Ο Απόστολος Παλαβράκης στο Χάγκεν

Η επιστέγαση της επιβράβευσης του έργου ενός καλλιτέχνη έρχεται με την έκθεσή του σε ένα μουσείο. Το επόμενο και μεγάλο βήμα μετά τις γκαλερί, πιστεύει ο Ταϊφούν Μπέλγκιν, διευθυντής του μουσείου Osthaus στο Χάγκεν, ο οποίος είχε και την επιμέλεια της έκθεσης του Απόστολου Παλαβράκη. 31 σχέδια και ένα γλυπτό του Έλληνα καλλιτέχνη που ζει εδώ και τριάντα περίπου χρόνια στο Ντόρτμουντ, παρουσιάζονται στον τέταρτο όροφο του γερμανικού μουσείου.

«Γνωρίζω τον Απόστολο Παλαβράκη και έχω κάνει μαζί του ήδη τρεις εκθέσεις. Αυτή είναι η τέταρτη που κάνουμε. Έχω γράψει κείμενα για τον καλλιτέχνη, είμαστε φίλοι και πάντα είχα την επιθυμία να παρουσιάσω τη δουλειά του στο Χάγκεν, όπου εργάζομαι εδώ και τέσσερα χρόνια», δήλωσε στην Deutsche Welle ο Ταϊφούν Μπέλγκιν.

Σχέδια, στην πλειονότητά τους μεγάλων διαστάσεων, λεπτοδουλεμένα με γραφίτη, χωρίς χρώμα και προοπτική, προδίδουν μια αφοσίωση στο έργο σχεδόν ασκητική και μια εμμονή στην τελειότητα του αποτελέσματος. Σχέδια, κυρίως κτιρίων, που στηρίζονται στο παιχνίδι με το φως. Πέρα από τις εναλλαγές του λευκού και του μαύρου, ακόμα και ο σκοτεινός γραφίτης μοιάζει να αποκτά ζωή, δημιουργώντας αντιθέσεις ανάλογα με τη φορά που παίρνει κατά τη δημιουργία του σχεδίου.

Δυο ολόκληρα χρόνια χρειάστηκε ο Απόστολος Παλαβράκης για να ολοκληρώσει αυτό τον κύκλο σχεδίων. Έργα πολύ διαφορετικά από τα προηγούμενα ζωγραφικά, τα οποία είχαν χρώμα, συχνά ένα βαθύ ζεστό κόκκινο, και η αφηρημένη φόρμα τους έμοιαζε να ρέει και να έχει μεγαλύτερη κίνηση. Δεν είναι άραγε τα τωρινά έργα πολύ ερμητικά για τον παρατηρητή, ρωτήσαμε τον καλλιτέχνη:

«Όχι, όχι, καθόλου. Νομίζω ότι τα έργα αυτά είναι πολύ πιο ανοιχτά από ότι τα προηγούμενα έργα. Δηλαδή ενώ υπάρχει ένας σκελετός και φαίνεται να είναι ερμητικός και να απωθεί κατά κάποιο τρόπο τον θεατή, συγχρόνως όμως του ανοίγει και ένα ευρύτερο πεδίο. Μπορεί να μπει ο ίδιος μέσα και να κάνει τις σκέψεις του. Βγάζω πάρα πολλά στοιχεία: το χρώμα, απομονώνω το κτίριο στις περιπτώσεις που πρόκειται για ένα σχέδιο πολεοδομικό. Αν όλα αυτά τα στοιχεία ήταν στο έργο, θα ήταν σαν μια ιστορία, στην οποία ο παρατηρητής δεν μπορεί πια να επιδράσει. Αυτό θεωρώ εγώ ερμητικό, ότι δεν έχεις πια καμία πρόσβαση στο έργο ενώ με αυτά τα έργα μπορείς να δημιουργήσεις ένα δικό σου ιστό σκέψης».

Άγνωστοι οι Έλληνες καλλιτέχνες στη Γερμανία

Η προτίμηση στο αρχιτεκτονικό σχέδιο δεν είναι τυχαία. Ο γεννημένος το 1962 στα Τρίκαλα ζωγράφος, μετά τις μουσικές σπουδές του στην Ελλάδα, σπούδασε αρχιτεκτονική στη Γερμανία. Από το 1981 ζει στο Ντόρτμουντ και έχει ασχοληθεί με τη σκηνογραφία αλλά και τη φωτογραφία. Μια σειρά από ενδιαφέρουσες φωτογραφίες κτιρίων αλλά και τοπίων παρεμβάλλονται ανάμεσα στα σχέδια στην έκθεση του Χάγκεν.

«Είναι μια δουλειά, η οποία έχει γίνει τα τελευταία δεκαπέντε, είκοσι χρόνια. Ουσιαστικά από αυτό το αρχείο επέλεξα. Επέλεξα ανάμεσα από 15.000 φωτογραφίες, τις οποίες είδαμε και πάλι τους τελευταίους μήνες. Η φωτογραφία μπαίνει σε ένα μετα-επίπεδο. Αυτό που λείπει δηλαδή από τα έργα, το χρώμα, η ένταση, το συμπληρώνει αλλά συγχρόνως φέρνοντάς τα σε μια σχέση με τα σχέδια, διαπιστώνει κανείς πως όσο μεγάλη και να είναι η προσπάθεια να γίνει η σύνθεση, δεν μπορεί να γίνουν με τον ίδιο τρόπο αν όλα αυτά τα στοιχεία, το χρώμα κτλ ήταν μέσα στο ίδιο το έργο. Πρόκειται για δυο παράγοντες, οι οποίοι έχουν μια σχέση μεταξύ τους αλλά ταυτόχρονα παραμένουν αυτόνομοι».

Τέλος, με αφορμή την έκθεση του Απόστολου Παλαβράκη, ενός από τους λίγους Έλληνες εικαστικούς στη Γερμανία, που έχει καταφέρει να έχει μια σταθερή και ποιοτική παρουσία σε γκαλερί και μουσεία, ρωτήσαμε τον Ταϊφούν Μπέλγκιν αν η σημερινή κατάσταση στην Ελλάδα, κεντρίζει το ενδιαφέρον των παραγόντων της τέχνης για Έλληνες καλλιτέχνες:

«Στη διεθνή αγορά δεν παίζει κανένα ρόλο. Είναι όπως στις οικονομικές αγορές. Θέμα προσφοράς και ζήτησης. Εάν υπάρχουν ενδιαφέρουσες καλλιτεχνικά θέσεις εκτίθενται τα έργα των καλλιτεχνών, εάν όχι τότε δεν γίνονται εκθέσεις. Μπορώ όμως να φανταστώ ότι λόγω της ιδιαιτερότητας της κατάστασης, θα μπορούσα να κάνω μια έκθεση που παρουσιάζει τη θέση των Ελλήνων καλλιτεχνών, η οποία δεν είναι πολύ γνωστή στη δυτική, στη βόρεια Ευρώπη».

Η έκθεση του Απόστολου Παλαβράκη στο Osthaus Museum του Χάγκεν διαρκεί μέχρι τις 29 Ιουλίου.

Μαρία Ρηγούτσου

Υπεύθ. σύνταξης: Σπύρος Μοσκόβου