Ο πιανίστας Φάζελ Σάι στο εδώλιο

Τον περασμένο Απρίλιο ο Φάζελ Σάι είχε αναρτήσει διάφορα καυστικά σχόλια στο Twitter για το Ισλάμ: «Το κάλεσμα του μουεζίνη για την βραδινή προσευχή διαρκεί μόλις 22 δευτερόλεπτα. Presstissimo con fuoco! Γιατί τόση βιασύνη; Κάποια ερωμένη; Ή μήπως περιμένει η ρακή στο τραπέζι;» Αναφορικά με την ισλαμική άποψη για τον παράδεισο, που θέλει να είναι ένας τόπος, όπου το κρασί ρέει άφθονο και οι παρθένες περιμένουν τους πιστούς, αναρωτήθηκε επίσης «αν ο παράδεισος είναι μπαρ ή μπορντέλο». Πάντως, τα λόγια αυτά δεν ήταν καν δικά του, αλλά ένας στίχος του Πέρση ποιητή Ομάρ Καγιάμ που έζησε τον μεσαίωνα.

Ύστερα από μήνυση που κατατέθηκε εις βάρος του, η εισαγγελία της Κωνσταντινούπολης κατηγόρησε τον πιανίστα για προσβολή θρησκευτικών αξιών, ζητώντας 18 μήνες φυλάκιση. Βέβαια δεν είναι πολύ πιθανό ο κατηγορούμενος να βρεθεί στη φυλακή, αφού στην Τουρκία οι ποινές κάτω των δύο ετών εφαρμόζονται κυρίως με αναστολή.

Κριτική κατά της τουρκικής κυβέρνησης

Ο Φ.Σάι, ένας από τους σημαντικότερους κλασικούς συνθέτες της σύγχρονηςΤουρκίας και ένας διεθνώς αναγνωρισμένος πιανίστας, συνηθίζει να ασκεί σκληρή κριτική κατά της συντηρητικής κυβέρνησης του Ρεσέπ Ταγίπ Ερντογάν. Ο Σάι, που έχει εκφράσει δημόσια την αθεΐα του, θεωρεί τους ευλαβικούς μουσουλμάνους της κυβέρνησης καταστροφικούς για την Τουρκία και έχει δηλώσει επανειλημμένα την πρόθεση του να μεταναστεύσει.

Πριν από μερικά χρόνια ο συνθέτης, ο οποίος σπούδαζε για οκτώ χρόνια στη Γερμανία, προκάλεσε την κοινωνική κατακραυγή στην Τουρκία όταν χαρακτήρισε την ιδιαίτερα δημοφιλή μουσική Αραμπέσκ ως «χυδαία», για την οποία ντρέπεται.

Ανησυχία για την εικόνα της Τουρκίας

Άνθρωποι των γραμμάτων και των τεχνών εκφράζουν την αλληλεγγύη τους στο πρόσωπο του Σάι. Ο ίδιος αρνείται τις κατηγορίες λέγοντας ότι απλώς αναπαρήγαγε σχόλια άλλων χρηστών του Twitter, οι οποίοι όμως δεν βρέθηκαν κατηγορούμενοι. Ακόμη και σχολιαστές που δεν συνήθιζαν να τάσσονται στο πλευρό του Σάι, θεωρούν ότι πρόκειται για σκάνδαλο. Επιπλέον ανησυχούν ότι η υπόθεση μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την εικόνα της Τουρκίας στον κόσμο.

Εξάλλου δεν είναι η πρώτη φορά που στην Τουρκία διώκονται συγγραφείς και καλλιτέχνες. Το 2006 ο νομπελίστας συγγραφέας Ορχάν Παμούκ καταδικάστηκε για την κριτική που άσκησε σχετικά με τη γενοκτονία των Αρμενίων. Τον ίδιο χρόνο και για τον ίδιο λόγο κατηγορήθηκε και η συγγραφέας Ελίφ Σαφάκ για το βιβλίο της «Το μπάσταρδο της Κωνσταντινούπολης». Το 2009 ο συγγραφέας Νεντίμ Γκιουρσέλ κατηγορήθηκε για βλασφημία και προσβολή του ισλαμισμού στο μυθιστόρημά του «Οι κόρες του Αλλάχ».

Μόλις την προηγούμενη εβδομάδα η Ευρωπαϊκή Ένωση εξέφρασε την έντονη ανησυχία της, μέσω έκθεσης προόδου, για τον περιορισμό της ελευθερίας γνώμης στην Τουρκία. Η Άγκυρα αρνήθηκε τις κατηγορίες. Συχνά η ελευθερία της έκφρασης έρχεται σε δεύτερη μοίρα προκειμένου να προστατευτεί το δημόσιο συμφέρον και η κοινωνική ειρήνη. Μένει να αποδειχθεί αν ισχύσει το ίδιο και στην υπόθεση Σάι.

Thomas Seibert, Μαρία Ρηγούτσου / Αλεξάνδρα Κοσμά

Υπέυθ. Σύνταξης: Δήμητρα Κυρανούδη