1. Μετάβαση στο περιεχόμενο
  2. Μετάβαση στο κύριο μενού
  3. Μετάβαση σε περισσότερους ιστοτόπους της DW

Πέθανε η διάσημη συγγραφέας Σούζαν Ζόνταγκ - το κακό παιδί της αμερικανικής λογοτεχνίας

29 Δεκεμβρίου 2004

Πέθανε χθες η Αμερικανίδα συγγραφέας Σούζαν Ζόνταγκ, η μεγάλη κυρία και ταυτόχρονα το κακό παιδί της αμερικανικής λογοτεχνίας. Η Σούζαν Ζόνταγκ ήταν η συνείδηση της Αμερικής, έγινε διάσημη κυρίως λόγω των πολιτικών άρθρων της. Η κριτική της υπήρξε πάντα δριμεία, χωρίς υποχωρήσεις και συμβιβασμούς ασχολήθηκε με όλα τα μεγάλα προβλήματα της εποχής μας.

https://p.dw.com/p/AvoV
Εικόνα: AP

Η Σούζαν Ρόσενμπλατ, όπως είναι το πατρικό της όνομα, κόρη αστικής εβραϊκής οικογένειας της Νέας Υόρκης, ξεκίνησε σε ηλικία 16 ετών σπουδές φιλοσοφίας, γαλλικών και λογοτεχνίας στο Σικάγο. Ένα χρόνο αργότερα παντρεύεται και γίνεται μητέρα, ο γιος της είναι σήμερα επίσης συγγραφέας. Αργότερα συνεχίζει τις σπουδές της στα πανεπιστήμια του Χάρβαρντ, της Οξφόρδης και του Μπέρκλεϋ, τελειώνει το διδακτορικό της και πηγαίνει στο Παρίσι, όπου έρχεται σε επαφή με τον υπαρξισμό. Σύντομα επιστρέφει στη Νέα Υόρκη, χωρίζει και γράφει το πρώτο μεγάλο έργο της. Από το 1962 αρχίζει να γράφει άρθρα πολιτικού περιεχομένου. Στη δεκαετία του ’60 προκαλεί με τις δηλώσεις της, όπως "η λευκή φυλή είναι ο καρκίνος της Αμερικής, μιας χώρας που συστάθηκε ως κράτος μέσω της γενοκτονίας". Από τότε ως το θάνατό της συνεχίζει να προκαλεί με τη φιλελεύθερη φωνή της και την αδέκαστη πέννα της. Ήταν το σύμβολο της αμερικανικής Αριστεράς, η ίδια διαχωρίζει όμως τη θέση της από τις διανοούμενες ελίτ. Το 1992 ζει στο Σεράγιεβο και ανεβάζει στη διάρκεια του πολέμου το θεατρικό "περιμένοντας το Γκοντώ" του Σάμιουελ Μπέκετ. Το μυθιστόρημά της με τίτλο "Στην Αμερική" βραβεύεται το 2000 με το Εθνικό Βραβείο Βιβλίου, το μεγαλύτερο βραβείο λογοτεχνίας στις Ηνωμένες Πολιτείες. Εκδίδει τον τόμο "Παρακολουθώντας τον πόνο των άλλων" με θέμα τις φωτογραφίες του πολέμου και τον τρόπο που επηρεάζουν τη συνείδηση και τη σκέψη του κοινού. Η Ζόνταγκ δηλώνει ήδη το 1977 πως "οι κάμερες, όπως τα όπλα και τα αυτοκίνητα προκαλούν εξάρτηση". Σε μια εποχή "πλαστών εικόνων και ακρωτηριασμένης αλήθειας" η ίδια μάχεται για την αξιοπρέπεια της ελεύθερης σκέψης.

Υψώνει τη φωνή της εναντίον του πολέμου και προκαλεί την μήνι των συμπατριωτών της, όταν μετά τα γεγονότα της 11ης Σεπτεμβρίου δηλώνει πως η τρομοκρατία οφείλεται στην ιμπεριαλιστική πολιτική των Ηνωμένων Πολιτειών και δεν πρόκειται για πόλεμο κατά του πολιτισμού και της ελευθερίας, όπως δηλώνει ο πρόεδρος Μπους. Η Ζόνταγκ ασκεί για άλλη μια φορά κριτική: "Η τρομοκρατία είναι μια λέξη πολύ πιο εύχρηστη από τον κομμουνισμό. Πολλά και διαφορετικά συμφέροντα μπορούν να συσπειρωθούν πίσω από μια τέτοια λέξη. Αυτό βασικά σημαίνει πως ο πόλεμος δε θα έχει τέλος".

Σε άρθρο της στη Φράνκφούρτερ Άλλγκεμέινε Τσάιτουνγκ γράφει τέσσερις μέρες μετά την τρομοκρατική επίθεση πως τη λέξη δειλός θα έπρεπε κανείς να τη χρησιμοποιεί για αυτούς που κάνουν πόλεμο στέλνοντας την αεροπορία από την καρέκλα τους και όχι για αυτούς που οι ίδιοι θυσιάζονται για να σκοτώσουν άλλους.

Λόγω του σάλου που προκαλούν οι δηλώσεις της ζητά δημοσίως συγγνώμη, αλλά αργότερα συνεχίζει στον ίδιο τόνο. Το 2003 βραβεύεται στην έκθεση Βιβλίου της Φρανκφούρτης με το βραβείο Ειρήνης των Γερμανών εκδοτών και σε συνέντευξή της στο περιοδικό Σπίγκελ δηλώνει πως το "εμείς" που χρησιμοποιεί ο πρόεδρος Μπους δεν είναι παρά το αυτοκρατορικό "εμείς" και σίγουρα όχι το "εμείς ο λαός", το "εμείς" του συντάγματος. Η εκλογή του Άρνολντ Σβαρτσενέγκερ αποτελεί 'κακό αστείο' κατά τη γνώμη της και σηματοδοτεί 'το τέλος της πολιτικής'.

Κατά τη βράβευσή της στη Γερμανία το 2003 καταδεικνύει τις διαφορές μεταξύ Αμερικής και Ευρώπης. Στην αναγνώριση της διαφοράς, η οποία έχει τις ρίζες της στον πόλεμο μεταξύ του παλαιού και του νέου, βλέπει η Ζόνταγκ τη μόνη δυνατότητα διαλόγου στο μέλλον και προτείνει τη λογοτεχνία ως γέφυρα των δύο κόσμων.

Η Σούζαν Ζόνταγκ έχασε τη μάχη με τον καρκίνο σε ηλικία εβδομηνταενός ετών.