Οι G20 προετοιμάζονται για τις προκλήσεις τους μέλλοντος

Δύο ακριβώς χρόνια μετά την πρώτη παγκόσμια οικονομική συνάντηση κορυφής των G20 στην Ουάσιγκτον οι αρχηγοί κρατών των 20 πιο ισχυρών κρατών του κόσμου συναντώνται σε λίγες μέρες στη Σεούλ. Θέλουν να κάνουν έναν απολογισμό του 'οδικού χάρτη' για ένα νέο παγκόσμιο οικονομικό σύστημα, που αποφάσισαν τότε, και παράλληλα θα αποφασίσουν νέα αυστηρότερα μέτρα προστασίας των τραπεζών από τη χρεοκοπία, αυστηρότερα και από τους λεγόμενους κανόνες της "Βασιλείας ΙΙΙ".

Εξανεμίστηκε το πνεύμα συναίνεσης;

Πρόκειται για το ισχυρότερο παγκόσμιο φόρουμ η ομάδα των 20. Αντιπροσωπεύει τα 2/3 του παγκόσμιου πληθυσμού, το 90% της παγκόσμιας οικονομικής δύναμης και τα 4/5 του παγκόσμιου εμπορίου. Πρόκειται για μια κοινότατα κρατών που γεννήθηκε το 1999. τότε σε επίπεδο υπουργών Οικονομικών, ως αντίβαρο στις χρηματοπιστωτικές κρίσεις στην Ασία, τη Βραζιλία και τη Ρωσία.

Το φθινόπωρο του 2008 ήρθε η κατάρρευση της τράπεζας Lehman Brothers, που οδήγησε στην παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση. Οι G20 έγιναν κάτι σα πυροσβέστες και στη Ουάσιγκτον, πριν από ακριβώς δύο χρόνια, οι 20 αρχηγοί κρατών κατέληξαν σε ένα πλαίσιο μέτρων με γενικό αίτημα ότι μια τέτοια κρίση δεν πρέπει να επαναληφθεί. Εθνικοί εγωισμοί έγιναν πέρα προκειμένου να σωθεί η ανθρωπότητα. Ωστόσο, δύο χρόνια αργότερα το πνεύμα συναίνεσης φαίνεται να έχει εξανεμιστεί, όπως τουλάχιστον φοβάται ο γενικός διευθυντής τους Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, Ντομινίκ Στρος Καν. «Κατά την άποψή μου ένα από τα χαρακτηριστικά αυτής της κρίσης είναι η αναγκαιότητα συνεργασίας», υποστηρίζει. «Η οικονομική συνεργασία αποκτά μια νέα ποιότητα σε παγκόσμιο επίπεδο, που όμοιά της δεν έχει υπάρξει. Η θέληση αυτή ήταν ισχυρή στο Λονδίνο, το Πίτσμπουργκ και το Τορόντο. Αυτό το μομέντουμ δεν χάθηκε, αλλά αποδυναμώθηκε. Και είναι επικίνδυνο. Ο καθένας θα πρέπει να έχει κατά νου, ότι δεν υπάρχουν εθνικές λύσεις στις παγκόσμιες κρίσεις. Σε ένα παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον κανείς δεν μπορεί να βοηθηθεί μόνος του».

Είναι κάτι που το ξέρουν όλοι, όμως η κάθε χώρα όταν πρόκειται να περάσει μια μεταρρύθμιση στον χρηματοπιστωτικό τομέα από τα Κοινοβούλια, δίνει μάχη σε εθνικό επίπεδο.

Στόχος η ισορροπημένη ανάπτυξη

Γι αυτό και η καγκελάριος Μέρκελ δεν είναι καθόλου ικανοποιημένη από το επίπεδο των αποφάσεων. «Η γερμανική κυβέρνηση θα περίμενε περισσότερη συμμετοχή του χρηματοπιστωτικού τομέα στις επιπτώσεις από τη κρίση», είπε κάποτε.

Και ναι μεν η Γερμανία εισήγαγε το μέτρο της εισφοράς των τραπεζών, αλλά δεν υπήρξε συμφωνία σε επίπεδο των G20 για φόρο χρηματοπιστωτικών συναλλαγών. Παρόλα αυτά η Ευρώπη έχει να επιδείξει κάποιες προόδους στη σύνοδο κορυφής της Σεούλ. Η εποπτεία των χρηματαγορών αναβαθμίστηκε, επικίνδυνα χρηματιστηριακά προϊόντα μπορούν στο εξής να απαγορευτούν, τα hedgefonds και οι οργανισμοί αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας τέθηκαν υπό στενό έλεγχο. Παρόλα αυτά ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Μπαρόζο βλέπει με ανησυχία τη συνάντηση της Σεούλ.

«Η συνάντηση κορυφής γίνεται σε μια πολύ κρίσιμο περίοδο, όπου θα δοκιμαστούν οι ικανότητες συντονισμού της ομάδας των 20, που τόσο χρειάζεται η παγκόσμια οικονομία», τονίζει. «Θα πρέπει και στο μέλλον να ενεργούμε από κοινού σε πνεύμα συνεργασίας. Αυτό σημαίνει αποδοχή, ότι η παγκόσμια ανισορροπία ανησυχεί όλους μας και οι μεγάλες οικονομίες πρέπει να συμβάλλουν για την εξεύρεση λύσεων».

Παρά τις υποσχέσεις να μην επιτραπεί προστατευτισμός, στην πράξη δεν εφαρμόζεται. Η κάθε χώρα σκέπτεται πρώτα πώς θα ενισχύσει την εθνική της οικονομία, τη στιγμή που αυτές ακριβώς οι ανισορροπίες εκτρέφουν και την επόμενη κρίση. Στα εμπορικά ισοζύγια των κρατών κρύβεται και το μεγαλύτερο δυναμικό για την επόμενη κρίση. Εύλογα λοιπόν η καγκελάριος έθεσε το ερώτημα «Τί μπορούμε να κάνουμε μαζί για μια βιώσιμη, ισχυρή και ισορροπημένη ανάπτυξη»;

Σύμφυτο είναι το ερώτημα των νομισματικών ισοτιμιών με ορισμένους να μιλούν ήδη για πόλεμο των νομισμάτων. Η Γαλλία που αναλαμβάνει τα ηνία των G20 θέλει να βάλει αυτό το θέμα στο επίκεντρο της προεδρία της. Το πιο σημαντικό όμως διακύβευμα της Σεούλ είναι η επίδειξη βούλησης ότι οι 20 έχουν κοινούς στόχους, έστω κι αν τους έφερε κάποτε στο ίδιο τραπέζι μια κρίση.

Henrik Böhme/Ειρήνη Αναστασοπούλου

Υπεύθ. σύνταξης: Βιβή Παπαναγιώτου