"Οι Έλληνες ήταν ανέκαθεν φίλοι"

Χρόνια είχε να συμμετάσχει ελληνική ταινία στο επίσημο διαγωνιστικό πρόγραμμα του Φεστιβάλ Κινηματογράφου στο Βερολίνο. Τώρα, μεσούσης της οικονομικής κρίσης, έγινε η επιλογή της ταινίας του Σπύρου Σταθουλόπουλου “Μετέωρα”. Ρωτήσαμε τον διευθυντή του Φεστιβάλ Ντίντερ Κόσλικ αν το κίνητρο για αυτήν την επιλογή είχε συναισθηματικό υπόβαθρο για τους «καημένους» τους Έλληνες:

«Όχι. Ανέκαθεν οι Έλληνες ήταν φίλοι της Μπερλινάλε, ήταν πάντα παρόντες. Έχετε όμως δίκιο ότι χρόνια τώρα δεν συμμετείχαν στο διαγωνιστικό τμήμα. Φέτος έχουμε όμως μια παραγωγή που είναι μια πράγματι αυθεντική ελληνική ταινία.»

Στην ταινία του “Μετέωρα” ο μόλις 33χρονος Σπύρος Σταθουλόπουλος διηγείται μια ιστορία που διαδραματίζεται στον δωδέκατο αιώνα σε ένα μοναστήρι στα Μετέωρα και επικεντρώνεται στον παράνομο έρωτα ανάμεσα σε έναν Έλληνα μοναχό και μια Ρωσίδα καλόγρια. Ο Ντίντερ Κόσλικ δεν θέλει να αποκαλύψει περισσότερα για το περιεχόμενο της ταινίας, αφήνει όμως να εννοηθεί ότι θα προκαλέσει αρκετή συζήτηση, όταν θα προβληθεί την ερχόμενη Κυριακή (12.2.).

Οργή για τις προκαταλήψεις

Σε αυτό το σημείο ο Ντίντερ Κόσλικ δίνει στη συνέντευξη μια απροσδόκητη τροπή, προβαίνοντας σε ολομέτωπη επίθεση κατά των στερεοτύπων και προκαταλήψεων που δηλητηριάζουν τις σχέσεις των ανθρώπων στην Ευρώπη.

«Αυτή η λοιδορία για το τι φασίστες είναι οι Γερμανοί ή ότι οι Έλληνες δεν είναι σε θέση να κάνουν σωστούς λογαριασμούς και διάφορα άλλα με εξοργίζουν. Εδώ θα πρέπει να παρέμβουμε ως Μπερλινάλε, όχι βέβαια με ένα αίσθημα συμπόνιας, αλλά με ένα ξεκάθαρο μήνυμα: θέλουμε να καταλάβουμε ό ένας τον άλλον και αναγνωρίζουμε την πολιτισμική ιδιαιτερότητα του άλλου».

Όπως ομολογεί ο Ντίντερ Κόσλικ, στην ανάπτυξη αυτού του προβληματισμού τον βοήθησε έμμεσα και ο Θόδωρος Αγγελόπουλος. Μάλιστα, από την πρώτη φορά που είχε έρθει σε επαφή με το έργο του προς το τέλος της δεκαετίας του ΄80. «Τότε είχαμε ξεκινήσει να δημιουργούμε τις δομές για την προώθηση του ευρωπαϊκού κινηματογράφου. Και για να εκφράσω πώς βλέπαμε την Ευρώπη, δανείστηκα από μια ταινία του τον τίτλο: Τοπίο στην ομίχλη. Αυτή ήταν τότε η κατάσταση στην Ευρώπη. Σε αντίθεση με σήμερα, δεν γνωρίζαμε τότε σχεδόν τίποτα ο ένας για τον άλλο, στο μυαλό μας είχαμε μόνο στερεότυπα και προκαταλήψεις. Και ο τίτλος της ταινίας του Αγγελόπουλου διατύπωνε με έναν ασύλληπτα σαφή τρόπο την κατάσταση που βρισκόμασταν τότε στο ξεκίνημα μιας οπτικοακουστικής Ευρώπης.”

Θρήνος για τον Αγγελόπουλο

Όταν έφτασε η είδηση για τον θάνατο του Έλληνα σκηνοθέτη, το πρόγραμμα της Μπερλινάλε είχε ολοκληρωθεί και βρισκόταν ήδη στο τυπογραφείο. Για τη διεύθυνση του Φεστιβάλ ήταν εξ αρχής αυτονόητο ότι θα έπρεπε να τον τιμήσουν ή όπως λέει ο Ντίντερ Κόσλικ, να θρηνήσουμε έναν από τους σημαντικότερους σκηνοθέτες του κόσμου”.

«Οι Έλληνες είναι φίλοι μας. Και όχι μόνο την ημέρα που θα θρηνήσουμε τον Τέο Αγγελόπουλο, ναι, κυριολεκτικά θα τον θρηνήσουμε. Εύχομαι ότι θα καταλήξουμε ως Μπερλινάλε σε μια συμφωνία με την Ελλάδα, έτσι ώστε να αναπτύξουμε μελλοντικά μια στενότερη συνεργασία. Πάντως, αυτές οι φραστικές επιθέσεις των κρατών μεταξύ τους δεν μπορούν να συνεχιστούν. Από κάτι τέτοια καταρρέει η Ευρώπη.»

Στην τιμητική εκδήλωση για τον Θόδωρο Αγγελόπουλο την μεθεπόμενη Πέμπτη (16.2.) θα συμμετέχουν μεταξύ άλλων ο συγγραφέας Πέτρος Μάρκαρης, στενός συνεργάτης του Θόδωρου Αγγελόπουλου σε αρκετές ταινίες του, και θα παρευρίσκεται η χήρα του σκηνοθέτη και παραγωγός πολλών ταινιών του, Φοίβη Οικονομοπούλου.

Τέλος, από ελληνικής πλευράς έχουμε στην Μπερλινάλε και τη συμμετοχή του Άγγελου Αμπαζόγλου με την ταινία του «Γλυκά Ανατολής» στο παράλληλο πρόγραμμα 14plus. Τα “Γλυκά Ανατολής” είναι γυρισμένα στην Τουρκία και έχουν ως κεντρικό ήρωα τον 16χρονο Τούρκο Μουσταφά που εργάζεται ως μαθητευόμενος ζαχαροπλάστης στο Γκαζιαντέπ της Νοτιοανατολικής Τουρκίας, την «πρωτεύουσα του μπακλαβά».

Παναγιώτης Κουπαράνης, Βερολίνο

Υπεύθ.σύνταξης: Σπύρος Μοσκόβου