Οικονομικά κίνητρα αντί απειλών;
2 Μαρτίου 2005
Κατά τη χθεσινή συνέντευξη τύπου ο εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου Σκοτ Μακλίλαν φάνηκε να διαφωνεί με την εκτίμηση ότι οι ΗΠΑ αλλάζουν την στρατηγική τους στο ζήτημα του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν. Το γεγονός ότι ο αμερικανός πρόεδρος δεν αποκλείει πλέον το ενδεχόμενο να δώσει στην Τεχεράνη κάποια οικονομικά ανταλλάγματα, δεν συνιστά αλλαγή πλεύσης της αμερικανικής πολιτικής, σύμφωνα με τον κ. Μακλίλαν:
«Δεν θα το έβλεπα έτσι», είπε. «Ουσιαστικά θέλουμε απλά να υποστηρίξουμε τις προσπάθειες των ευρωπαίων φίλων μας».
Οπως εκτιμούν κύκλοι του State Department το βασικό τώρα είναι να πραγματοποιηθούν κάποιες επιθυμίες των Ευρωπαίων, για παράδειγμα η παράδοση επιβατηγών αεροπλάνων, αλλά και η στήριξη της προσπάθειας του Ιράν να γίνει μέλος του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου. Πρόκειται για οικονομικά κίνητρα που ίσως έπειθαν την Τεχεράνη να εγκαταλείψει το πυρηνικό της πρόγραμμα. Τα ενδεχόμενα αυτά φαίνεται πως συζήτησε πρόσφατα – κεκλεισμένων των θυρών - ο αμερικανός πρόεδρος Μπους με υψηλόβαθμα στελέχη του Κογκρέσου. «Δεν μπορούμε όμως να μιλάμε για κίνητρα», υπογράμμισε και ο εκπρόσωπος της υπουργού Εξωτερικών Ράις, Άνταμ Έρελι:
«Δεν θα έλεγα ότι δίνουμε στο Ιράν κίνητρα για να κάνει κάτι που οφείλει ούτως ή άλλως να κάνει. Θα έλεγα ότι πρόκειται περισσότερο για ένα μέρος μίας προσπάθειας να πείσουμε το Ιράν να αποδεχθεί τους διεθνείς κανόνες».
Το Ιράν από την πλευρά του φαίνεται να δείχνει ελάχιστο ενδιαφέρον για όλες αυτές τις εξελίξεις. «Δεν διαπραγματευόμαστε το ζήτημα εμπλουτισμού ουρανίου», ήταν η πρόσφατη απάντηση της Τεχεράνης σε σχετικό αίτημα της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας. Αυτός όμως ήταν και παραμένει βασικός στόχος τόσο των ΗΠΑ όσο και της ΕΕ, καθώς ο εμπλουτισμός ουρανίου μπορεί να οδηγήσει στην κατασκευή πυρηνικών όπλων.
«Φοβόυμαστε», είπε ο εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου, «ότι με το πρόσχημα της ειρηνικής χρήσης της ατομικής ενέργειας, το Ιράν εξακολουθεί να εργάζεται πάνω στο πυρηνικό του πρόγραμμα».
Αναλυτές υπογραμμίζουν ότι η «ανταλλαγή» αυτή που σχεδιάζει η Ουάσιγκτον έρχεται μάλλον αργά και πως εξυπηρετεί περισσότερο έναν διαφορετικό στόχο. Ο αμερικανός πρόεδρος, σύμφωνα με τους ίδιους, θέλει απλά να συμβιβασθεί με τους ευρωπαίους συμμάχους του. Σε αυτόν τον συμβιβασμό υπάρχει όμως μία βασική προϋπόθεση, όπως εκτιμά ο Ρέι Τάκεϊ, ειδικός σε ζητήματα που αφορούν το Ιράν:
«Το αντίτιμο αυτής της συνεργασίας θα είναι η δέσμευση των Ευρωπαίων ότι θα δεχθούν να αναλάβει το Συμβούλιο Ασφαλείας το ζήτημα, σε περίπτωση που δεν ευδοκιμήσουν οι συνομιλίες με το Ιράν».
Προς το παρόν όμως τίποτα δεν θα πρέπει να θεωρείται βέβαιο. Γιατί η Ουάσιγκτον δεν θέλει φυσικά να δώσει την εντύπωση ότι ανταμοίβει χώρες που μέχρι πρόσφατα αποκαλούσε «προπύργια της τυρρανίας».