Ο ασκητικός κόσμος του Αντονά στην Κολωνία

Τα απαραίτητα για την ανθρώπινη διαβίωση που απαιτούνται καθημερινά, είναι στην παραγματικότητα ελάχιστα, ελαχιστότατα. Για τον καθένα από εμάς διαφέρουν. Για τον αρχιτέκτονα, φιλόσοφο και συγγραφέα Αριστείδη Αντονά συμπυκνώνονται σε μια φορτιζόμενη μπαταρία, ένα ψυγείο, ένα θερμοσίφωνο, ένα καλοριφέρ, σε μια μικρή μονάδα παραγωγής ηλιακής ενέργειας, έναν μικρό ανεμιστήρα και ένα φορητό υπολογιστή. Εάν κανείς διαθέτει όλα αυτά μπορεί να έχει τροφή, ζέστη, δροσιά όποτε τη χρειάζεται και μέσω του υπολογιστή, πληροφορίες και επικοινωνία με τον υπόλοιπο κόσμο. Αυτή είναι και η κεντρική εικόνα που υποδέχεται τον επισκέπτη στην έκθεση του 52χρονου εικαστικού στην γκαλερί Krings-Ernst στο Μπάγιενταλ, σε ένα από τα πιο εύπορα προάστια της Κολωνίας.

«Είναι μια δουλειά που έχει δοκιμιακό χαρακτήρα. Θα ήθελα δηλαδή να βλέπει κανείς όλα αυτά τα έργα, όλα αυτά τα κείμενα και όλα όσα προσπαθώ να κατασκευάσω σαν δοκίμια, σαν σκέψεις, σαν πειραματισμούς σε κάτι που ακόμα δεν έχει φανεί. Μου φαίνεται πολύ λογικό να δημιουργούν απορίες, αλλά ο στόχος μου είναι τι συμβαίνει μετά από αυτές. Τα φαντάζομαι δηλαδή σαν ανοιχτές σημειώσεις πάνω στο επερχόμενο» λέει ο Αριστείδης Αντονάς μιλώντας στη Deutsche Welle.

Ένας κόσμος λιτός και ονειρικός

H μονάδα και η κοινότητα. Το συλλογικό και το ατομικό σε μια διαρκή αντιπαράθεση. Στο μέσο της κεντρικής αίθουσας της γκαλερί παρουσιάζεται μια μεγάλη μακέτα από γειτονιές της Αθήνας με αρχιτεκτονικές παρεμβάσεις του Αριστείδη Αντονά. Σε πολύβουες γωνιές καταφέρνει να φτιάξει μικρές οάσεις απομόνωσης, όπως για παράδειγμα μια υπαίθρια, λιτή, δημόσια βιβλιοθήκη κάτω από την σκιά των δέντρων.

«Στη σημερινή συνθήκη αυτή η απομόνωση που ο καθένας μας αναζητά είναι και αυτή που δημιουργεί μια κοινότητα. Μοιάζει να είναι ο πληθυντικός αριθμός απομονωμένων ανθρώπων που κάνει την κοινότητα σήμερα. Υπάρχει λοιπόν ασφαλώς από τη μια πλευρά ένας ρεαλισμός. Δεν θέλω να κάνω πράγματα και να σκέφτομαι πράγματα που δεν είναι δυνατόν να γίνουν. Από την άλλη πλευρά θέλω κάπως να διαχειριστώ και το φαντασιακό αυτής της μανίας για απομόνωση. Οπότε και υπάρχει αυτή η διάθεση να φιλοξενηθεί κάποιος σε ένα κόσμο που είναι λίγο ανέστιος. Από την άλλη υπάρχει και μια κριτική για την σημερινή κατάσταση που αφορά οποιαδήποτε πόλη και δεν είναι καθόλου εξωτική και όπου αυτή η απομόνωση είναι ο κανόνας».

Ο κόσμος που δημιουργεί ο Αριστείδης Αντονάς είναι ιδιαίτερος, μοναχικός, ονειρικός, γεμάτος από μια αλλόκοτη ποίηση. Φτιάχνει ανοιχτές, μικρές, τετράγωνες κατοικίες που μοιάζουν να ξεπηδούν από τα βράχια ενός νησιού. Η θάλασσα, το καλοκαίρι, η ζέστη αναδύονται μέσα από τα έργα και ξεπροβάλλουν σε ένα τοπίο όλο «Ελλάδα». Λίγο πιο κάτω μια σειρά περίεργων σπιτιών συνθέτουν έναν μικρό οικισμό. Η καθεμία από τις κατοικίες είναι ανυψωμένη με γκρέιντερ και προσφέρει μια ματιά στο απέραντο της θάλασσας. Ένα παράξενο χωριό από το μέλλον;

Το «Σπίτι που δεν κάνεις τίποτα»

Ο Αριστείδης Αντονάς δημιουργεί ακόμα τη σειρά το «Σπίτι που δεν κάνεις τίποτα» εμπνευσμένος από το κοινωνικοπολιτικές αναλύσεις του Σλοβένου φιλόσοφου Σλάβοι Ζίζεκ και την ανάγκη του ατόμου να αποτραβιέται από την κοινωνία. Ακόμα, σε πόλεις ασφυκτικά γεμάτες προτείνει κατοικίες και γραφεία μέσα σε εγκαταλελειμμένα φορτηγά.

Τα έργα που προτείνει ο Έλληνας εικαστικός είναι τόσο λιτά, σχεδόν ασκητικά όπως διαφαίνεται και από τις φωτογραφίες της όμορφης μονοκατοικίας στην Ύδρα. Το εσωτερικό της μοιάζει σχεδόν άδειο. Ένα τραπέζι, μια καρέκλα και μια σειρά από σκάλες είναι αυτές που ορίζουν το χώρο.

Η έκθεση με τον τίτλο «Escape Manuals» που ξεκίνησε από τη Βασιλεία και τμήμα της οποίας παρουσιάζεται αυτό το διάστημα στην Κολωνία διαρκεί μέχρι τις 27 Φεβρουαρίου. Επόμενοι σταθμοί Αυστρία, Σλοβενία και πιθανώς Μεγάλη Βρετανία.

Μαρία Ρηγούτσου