Ο φρουρός του 'Αουσβιτς

Στον Χανς Λίπσχις, 93 χρονών σήμερα, δεν αρέσει να μιλάει για το παρελθόν. Αυτό το σκοτεινό παρελθόν του όμως είναι που τον οδήγησε 68 χρόνια μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο στη φυλακή. Η σύλληψή του έγινε πριν λίγες μέρες. Κατηγορείται ότι ως φρουρός στο στρατόπεδο εξόντωσης του ‘Αουσβιτς ευθύνεται για το θάνατο χιλιάδων. Ο ίδιος υποστηρίζει ότι ήταν μόνο μάγειρας και ότι δεν έχει καμιά σχέση με την κατηγορία που του αποδίδεται.

«Δεν χρειάζονται αποδείξεις»

50 πρώην φρουροί στρατοπέδων συγκέντρωσης βρίσκονται ακόμη εν ζωή και καταζητούνται από την Κεντρική Υπηρεσία Διαλεύκανσης Εθνικοσοσιαλιστικών Εγκλημάτων. Με την υπόθεση Λίπσχις ασχολείται εδώ και χρόνια η υπηρεσία, λέει ο Κουρτ Σριμ, επικεφαλής της Υπηρεσίας. Περισσότερες πληροφορίες δεν δίνει, η υπόθεση βρίσκεται στα χέρια του εισαγγελέα. Η δίκη του Ουκρανού Τζον Ντεμγιανγούκ, πρώην φρουρού στο στρατόπεδο εξόντωσης στο Σόμπιμπορ της Ουκρανίας, θεωρείται ιστορικής σημασίας. Για πρώτη ένας ξένος φρουρός καταδικάζεται χωρίς να υπάρχει συγκεκριμένο αποδεικτικό στοιχείο σε βάρος του, κάτι όμως που τελικά δεν χρειάζεται, όπως υποστηρίζει ο Κουρτ Σριμ. «Είναι γεγονός ότι ξεκινάμε από την υπόθεση ότι για έναν φρουρό, άρα συνεργό, δεν χρειάζεται απόδειξη συμμετοχής του σε μια συγκεκριμένη πράξης θανάτωσης ενός ή περισσότερων κρατουμένων. Αρκεί η απόδειξη ότι λόγω της απασχόλησής του σε ένα στρατόπεδο εξόντωσης συνέβαλε στο να λειτουργήσει ολόκληρη η μηχανή εξόντωσης». Με το δεδικασμένο στην περίπτωση Ντεμγιανγιούνκ η Υπηρεσία Διαλεύκανσης Εθνικοσιαλιστικών Εγκλημάτων ελπίζει ότι η δικαιοσύνη θα προχωρήσει και σε άλλες συλλήψεις.

«Η ηθική δικαίωση δεν παραγράφεται»

Βέβαια η αναζήτηση πρώην φρουρών είναι δύσκολη υπόθεση. Οι συνάδελφοι του Κουρτ Σριμ κατευθύνουν τις αναζητήσεις τους στην Ανατολική Ευρώπη και στη Λατινική Αμερική και ψάχνουν ταξιδιωτικά ντοκουμέντα του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού. Πολύ καιρό για έρευνες δεν διαθέτουν. Γιατί οι δράστες, αν δεν έχουν πεθάνει, είναι πολύ ηλικιωμένοι και πιθανή καταδίκη τους ενδέχεται να μην είναι εφικτή για λόγους υγείας. Γι' αυτό και η δημοσιογράφος Κλάρα Κλάρσφελντ, που έγινε γνωστή ως «κυνηγός» πρώην Ναζί, έχει επικριτική στάση απέναντι στην δικαστική επεξεργασία τέτοιων εγκλημάτων σήμερα. «Θα έλεγα, ότι η δικαιοσύνη γελοιοποιείται, διότι είχε όλη τη δυνατότητα να δικάσει παραδειγματικά πρώην φρουρούς σε δίκες με ιστορική αξία».

Για τους συγγενείς των θυμάτων όμως ποτέ δεν είναι αργά. Γι αυτούς υπάρχει η ηθική δικαίωση που δεν παραγράφεται. «Εάν οι διωκτικές αρχές έχουν τη δυνατότητα να δικάσουν τον Χανς Λίπσχις, θα πρέπει να το κάνουν» υποστηρίζει ο Κρίστοφ Χόιμπνερ, αντιπρόεδρος της Διεθνούς Επιτροπής του Άουσβιτς, που βρίσκει σκέτο κυνισμό την επισήμανση για το προχωρημένο της ηλικίας τους. «Κανείς δεν ασχολήθηκε με την ηλικία των παιδιών που έριχναν στους φούρνους» λέει με έμφαση. Παρ' όλα αυτά παραμένει άγνωστο εάν και πότε ο φρουρός του Άουσβιτς Χανς Λίπσχις θα οδηγηθεί στη δικαιοσύνη.

Stephanien Höppner / Ειρήνη Αναστασοπούλου
Υπεύθ. Σύνταξης: Δήμητρα Κυρανούδη