως δεν είναι ο μόνος λόγος. Από την πλευρά του ο αρμόδιος για θέματα Εσωτερικής Αγοράς επίτροπος Τσάρλι Μακρίβι επέκρινε την ελλιπή συνεργασία μεταξύ των εθνικών εποπτικών αρχών όταν ξεκίνησε η κρίση: "Παρά τη δημιουργία της εσωτερικής αγοράς πριν από 10 χρόνια και την αύξηση του αριθμού πανευρωπαϊκών θεσμών ο εποπτικός έλεγχος της χρηματοπιστωτικής αγοράς έχει παραμείνει εθνική υπόθεση".

Ποιος θα έχει τον τελευταίο λόγο;

Αυτό ακριβώς προτίθεται να αλλάξει η Κομισιόν. Βασικός πυρήνας του σχεδίου είναι η δημιουργία ενός λεγόμενου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Συστημικών Κινδύνων. Πρόκειται για ένα σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης για την πρόληψη χρηματοπιστωτικών κρίσεων που θα προτείνει στις χώρες - μέλη συγκεκριμένες λύσεις.

Εδώ όμως αρχίζουν και οι διαφωνίες: τι θα γίνει για παράδειγμα εάν μια κυβέρνηση ή μια κεντρική τράπεζα έχει διαφορετική άποψη και θέλει να ακολουθήσει διαφορετικό δρόμο; Θα μπορεί το συμβούλιο αυτό να υπαγορεύει πολιτικές σε μια χώρα-μέλος, ακόμη κι αν αυτές συνεπάγονται νέες επιβαρύνσεις για τους φορολογούμενους; Οι Βρετανοί και το Λονδίνο, ως σημαντικότερη έδρα χρηματοπιστωτικών συναλλαγών στην Ευρώπη, έχουν ήδη τονίσει ότι δεν προτίθενται να επιτρέψουν σε τρίτους να αποφασίζουν. Ενστάσεις διατυπώνουν όμως επίσης οι Γερμανοί αλλά και οι Γάλλοι.

Έχει γίνει το πάθημα μάθημα;

Στο ερώτημα ποιός θα έχει τον τελευταίο λόγο, η Κομισιόν αποφεύγει να δώσει μια σαφή απάντηση. Ο αρμόδιος επίτροπος για τις Οικονομικές και Νομισματικές Υποθέσεις Χοακίν Αλμούνια πιστεύει ότι εντέλει οι πιέσεις της κοινότητας αλλά και της οικονομίας θα οδηγούν αυτομάτως σε αποφάσεις: "Δεν είναι μόνον οι συνάδελφοι που ζητούν να δίνεται ιδιαίτερη προσοχή στις προειδοποιήσεις και τις συστάσεις. Το ίδιο θέλουν και οι αγορές. Θα ασκούν τεράστιες πιέσεις προς τους αποδέκτες αυτών των προειδοποιήσεων και συμβουλών προκειμένου οι τελευταίοι να τις ακολουθούν".

Η Κομισιόν έσπευσε να τονίσει ότι οι προτάσεις της δεν αποσκοπούν σε μια "ευρωπαϊκή συγκέντρωση της ισχύος", αλλά στην καλύτερη συνεργασία μεταξύ των μεμονωμένων χωρών με την αρωγή του υπάρχοντος προσωπικού. Την ίδια ώρα, ελπίζει ότι το πάθημα έχει γίνει μάθημα και ακολούθως οι χώρες - μέλη θα δώσουν τελικά τη συγκατάθεσή τους.

Οι ευρωπαίοι ηγέτες θα εξετάσουν τις προτάσεις της Κομισιόν στην Σύνοδο Κορυφής του Οκτωβρίου.

Christoph Hasselbach/Κώστας Συμεωνίδης

Υπεύθ. σύνταξης: Σταμάτης Ασημένιος