Ξεκινά το απόγευμα η Σύνοδος Κορυφής της ΕΕ

Σήμερα το απόγευμα ξεκινά στις Βρυξέλλες η κρίσιμη Σύνοδος Κορυφής της ΕΕ. Επί τάπητος πολλά και ακανθώδη ζητήματα, η επίλυση των οποίων θα κρίνει και την επιτυχία ή αποτυχία της γερμανικής προεδρίας, όπως σημειώνουν αναλυτές. Βασικός στόχος της γερμανίδας καγκελαρίου Άνγκελα Μέρκελ ένας οδικός χάρτης για μία νέα ευρωπαϊκή συνθήκη που θα περιλαμβάνει τα βασικά σημεία του σημερινού κειμένου του ευρωσυντάγματος.

«Ξεκίνησε ο τελικός όπου κρίνεται το μέλλον του ευρωσυντάγματος», είπε προ ημερών ο γερμανός υπουργός Εξωτερικών Στάινμάγερ. Εάν εξέλθουμε του συμβουλίου χωρίς να έχουμε συμφωνήσει, τότε θα έχουμε χάσει όλοι, τόσο οι χώρες – μέλη όσο και η Ευρώπη». Ένα από τα σημεία που προκαλούν τριβές είναι εκείνο που αφορά στη Χάρτα των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, που αν και έχει αποφασισθεί ήδη από το 2000, δεν έχει αποκτήσει ακόμη δεσμευτικό χαρακτήρα, κάτι όμως που προβλέπει η ευρωπαϊκή συνταγματική συνθήκη. Βασικός πολέμιος της χάρτας η Μεγάλη Βρετανία που την θεωρεί «ανάμειξη σε εθνικά ζητήματα που αφορούν την κοινωνική κυρίως πολιτική και την πολιτική στο πεδίο της εργασίας».

Οι προτάσεις προβλέπουν και μία σειρά θεσμικών μεταρρυθμίσεων που θα προσδώσει στην ΕΕ μεγαλύτερη ευχέρεια κινήσεων: αύξηση του χρόνου διάρκειας της εκάστοτε προεδρίας από 6 μήνες σήμερα στα δυόμισι χρόνια, ορισμός υπουργού Εξωτερικών της Ένωσης, επαναπροσδιορισμός της σύστασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με ταυτόχρονη μείωση του αριθμού των μελών.

Παράλληλα και προκειμένου να απλοποιηθεί η διαδικασία λήψης αποφάσεων σε ορισμένα θέματα προβλέπεται η κατάργηση της αρχής της ομοφωνίας και η υιοθέτηση της αναστέλλουσας μειοψηφίας. Μέχρι σήμερα οι αποφάσεις λαμβάνονται βάσει της συνθήκης της Νίκαιας που σημαίνει ότι μικρές χώρες, όπως η Πολωνία, έχουν δυσανάλογα με τον πληθυσμό τους μεγάλη επιρροή. Αυτό αλλάζει βάσει της προτεινόμενης συνθήκης που προβλέπει την αρχή της διπλής πλειοψηφίας: το 55 % των χωρών - μελών πρέπει να αντιστοιχεί στο 65 % του πληθυσμού. Έτσι οι μεγαλύτερες χώρες όπως η Γερμανία αποκτούν και πάλι μεγαλύτερη βαρύτητα, κάτι με το οποίο δεν συμφωνεί η Πολωνία, όπως έχει πει επανειλημμένως η υπουργός Εξωτερικών της χώρας Άννα Φοτίγκα: «Υπάρχουν πολλοί τρόποι να κινηθούμε, ωστόσο η Πολωνία δεν πρόκειται σε καμία περίπτωση να αποδεχθεί αυτόν τον τρόπο λήψης αποφάσεων».

Τις προηγούμενες ημέρες υπήρξε ένας μαραθώνιος διπλωματικών διαβουλεύσεων με πολλούς ευρωπαίους ηγέτες να προσπαθούν να πείσουν την Βαρσοβία να επανεξετάσει τις αιτιάσεις της. Και η γερμανίδα καγκελάριος και προεδρεύουσα του Συμβουλίου συναντήθηκε με την πολωνική πολιτική ηγεσία, ωστόσο μάταια: «Δεν μπορώ να πω τίποτε περισσότερο από το ότι υπάρχουν διαφορετικές απόψεις. Υπάρχουν όμως και διαβεβαιώσεις από όλες τις πλευρές ότι θέλουν να στεφθεί με επιτυχία το Συμβούλιο. Ωστόσο οι διαφορετικές θέσεις παραμένουν». Ως εναλλακτική λύση η πολωνική κυβέρνηση προτείνει την αρχή της τετραγωνικής ρίζας του πληθυσμού. Στην πράξη αυτό σημαίνει ότι η Πολωνία, με πληθυσμό 36 εκατομμύρια θα είχε 6 ψήφους στο συμβούλιο ενώ η Γερμανία με 81 εκατομμύρια πληθυσμό 9, δηλαδή μόλις 3 περισσότερους. Η γερμανική κυβέρνηση δεν το αποδέχεται αυτό και υπενθυμίζει ότι και η Βαρσοβία έχει επικυρώσει τη συνταγματική συνθήκη και πως είναι η μόνη χώρα που προβάλει ενστάσεις. Τις τελευταίες ημέρες ωστόσο η πολωνική πολιτική ηγεσία διαμηνύει ότι δεν έχει στόχο να τορπιλίσει τη σύνοδο και πως είναι διατεθειμένη να υποχωρήσει στο ζήτημα εάν αποσπάσουν την υπόσχεση ότι θα ενισχυθεί η θέση της Πολωνίας.

