Ορέστεια και Ικέτιδες στο Φεστιβάλ του Ρουρ

Πρεμιέρα έκανε πριν λίγες μέρες το 70ο Φεστιβάλ Θεάτρου του Ρουρ που διεξάγεται παραδοσιακά στο Ρεκλιγκχάουζεν. Πρόκειται δίχως αμφιβολία για ένα από τα σημαντικότερα και παλαιότερα θεατρικά φεστιβάλ της Ευρώπης, που πρωτοξεκίνησε το 1946/1947, μεσούντος του πρώτου σκληρού, γερμανικού, μεταπολεμικού χειμώνα. Φέτος στο πρώτο πλάνο βρίσκεται η Μεσόγειος και οι χώρες της, εξού και το μότο «Mare Nostrum».

«Η Μεσόγειος είναι ταξιδιωτικός προορισμός, είναι πατρίδα, καταφύγιο, εστία κρίσης αλλά και κοιτίδα του ευρωπαϊκού πολιτισμού», αναφέρει χαρακτηριστικά ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ, Φρανκ Χόφμαν. Στο Φεστιβάλ του Ρουρ παρουσιάζονται 106 θεατρικές παραγωγές με άρωμα Ελλάδας, Κύπρου αλλά και Ιταλίας, Ισπανίας, Γαλλίας, Ισραήλ, Αιγύπτου και Αλγερίας. Τα εγκαίνια της διοργάνωσης έγιναν με την παράσταση «Υπηρέτης Δύο Αφεντάδων» του Κάρλο Γκολντόνι, όπου έδωσαν το «παρών» μεταξύ άλλων ο πρόεδρος του γερμανικού κοινοβουλίου Νόρμπερτ Λάμερτ καθώς και η πρωθυπουργός του κρατιδίου της Βόρειας Ρηνανίας Βεστφαλίας Χανελόρε Κραφτ.

Η αρχαία τραγωδία πάντα παρούσα

Από το φετινό πρόγραμμα απουσιάζουν ατόφιες ελληνικές παραγωγές, ίσως και ένεκα κρίσης. Ωστόσο το αρχαίο δράμα είναι παρών αν και σε γερμανική και ιταλική μετάφραση αυτή τη φορά. Ιδιαίτερα διθυραμβικές είναι ήδη οι κριτικές για τις «Ικέτιδες» του Αισχύλου που ανεβαίνουν από το Θέατρο της Λειψίας σε σκηνοθεσία Ενρίκο Λίμπε και μια σπουδαία απόδοση στα γερμανικά που φέρει την υπογραφή της αυστριακής συγγραφέως και βραβευμένης με Νόμπελ Λογοτεχνίας, Ελφρίντε Γέλινεκ. Πρόκειται για μια μεταφορά της αισχύλειας τραγωδίας στη σύγχρονη εποχή, με έντονες αναφορές στην προσφυγική κρίση που αφμιταλαντεύει την Ευρώπη. Από την ικεσία των Δαναΐδων προς την πόλη του Άργους μεταφερόμαστε σε μια εκκλησία της Αυστρίας εν έτει 2013, όπου έχουν βρει προσωρινό κατάλυμα αιτούντες άσυλο εν μέσω ξενοφοβίας και μίσους. Μια απόπειρα της Γέλινεκ και του Λύμπε να αποδώσουν μέσα από την αρχαία τραγωδία την αποκτήνωση του ανθρώπου και την αποσύνθεση της κοινωνίας της αφθονίας.

Η δεύτερη αρχαία τραγωδία που παρουσιάζεται φέρει και πάλι την υπογραφή του Αισχύλου. Η «Ορέστεια» του Ρομέο Καστελούτσι, μια συμπαραγωγή του Φεστιβάλ Ρουρ και της Societas Raffaello Sanzio είναι ανατρεπτική, έως προκλητική, σοκάρει και προβληματίζει. Για τον ιταλό σκηνοθέτη η «Ορέστεια» λειτουργεί ως το κατεξοχήν «μέτρο όλων των πραγμάτων». Μέσα από την απόδοση του Καστελούτσι γίνεται προσπάθεια να αναδυθεί η αίσθηση μιας παγωμένης ομορφιάς και τελειότητας μέσσα από την ανείπωτη φρίκη. Άλλωστε πρόκειται για μια τραγωδία που μιλά για τη φύση και την προέλευση της βίας, αλλά και τα κίνητρα που ωθούν τον άνθρωπο να στραφεί εναντίον ανθρώπου. Ιδιαίτερα εντυπωσιακή είναι και η «εικονογραφία» του έργου, με έντονες αναφορές στα έργα του Γκόγια και του Φράνσις Μπέικον, ενώ εμφανείς είναι οι επιρροές του Καστελούτσι κι από τον Φεντερίκο Φελίνι. Στο καστ της παράστασης, κι ένας Έλληνας ηθοποιός, ο Γεώργιος Τσιαντούλας.

Εικόνες Πάτμου αλλά και έθνικ τζαζ από την Κύπρο

Στο φετινό πρόγραμμα ξεχωρίζει και μια άλλη ιδιαίτερη μεταφορά της «Αποκάλυψης» του ευαγγελιστή Ιωάννη με φόντο την Πάτμο, σε σκηνοθεσία Χέρμπερτ Φριτς. Τα στοιχεία που διέπουν το συγκλονιστικό αυτό βιβλίο της Καινής Διαθήκη, η τραγικότητα, ο τρόμος, η φρίκη του τέλους που πλησιάζει εμπνέουν τον γερμανό σκηνοθέτη και του δίνουν αφορμή για να μιλήσει για μία σύγχρονη, φουτουριστική Αποκάλυψη, όπου βρίσκουμε τη Ρωσία της κρίσης του ρουβλίου και τις ΗΠΑ ενός Ντόναλντ Τραμπ. Τέλος, στο παράλληλο μουσικό πρόγραμμα του Φεστιβάλ Ρουρ συναντάμε και ένα τζαζ ντούο εκ Κύπρου. Το πρότζεκτ του Μάριου Τακούσιη και Γαβριήλ Καραπατάκη «Colours of another sky» είναι η δεύτερη φορά που παρουσιάζεται στο γερμανικό φεστιβάλ και εντυπωσιάζει με τους μελωδικούς ρυθμούς του, που παραπέμπουν σε μια Μεσόγειο της Ανατολής αλλά και της Δύσης.

Dpa, Ruhrfestspiele / Δήμητρα Κυρανούδη