Ο Πάπας Φραγκίσκος στην Κούβα

Ήδη πριν ξεκινήσει το σημερινό ταξίδι του Πάπα Φραγκίσκου στην Κούβα ο «απολογισμός» της επίσκεψης είναι εντυπωσιακός. Με αφορμή την άφιξη του ποντίφικα το κομμουνιστικό καθεστώς της Αβάνας αποφάσισε να απελευθερώσει 3.522 πολιτικούς κρατουμένους. Είναι πολύ περισσότεροι από ότι απελευθερώθηκαν στην επίσκεψη του Πάπα Ιωάννη Παύλου ΙΙ το 1998 και Βενέδικτου Ι το 2012.

Η μαζική απονομή χάριτος επισκιάζεται ωστόσο από τη σύλληψη αντιφρονούντων. Στις 10 Σεπτεμβρίου συνελήφθησαν στο Σαντιάγο της Κούβας 100 άτομα που ήθελαν να καταθέσουν επιστολή προς τον Πάπα Φραγκίσκο στο El Cobre, γνωστό τόπο προσκυνήματος. Τρεις μέρες αργότερα συνελήφθησαν 40 μέλη της ανθρωπιστικής οργάνωσης «Κυρίες στα άσπρα».

Μαζική απονομή χάριτος και συλλήψεις αντικαθεστωτικών αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της κομμουνιστικής καθημερινότητας στην Κούβα. Επί δεκαετίες διώκονται στη χώρα όχι μόνο οι αντιφρονούντες, αλλά και οι πιστοί της καθολικής εκκλησίας. Ο φόβος μεταξύ των χριστιανών είναι τόσο μεγάλος που οι περισσότεροι αποφεύγουν να διατυπώνουν ανοιχτά άποψη.

«Το 1961 η κυβέρνηση ανακήρυξε την καθολική εκκλησία ως τον υπ΄ αριθμόν ένα εχθρό του κράτους", λέει η Κουβανέζα καθολική Σεσίλια Σίλβα: «Η εκκλησία κατάφερε να επιζήσει μόνο επειδή αποδέχθηκε την λατρεία αφροαμερικανικών θεοτήτων. Περίπου 30.000 καθολικοί και 30.000 προτεστάντες εγκατέλειψαν την Κούβα μετά την επανάσταση του Φιντέλ Κάστρο το 1961. Τέλη του 1961 υπήρχαν ακόμα 250 ιερείς στη χώρα. Η ιδιοκτησία όλων των ναών και των νοσοκομείων της εκκλησίας «πέρασαν» στο κουβανικό δημόσιο.

Η εκκλησία κινητήρια δύναμη των αλλαγών στην Κούβα

Μόλις τον Οκτώβριο του 1992 ο Φιντέλ Κάστρο μεταρρύθμισε το Σύνταγμα της χώρας και έτσι επετράπη στα μέλη του κομμουνιστικού κόμματα να είναι ταυτόχρονα πιστοί χριστιανοί και το αντίθετο. Ύστερα από απόφαση του προέδρου Ραούλ Κάστρο του 2012 η Μεγάλη Παρασκευή είναι στην Κούβα εθνική γιορτή.

Με τη χορήγηση μεγαλύτερων ελευθεριών στην άσκηση των λατρευτικών καθηκόντων πολλοί Κουβανοί ελπίζουν τώρα σε περισσότερες πολιτικές ελευθερίες. Το διαδικτυακό περιοδικό Convivencia, που ίδρυσε το 2008 ο καθολικός διανοούμενος Βαλντές Ερνάντες, θεωρεί ότι η κουβανική εκκλησία είναι η κινητήρια δύναμη στην πορεία της χώρας για περισσότερες πολιτικές ελευθερίες και δικαιώματα.

«Η πραγματική ανεξιθρησκία δεν σημαίνει μόνο την τέλεση της θείας λειτουργίας», γράφει το Convivencia και επισημαίνει: «Η εκκλησία πρέπει να αποκτήσει πρόσβαση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και να έχει τη δυνατότητα να εφαρμόσει τα χριστιανικά διδάγματα, μιας και διαδραματίζει κορυφαίο ρόλο στο δρόμο προς ένα πραγματικό κράτος δικαίου».

Άστριντ Πράγκε ντε Ολιβιέρα / Στέφανος Γεωργακόπουλος