"Ο Προμηθέας στην Αθήνα"

Τι συνέβη το βράδυ της 15ης Ιουλίου στην Αθήνα; Ας ξεκινήσουμε τυπικά: ολοκληρώθηκε στο Ηρώδειο το Φεστιβάλ Αθηνών με την παράσταση «Ο Προμηθέας στην Αθήνα» που φέρει την υπογραφή ενός γνωστού στη Γερμανία σκηνοθετικού τρίο με το κοινό όνομα Rimini Protokoll. Αλλά αυτή δεν ήταν μια τυπική παράσταση, ήταν ένα ζωντανό ντοκουμέντο για την ελληνική κοινωνία του σήμερα. Στη σκηνή 103 Αθηναίοι, στατιστικό δείγμα, από ένα μωρό δύο χρονών ως μια σεβάσμια γερόντισσα 92 ετών, υπάλληλοι, παράνομοι μετανάστες, αρχιτέκτονες, άνεργοι, φοιτητές, λίγο απ’ όλα. Κλήθηκαν από τους σκηνοθέτες να αποφασίσει ο καθένας με ποιο πρόσωπο από την τραγωδία Προμηθέας Δεσμώτης του Αισχύλου ταυτίζεται και μετά να διηγηθεί την ιστορία του στο κοινό. Ένα κοινό 3000 ανθρώπων που συμμετείχε ανατριχιάζοντας, γελώντας, κλαίγοντας στο πανόραμα της σύγχρονης ελληνικής καθημερινότητας που εκτυλίχθηκε τόσο άμεσα στη σκηνή, με τα άγχη, τα κέφια, τις τραγωδίες και τις κωμωδίες του.

Μια νέα συλλογικότητα

Κάτι συνέβη αυτό το βράδυ στην Αθήνα, όχι αυτό που θα λέγαμε μια έξοχη παράσταση που πήρε στη συνέχεια διθυραμβικές κριτικές, ήταν κάτι άλλο που μια θεατρική κριτικός χαρακτήρισε γέννηση μιας «νέας συλλογικότητας». Αυτό ακριβώς εισέπραξαν και οι ξένοι δημοσιογράφοι που παρακολούθησαν την παράσταση. Εδώ μιλάει ο λαός, με αυτό τον τίτλο ο ανταποκριτής της Süddeutsche Zeitung του Μονάχου στην Αθήνα επέγραψε το ρεπορτάζ του στο πολιτιστικό ένθετο της εφημερίδας. Διαβάζουμε: «Το εκπληκτικό αυτής της βραδιάς. Μιλάει ο ίδιος ο λαός. Με τον εαυτό του. Και ακούει τον εαυτό του. Αυτό το πράγμα δεν το ζήσαμε συχνά τελευταία στην Αθήνα. Σιγά-σιγά οι Έλληνες βγαίνουν από το σοκ και την παγωμάρα των τελευταίων εβδομάδων. Όλοι θα γίνουν φτωχότεροι, η χώρα τους υποχρεώθηκε να παραχωρήσει ένα μέρος της εθνικής της κυριαρχίας, οι παλιές βεβαιότητες θρυμματίζονται και καταρρέουν. Κι ακόμα δεν είναι βέβαιο που θα βγάλει ο δρόμος. Καλυτέρευση; Μεγαλύτερη ένδεια; Χρεοκοπία; Ο φόβος και η παραζάλη είναι εδώ απτά πράγματα.»

Ο χειρισμός του μέλλοντος

Ο Γερμανός δημοσιογράφος ανακάλυψε στο αθηναϊκό κοινό επί σκηνής και στην πλατεία του θεάτρου μια ζωντανή μικρογραφία της κοινωνίας που αρχίζει να μιλάει άμεσα η ίδια γι αυτά που της συνέβησαν και αυτά που της μέλλονται. Χωρίς διηθήσεις από πολιτικούς, δημοσιογράφους, ειδήμονες, ψυχαναλυτές και ιερείς. Να πώς καταλήγει η παρουσίαση της Süddeutsche Zeitung για αυτό που συνέβη στην Αθήνα, όχι το τυπικό αλλά το ουσιαστικό, το βράδυ της 15ης Ιουλίου: «Η εξαγγελία της κυβέρνησης είναι σαφής, καλεί σε μια πορεία μέσα από την έρημο, γεμάτη στερήσεις αλλά που στο τέλος της περιμένει μια νέα γη της επαγγελίας. Περιμένει όμως όντως ή μήπως θα πεθάνει ο κόσμος από τη δίψα στο μέσον της πορείας; Πολλοί Έλληνες φοβούνται και δεν έχουν βρει ακόμα τη φωνή τους. Τι να σου κάνουν οι αιώνια απαράλλακτες συζητήσεις στην τηλεόραση με τους παλιούς ξερόλες; Κανένας δεν δίνει πια σημασία. Οι ηχηρές διαδηλώσεις στους δρόμους; Κανένας δεν πάει πια να πάρει μέρος. Γιατί δεν είναι διάλογοι όλα αυτά, είναι ατέλειωτες αλληλουχίες μονολόγων. Ιεροτελεστίες χωρίς νόημα. Εδώ όμως, αυτή τη θεατρική βραδιά κάτω από τον ουρανό, νιώθει κανείς ξαφνικά μια Αθήνα που ξυπνάει δειλά-δειλά, μια ανθρώπινη κοινότητα που προσπαθεί να καταλάβει τι της συμβαίνει και που ίσως με ένα ακόμα βήμα χειριστεί το μέλλον.»

Σπύρος Μοσκόβου

Υπεύθ. σύνταξης: Βιβή Παπαναγιώτου