Σαφή προειδοποίηση προς τη Βαρσοβία απηύθυνε προ ημερών ο πρόεδρος του ευρωκοινοβουλίου Πέτερινγκ: «Δεν μπορούν να είναι εναντίον των υπολοίπων 26 μελών της Ένωσης, εναντίον του ευρωκοινοβουλίου και της Κομισιόν. Η Πολωνία δεν πρέπει να ξεχνά το εξής: η αλληλεγγύη δεν κερδίζεται με τη χρήση του βέτο, η αλληλεγγύη δεν είναι μονόδρομος, είναι αμφίδρομη. Και η Πολωνία χρειάζεται την ΕΕ και το ευρωπαϊκό κοινοβούλιο και αυτό θα πρέπει να το μάθουν ακόμη στη Βαρσοβία».

Συνέντευξη του πολωνού πρέσβη στη Γερμανία Μάρεκ Πράβντα

«Οι υπόλοιπες χώρες - μέλη θα πρέπει να λάβουν σοβαρά υπόψη τους τις ενστάσεις της Πολωνίας», υπογράμμισε σε συνέντευξή του σήμερα το πρωί προς την γερμανική ραδιοφωνία ο πολωνός πρέσβης στη Γερμανίας Μάρεκ Πράβντα. Αναφερόμενος στο γεγονός ότι το ζήτημα της διαδικασίας λήψης αποφάσεων θα συζητηθεί εντέλει στη σύνοδο κορυφής, έκανε λόγο για μία «θετική εξέλιξη» και εξηγεί γιατί η Βαρσοβία επιμένει στις θέσεις της:

«Όλες οι χώρες θα έχουν τώρα την ευκαιρία να παρουσιάσουν τις θέσεις τους. Παρατηρούμε την τάση ο καθένας να επιμένει σε αυτά που ο ίδιος θεωρεί σημαντικά για τη χώρα του. Εμείς επιμένουμε στη διαδικασία λήψης αποφάσεων για δύο λόγους: αφενός πιστεύουμε ότι πρέπει να κρατήσουμε τις ισορροπίες εντός της ΕΕ. Αυτό σημαίνει ότι όλες οι χώρες, είτε είναι μικρές είτε μεγάλες πρέπει να αισθάνονται ότι έχουν λόγο στα τεκταινόμενα της Ένωσης. Το να ακούγεται και η φωνή των μικρών αποτελεί εγγύηση για τη βιωσιμότητα της ΕΕ. Έτσι αισθάνονται ότι ανήκουν στην ευρωπαϊκή οικογένεια. Αυτή ήταν πάντοτε η εικόνα μας για την ΕΕ. Προτείνουμε λοιπόν ένα σύστημα που ανταποκρίνεται περισσότερο σε αυτή την εικόνα».

«Αφετέρου», σημειώνει ο πολωνός πρέσβης η χώρα του ζητά να έχει την «αρμόζουσα επιρροή». Παραδέχεται την ίδια ώρα ότι οι περισσότερες αποφάσεις είναι αποτέλεσμα διαβουλεύσεων και συμβιβασμών και όχι ψηφοφορίας ωστόσο είναι σημαντικό, όπως λέει «να μπορούν συγκεκριμένες χώρες να συγκροτούν συμμαχίες για να αναδεικνύουν τα θέματα που οι ίδιες θεωρούν σημαντικά».

Ακούγονται όμως σήμερα σε ικανοποιητικό βαθμό οι απόψεις και ενστάσεις των νέων και μικρών χωρών, ρωτήθηκε ο κ. Πράβντα: «Και οι δύο πλευρές θα πρέπει να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα, τόσο οι παλιές όσο και οι νέες χώρες - μέλη. Δεν θα πρέπει να χάσουμε την ευκαιρία που μα δίδεται να οικοδομήσουμε τη νέα διευρυμένη πλέον Ευρώπη. Μας χαροποίησε ιδιαίτερα το γεγονός ότι στη Διακήρυξη του Βερολίνου τονίστηκε η συνεισφορά των χωρών της περιοχής μας στη διαδικασία της ενοποίησης. Η αναφορά αυτή μας έδωσε να καταλάβουμε ότι μας αντιμετωπίζουν ως εταίρους και αυτό είναι σημαντικό και στις σημερινές συνομιλίες με τους εταίρους μας».

Ο πολωνός πρέσβης στη Γερμανία δεν πιστεύει πάντως ότι η όλη διαμάχη των τελευταίων εβδομάδων θα αφήσει ανοιχτές πληγές στις μελλοντικές σχέσεις της ΕΕ με την Πολωνία. «Βασική αρχή της ευρωπαϊκής ιδέας», όπως χαρακτηριστικά λέει, «είναι να μην απομονώνεται κανείς αλλά να αναζητείται πάντοτε λύση μέσω του διαλόγου».

Όσον αφορά δε τις σχέσεις της Πολωνίας με τη Γερμανία: «Ελπίζω στο μέλλον να γίνονται πιο ουσιαστικές συζητήσεις μακριά από συναισθηματισμούς που απορρέουν από τραυματικές εμπειρίες του παρελθόντος. Όταν μιλάμε για παράδειγμα σήμερα για τη διαδικασία λήψης αποφάσεων η συζήτηση πρέπει να επικεντρώνεται στο ζήτημα αυτό καθαυτό και να αποφεύγονται αναφορές στο παρελθόν που μόνο δυσχεραίνουν το έργο μας. Ελπίζω σε συζητήσεις επί της ουσίας και τώρα αλλά και μετά τη Σύνοδο Κορυφής».