«Να φτιάξουν εργοστάσια για να δουλέψουν τα παιδιά μας»

Κοντά στην Σρεμπρένιτσα, στην ανατολική Βοσνία είναι το μνημείο Ποτοτσάρι, αφιερωμένο στα θύματα της σφαγής οκτώ χιλιάδων μουσουλμάνων από σέρβους στρατιώτες και ελεύθερους σκοπευτές. Περίπου έξι χιλιάδες από τα θύματα έχουν αναγνωρισθεί και ενταφιασθεί στο μνημείο, που αποτελεί σημείο προσκυνήματος για χιλιάδες Βόσνιους. Σε απόσταση μερικών εκατοντάδων μέτρων χτίζεται από πέρυσι ένας ορθόδοξος ναός, κάτι που έχει προκαλέσει την οργή των μουσουλμάνων. Η σερβική σημαία κυματίζει ήδη στο γιαπί και οι Βόσνιοι κάνουν λόγο για πρόκληση, όπως επισήμανε στην Deutsche Welle η Φαντίλα Εφέντιτς. «Η εκκλησία είναι ένας χώρος προσευχής και υπό την έννοια αυτή η κατασκευή της συνιστά πρόκληση. Ένας χώρος προσευχής δίπλα σε ένα μαζικό τάφο, είναι κάτι τρομερό. Το θέμα έχει πολιτικοποιηθεί. Εάν θέλει κάποιος να χτίσει έναν ναό θα πρέπει να το κάνει εκεί όπου ζουν οι ορθόδοξοι. Στο χωριό αυτό ζουν μουσουλμάνοι. Πρόκειται για μια πρόκληση που καμία σχέση δεν έχει με εκκλησίες και προσευχές», υποστηρίζει η Φαντίλα Εφέντιτς.

«Δεν πρόκειται για εκκλησιά αλλά για ένα πείσμα»

Η 55χρονη Βόσνια επέστρεψε πριν από 11 χρόνια στην Σρεμπρένιτσα. Εργάζεται στο Souvenirshop του μνημείου. Στη σφαγή της Σρεμπρένιτσα έχασε τον άντρα και τον γιό της. Παρόμοια είναι και η βιογραφία της Μονίρα Σούμπασιτς, που είναι εκπρόσωπος του Συλλόγου των Μητέρων της Σρεμπρένιτσα. «Δεν θέλουμε να νομίζει ο κόσμος ότι έχουμε κάτι εναντίον της εκκλησίας. Όμως, στην πραγματικότητα δεν πρόκειται για εκκλησιά αλλά για ένα πείσμα. Την χτίζουν δίπλα στους μαζικούς τάφους. Εκεί όπου εντοπίστηκαν τα οστά του μικρότερου από τα παιδιά μου».

Δεν είναι η πρώτη πρόκληση από την πλευρά των Σέρβων, υποστηρίζουν οι μουσουλμάνοι. Πριν από έναν χρόνο η τοπική σερβική ορθόδοξη κοινότητα διοργάνωσε σε συνεργασία με συνδέσμους βετεράνων του πολέμου μια γιορτή που συνοδευόταν από ποδοσφαιρικό τουρνουά και συναυλίες. Και όλα αυτά μία μέρα μετά τον ενταφιασμό 500 θυμάτων της σφαγής που είχαν πρόσφατα αναγνωριστεί. Οι εξελίξεις αυτές ανησυχούν τον Καμίλ Ντουράκοβιτς. Ο μουσουλμάνος δήμαρχος της Σρεμπρένιτσα φοβάται την πρόκληση επεισοδίων στις 11 Ιουλίου, όταν θα λάβουν χώρα στην περιοχή τελετές μνήμης. «Αναμένονται περίπου 50 χιλιάδες άνθρωποι στις εκδηλώσεις. Οι μητέρες των θυμάτων φοβούνται ότι μπορεί να προκληθούν επεισόδια και να προκύψουν ανεξέλεγκτες καταστάσεις. Και όλα αυτά εξαιτίας της αλαζονείας κάποιων ανθρώπων στην πολεοδομική υπηρεσία και ενός ιερέα, οι οποίοι δεν έχουν αντιληφθεί ακόμη τις συνέπειες των πράξεών τους. Τι μήνυμα θα σταλεί από την Σρεμπρέντιτσα;», διερωτάται ο δήμαρχος.

Ο ένας στους δύο είναι άνεργος

Μολονότι ο δήμος της Σρεμπρένιτσα είχε απορρίψει το σχέδιο οικοδόμησης του ναού και οι εκπρόσωποι των ΗΠΑ και της ΕΕ είχαν επικρίνει έντονα την ιδέα, η κυβέρνηση των Σερβοβοσνίων, στην επικράτεια των οποίων ανήκει η Σρεμπρένιτσα ενέκρινε την κατασκευή του ναού. Ωστόσο ακόμη και οι Σέρβοι δεν αισθάνονται άνετα με την εξέλιξη της υπόθεσης. Και όπως λέει η Λέπα Στογιάνοβιτς: «Καλύτερα να φτιάξουν επιχειρήσεις αντί εκκλησίες και τζαμιά. Προσευχή μπορώ να κάνω και στο σπίτι. Να κατασκευάσουν εργοστάσια για να δουλέψουν τα παιδιά μας. Ο γιος μου είναι 23 ετών και είναι άνεργος. Είναι θλιβερό το πού ζούμε».

Αυτό είναι το άλλο μήνυμα της Σρεμπρένιτσα. Από τους 40 χιλιάδες κατοίκους που είχε η περιοχή πριν από τον πόλεμο, σήμερα ζουν εκεί 11 χιλιάδες. Και ο ένας στους δύο είναι άνεργος.

Stephan Ozvath / Σταμάτης Ασημένιος

Υπεύθ. Σύνταξης: Δήμητρα Κυρανούδη