Οι οικονομολόγοι συμβάλλουν στη σύγχυση

Πώς θα λυθεί η ευρωκρίση; Να φύγει η Ελλάδα από το ευρώ; Θα δούμε τον πληθωρισμό να εκτινάσσεται; Σπάνια στο παρελθόν οι οικονομολόγοι ήταν τόσο περιζήτητοι όσο σήμερα. Όμως οι απόψεις και προτάσεις τους βάλλονται από πολλές πλευρές, διότι ελάχιστοι πιστεύουν πια ότι οι αγορές είναι σε θέση να δώσουν από μόνες τους λύσεις. Η αδυναμία των ειδικών να δώσουν απαντήσεις στη συνεχιζόμενη κρίση προκαλεί συζητήσεις και στους κόλπους της οικονομικής επιστήμης.

«Ίσως αυτό να είναι το σημαντικότερο συμπέρασμα των σκέψεών μου: ότι στην οικονομία δεν υπάρχουν ισχύοντες νόμοι, που εφαρμόζονται εύκολα, όπως συμβαίνει για παράδειγμα στη φυσική επιστήμη», δηλώνει στην DW ο πρόεδρος του Οικονομικού Ινστιτούτου Παγκόσμιας Οικονομίας του Αμβούργου (HWWI) Τόμας Στράουμπχαρ, αμφισβητώντας τις θεμελιώδεις αρχές των Οικονομικών.

Ανάλυση αντί για αξιολόγηση

Οι οικονομολόγοι δεν θα έπρεπε να δίνουν εύκολες απαντήσεις σε πολύπλοκα προβλήματα, «όπως για παράδειγμα ότι για τη σωτηρία του ευρώ αρκεί να φύγει η Ελλάδα από την ευρωζώνη», λέει ο Γερμανός ειδικός.

Η επιστήμη καλείται να εξηγήσει ποια είναι η διαδικασία για τη λήψη αποφάσεων, ποια η επίδραση μιας συγκεκριμένης πολιτικής, ποια τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα μιας συγκεκριμένης στρατηγικής. Με άλλα λόγια: Η αποστολή των οικονομολόγων είναι η ανάλυση. Στην αξιολόγηση των προς ανάλυση δεδομένων προσκρούουν στα όριά τους.

Κατά την άποψη του Τόμας Στράουμπχαρ οι οικονομολόγοι θα πρέπει να είναι πολύ πιο προσεκτικοί και να αποφεύγουν βιαστικές προτάσεις για την επίλυση πολύπλοκων προβλημάτων. Στην περίπτωση της ευρωκρίσης δεν υπάρχουν εύκολες συνταγές. Συνεπώς δεν είναι εύκολο να δοθούν κατευθυντήριες γραμμές στους πολιτικούς.

Οι οικονομολόγοι εντείνουν τη σύγχυση

Αυστηρότερος στην κριτική του είναι ο Γερμανός οικονομολόγος Μαξ Ότε, ο οποίος το 2006 στο βιβλίο του «Έρχεται το κραχ» είχε προβλέψει τη διεθνή οικονομική κρίση που ξεκίνησε 2 χρόνια αργότερα με την κατάρρευση της επενδυτικής τράπεζας Lehman Brothers: «Προς το παρόν οι οικονομολόγοι συμβάλλουν στην σύγχυση. Δεν προειδοποίησαν για την κρίση και τώρα προχωρούν σε αντιφατικές εκτιμήσεις και προτάσεις έτσι ώστε να ενισχύουν στην πραγματικότητα την κρίση», δηλώνει στην DW ο οικονομολόγος.

Ο Μαξ Ότε είναι πεπεισμένος ότι στην πραγματική οικονομία όλα στρέφονται γύρω από κοινωνικές διαδικασίες: ανθρώπους, ανισότητες και εν τέλει για δομές εξουσίας. Οι «καθιερωμένοι» οικονομολόγοι πιστεύουν ωστόσο ακόμα ότι οι αγορές θα τα καταφέρουν από μόνες τους. «Όμως δεν υπάρχει η μία και μοναδική αγορά», λέει ο Γερμανός οικονομολόγος. «Υπάρχουν πολλές, διαφορετικές αγορές, η κάθε μια με το δικό της τρόπο λειτουργίας. Αυτή θα πρέπει να είναι η αφετηρία μας. Όμως προς το παρόν δεν βλέπω να υπάρχει κάτι τέτοιο».

Klaus Ulrich / Στέφανος Γεωργακόπουλος
Υπεύθ. σύνταξης: Άρης Καλτιριμτζής