1. Μετάβαση στο περιεχόμενο
  2. Μετάβαση στο κύριο μενού
  3. Μετάβαση σε περισσότερους ιστοτόπους της DW

Οι μαύρες τρύπες είναι «πράσινες»;

11 Ιουλίου 2006

Ένα φυσικό φαινόμενο φιλικό προς το περιβάλλον

https://p.dw.com/p/AvnC
Εικόνα από το τηλεσκόπιο Chandra
Εικόνα από το τηλεσκόπιο ChandraΕικόνα: NASA
Η αμερικανική διαστημική υπηρεσία ΝΑΣΑ χαρακτηρίζει τις μαύρες τρύπες στο διάστημα ως τα πιο «οικονομικά» συστήματα στο σύμπαν. Οι τρύπες αυτές είναι στην ουσία υπολείμματα πλανητών, τα οποία δεν αφήνουν να περάσει από μέσα τους ούτε μάζα, αλλά ούτε και φως. Για το ανθρώπινο μάτι είναι κατά συνέπεια μαύρες. Η δύναμη έλξης τους είναι τέτοια που μόνο αν ένα σωματίδιο αναπτύξει ταχύτητα φωτός είναι σε θέση να τους ξεφύγει. Αμερικανοί επιστήμονες σε έρευνές τους με τη βοήθεια του διαστημικού τηλεσκόπιου «Τσάντρα» κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι οι μαύρες τρύπες καταναλώνουν λιγότερη ενέργεια ακόμα και από τα πυρηνικά εργοστάσια. Οι μαύρες τρύπες είναι στην πραγματικότητα «πράσινες» λένε οι τέσσερις επιστήμονες που παρακολουθούν το φαινόμενο με το διαστημικό τηλεσκόπιο, το οποίο στην ουσία σαρώνει το διάστημα με ακτίνες Χ. Ο καθηγητής Φυσικής Στιβ Αλεν από το πανεπιστήμιο του Στάνφορντ σχετικοποιεί ωστόσο τα περί διαφορετικού χρώματος: «Εννοείται ότι οι τρύπες είναι και παραμένουν μαύρες. Κατά τη διάρκεια των ερευνών μας καταλήξαμε στο συμπέρασμα ότι οι μαύρες τρύπες που μοιάζουν όπως θα γνωρίζεται με τεράστιες τουρμπίνες χρειάζονται ελάχιστη ενέργεια για να λειτουργήσουν, είναι δηλαδή φιλικές προς το περιβάλλον, οπότε τις αποκαλούμε και πράσινες. Με το τηλεσκόπιο Τσάντρα καταφέραμε για πρώτη φορά να μετρήσουμε πόση ενέργεια καταναλώνουν οι τρύπες». Οι μαύρες τρύπες είναι σαν υπερμεγέθεις ηλεκτρικές σκούπες, οι οποίες ρουφούν ότι βρίσκεται σε μια συγκεκριμένη ακτίνα συμπεριλαμβανομένων αερίων ή μάζας. Ο Στιβ Αλεν εξηγεί γιατί δεν αφήνουν δίνει την επιστημονική εξήγηση ούτε το φως να ξεφύγει προς τα έξω: «Οι μαύρες τρύπες περιτριγυρίζονται από αέρια που έχουν θερμοκρασία δεκάδων εκατομμύριων βαθμών και ακτινοβολούν στο διάστημα, ωστόσο μόνο σε ακτίνες Χ. Κατά συνέπεια δεν είναι ορατές για μας. Όταν τα αέρια αυτά μπουν στο πεδίο έλξης της τρύπας μετατρέπονται σε ενέργεια. Κινούνται προς το κέντρο, αναπτύσσοντας μεγάλη ταχύτητα και θερμοκρασία, προκαλώντας τα λεγόμενα τζετ, που είναι στη ουσία καταιγίδες μικροσωματιδίων με μεγάλη ενέργεια, οι οποίες κατευθύνονται προς τα τοιχώματα της μαύρης τρύπας». Οι αμερικανοί επιστήμονες μελέτησαν παλιές και νεότερες μαύρες τρύπες. Πώς όμως είναι δυνατός ο υπολογισμός της ενέργειας όταν οι μαύρες τρύπες είναι δισεκατομμύρια φορές μεγαλύτερες από τον ήλιο του δικού μας ηλιακού συστήματος; «Τα τζετ ανοίγουν τεράστιες τρύπες στο αέριο. Το τηλεσκόπιο έδειξε ότι οι τρύπες αυτές έχουν διάμετρο χιλιάδες έτη φωτός. Μετρήσαμε από τη μία την ενεργειακή μάζα της καταιγίδας και τη συγκρίναμε με την ενέργεια των αερίων που ρουφιούνται από τη μαύρη τρύπα. Καταλήξαμε στο εντυπωσιακό συμπέρασμα ότι οι τρύπες χρειάζονται λιγότερη ενέργεια από οτιδήποτε γνωρίζουμε στη γη. Μοιάζουν με αυτοκίνητο το οποίο θεωρητικά με μόλις 4 λίτρα βενζίνης μπορεί να διανύσει 1 δις χλμ. Για αυτό και αποκαλούμε τις μαύρες τρύπες πράσινες, επειδή είναι πολύ… φιλικές προς το περιβάλλον».