Ουζμπεκιστάν: Θα διατηρηθεί το αυταρχικό κοσμικό κράτος του Καρίμοφ;
14 Μαΐου 2005
Οδομαχίες, νεκροί και τραυματίες είναι η εικόνα των τελευταίων τριών ημερών στην πόλη Αντιτζάν του Ουζμπεκιστάν. Χθες στρατιώτες πυροβόλησαν εναντίον 3.000 περίπου διαδηλωτών οι οποίοι είχαν συγκεντρωθεί γύρω από ένα κυβερνητικό κτίριο που είχαν καταλάβει στασιαστές. Ενώ σήμερα το πρωί συγκεντρώθηκαν και πάλι γύρω στα 2.000 άτομα. Οι πληροφορίες για νεκρούς και τραυματίες είναι συγκεχυμένες. Οι νεκροί λέγεται ότι φθάνουν μέχρι τους 200. Αφορμή για το ξέσπασμα των επεισοδίων στάθηκε η δίκη εναντίον 20 επιχειρηματιών, οι οποίοι κατηγορούνται για τη σύσταση μιας ακραίας ομάδας.
Η κυβερνητική πλευρά υποστηρίζει πως για τα επεισόδια ευθύνεται η ισλαμιστική οργάνωση Ακρο-μίγια, ένα παρακλάδι του παράνομου απελευθερωτικού κόμματος. Ο Ογμπεκ Κιμσαμπάγιεφ, εκπρόσωπος του προέδρου Καρίμοφ, δήλωσε πως η κυβέρνηση δεν διαπραγματεύεται με στασιαστές:
«Πρόκειται για εσωτερικά προβλήματα της χώρας μας. Πώς μπορεί να διαπραγματευθεί κανείς με ισλαμιστές οι οποίοι δεν σέβονται το νόμο, για να το διατυπώσω προσεκτικά. Δεν καταλαβαίνω καθόλου τι θα μπορούσε κανείς να συζητήσει μαζί τους.»
Ο πρόεδρος Ισλαμ Καρίμοφ κυβερνάει από το 1989 κατά τρόπο αυταρχικό, όπως του επιρρίπτουν, ενώ τα κόμματα της αντιπολίτευσης είναι απαγορευμένα. Επέτρεψε πάντως στις αρχές του χρόνου να γίνουν εκλογές, στις οποίες όμως συμμετείχαν μόνο φίλα προσκείμενα κόμματα. Αντικαθεστωτικοί καταλήγουν συχνά στις φυλακές ενώ η Διεθνής Αμνηστία κατηγορεί τον Καρίμοφ για συστηματική παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και για χρήση βασανιστηρίων στις φυλακές. Ο Μαράτ Τσαχίντοφ, πρόεδρος της επιτροπής για το σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων λέει σχετικά:
«Η ομάδα Ακρο-μίγια δεν θέλει να καταλύσει το κράτος, δεν είναι εγκληματίες. Αλλά στο στρατό, στη δικαιοσύνη η διαφθορά είναι πολύ διαδεδομένη. Και με τη δικαιολογία ότι έχουν να κάνουν με εξτρεμιστές παρανομούν και οι ίδιοι. Και αυτό ο λαός δεν θα το ανεχθεί για πολύ ακόμα.»
Τους προηγούμενους μήνες υπήρχαν και πάλι αναταραχές για κοινωνικούς λόγους. Εργαζόμενοι έμεναν απλήρωτοι για μήνες, ενώ στο Αντιτζάν οι άνθρωποι διαμαρτύρονταν για τους περιορισμούς που είχε επιβάλλει η κυβέρνηση στο εμπόριο με τις γειτονικές περιοχές που χωρίζονται από την κοιλάδα Φεργκάνα. Μεγάλο μέρος του τοπικού πληθυσμού είναι μουσουλμάνοι και αντίθετοι στο κοσμικό κράτος του πρόεδρου Καρίμοφ. Έτσι στο παρελθόν υπήρξαν συχνά συγκρούσεις με ακραίες ομάδες όπως για παράδειγμα με το λεγόμενο απελευθερωτικό κόμμα. Ο Ράινχαρντ Κρουμ, διευθυντής του γραφείου του ιδρύματος Φρίντριχ Εμπερτ στη Τασκένδη λέει σχετικά:
«Το κόμμα αυτό θέλει να φτιάξει ένα χαλιφάτο και κατηγορούν το σημερινό κοσμικό κράτος ότι δεν μπορεί να εγγυηθεί ένα μίνιμουμ δικαιοσύνης, ευημερίας και ηθικών αξιών. Το κόμμα αυτό πιστεύει ότι μπορεί να τα καταφέρει καλύτερα. Λόγω του κενού εξουσίας που έχει δημιουργηθεί πολλοί άνθρωποι αναγκάστηκαν να το ακολουθήσουν.»