Πέντε χρόνια μετά τις ταραχές του Παρισιού το καζάνι συνεχίζει να βράζει

Έκτοτε ο Γάλλος πρωθυπουργός χρησιμοποιεί σαφώς ηπιότερους τόνους. Η κυβέρνησή του υποσχέθηκε να βοηθήσει μέσα μια σειρά κοινωνικών προγραμμάτων. Πέντε χρόνια μετά ελάχιστα έχουν αλλάξει. Το καζάνι συνεχίζει να βράζει.

Αναζητώντας τρόπους έκφρασης

Στο κέντρο νέων του προαστίου Clichy sous Bois τρεις νεαροί ηχογραφούν το νέο τους τραγούδι. Μέσω της μουσικής προσπαθούν να εκφράσουν όσα δεν μπορούν να μεταφέρουν στους υπόλοιπους μέσα από την καθημερινότητά τους, όπως λέει ένας από αυτούς: "Υπάρχουν άνθρωποι με τους οποίους δεν μπορείς να μιλήσεις. Αδιαφορούν όταν προσπαθείς να τους εξηγήσεις που οφείλεται το μίσος μας και τα προβλήματα μας με την αστυνομία. Όταν όμως το εκφράζουμε μέσω της μουσικής, τότε μας ακούνε. Και τότε ξαφνικά όλοι μιλούν γι΄ αυτό. Αυτό βοηθάει".

Αναμφίβολα βοηθά ορισμένους. Ορισμένοι γκέτο ράπερ έχουν γνωρίσει τεράστια επιτυχία. Πουλάνε cd και δίνουν συναυλίες. Άλλοι προσπαθούν απλώς να εκφράσουν τις εμπειρίες τους ως μετανάστες, ως πολίτες δεύτερης κατηγορίας, όπως λένε συχνά οι ίδιοι, ξεχασμένοι και αποκομμένοι από την υπόλοιπη γαλλική κοινωνία. Αυτή την οργή και αγανάκτησή τους εξέφρασαν πολλοί νέοι των υποβαθμισμένων προαστίων της γαλλικής πρωτεύουσας τον Νοέμβριο του 2005. Περισσότερες από 25 περιφέρειες είχαν κηρυχθεί σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Επί αρκετές εβδομάδες οι νεαροί κατέστρεφαν ό,τι έβρισκαν μπροστά τους, έβαζαν φωτιά σε αυτοκίνητα και καταστήματα, δίνοντας συνεχείς μάχες με την αστυνομία. 4 νεκροί, 217 βαριά τραυματισμένοι αστυνομικοί, 5.000 συλλήψεις, 10.000 πυρπολημένα αυτοκίνητα και 500 κατεστραμμένα καταστήματα ήταν ο τραγικός απολογισμός. "Δεν έχει αλλάξει τίποτε έκτοτε", λέει ένας νεαρός, "τα πράγματα έχουν μάλλον χειροτερέψει".

"Χτίστε κινηματογράφους και όχι αστυνομικά τμήματα"

Στο κέντρο νέων του προαστίου Clichy sous Bois γίνονται συχνά δημόσιες συζητήσεις. Οι νέοι παίρνουν το μικρόφωνο και στέλνουν τα δικά τους μηνύματα προς την πολιτική:

"Τι θα θέλαμε από εσάς; έναν κινηματογράφο, έναν σταθμό. Τι κάνετε όμως εσείς εδώ; Χτίζετε μόνον νέα κτίρια και αστυνομικά τμήματα. Πιστεύετε ότι έτσι θα ηρεμήσουν οι νέοι; Αυτό χειροτερεύει την κατάσταση. Εάν θέλετε λιγότερους στο δρόμο, τότε χτίστε ένα σινεμά, ένα εμπορικό κέντρο για να μπορούν να βγουν οι άνθρωποι έξω και να διασκεδάσουν".

Αυτό που προέχει όμως για τον Γάλλο πρόεδρο είναι η ασφάλεια. Όπως λέει ένας κάτοικος της περιοχής: "Τα πράγματα έχουν χειροτερέψει. Έχουν φέρει ακόμη περισσότερους αστυνομικούς. Δεν μπορείς να μιλήσεις μαζί τους. Απλά έρχονται και αρχίζουν αμέσως να σε χτυπούν".

Οι ίδιοι οι αστυνομικοί αντιτείνουν ότι δεν πλησιάζουν καν ορισμένες περιοχές, καθώς φοβούνται για τη ζωή τους. Οι νέοι θέλουν απλά μια κανονική ζωή, λέει ο κοινωνικός λειτουργός Alexander Guillemond: σχολείο, δουλειά, αναγνώριση και σεβασμό:

"Τα προβλήματα που οδήγησαν στην εξέγερση των νέων δεν έχουν αντιμετωπιστεί: δεν έχουν σπίτι να μείνουν, δεν έχουν επαγγελματική κατάρτιση, πρόσβαση στην αγορά εργασίας. Δεν έχουν το μίνιμουμ της απαιτούμενης μόρφωσης. Οι μισοί δεν έχουν καλό απολυτήριο, το 1/10 δεν παίρνει καν απολυτήριο.

Τα ξένα επώνυμα…απωθούν

Την ώρα που το κατά κεφαλήν εισόδημα στη Γαλλία κυμαίνεται στα 28.000 ευρώ, στη συνοικία Clichy sous Bois δεν ξεπερνά τα 9.000 ευρώ.

Οι νεαροί, των οποίων τα βιογραφικά αναγράφουν διευθύνσεις υποβαθμισμένων προαστίων, έχουν λιγότερες πιθανότητες να βρουν δουλειά. Ακόμη λιγότερες πιθανότητες έχουν οι νέοι με ξένα επώνυμα. Η νεαρή Josephine Kou προσελήφθη παρόλα αυτά σε ένα εργοστάσιο, ωστόσο: "Είχα 2 μήνες περίοδο δοκιμής. Το συμβόλαιό μου δεν ανανεώθηκε παρότι η προϊσταμένη μου είχε πει ότι κάνω καλά τη δουλειά μου. Ως λόγο ανέφεραν ότι η συμπεριφορά μου δεν ταιριάζει στην εικόνα της επιχείρησης. Ήμουν σε απόγνωση. Έκλαιγα επί σχεδόν δυο εβδομάδες".

Πρόσφορο έδαφος για φονταμενταλιστές

Όταν οι νέοι αυτοί προσπαθούν μετά το σχολείο να μπουν στην αγορά εργασίας, έχουν ήδη εξοικειωθεί με την ιδέα ότι δεν θα τα καταφέρουν, λέει η κοινωνιολόγος Jacquline Costa-Lascoux. Αυτό είναι αποτέλεσμα των διακρίσεων σε βάρος τους από την πλειονότητα των Γάλλων, όχι όμως από όλους: "Όπως θα γνωρίζετε στη Γαλλία ζουν 4,5 εκατομμύρια μουσουλμάνοι. Στο μεταξύ υπάρχουν αρκετές ομάδες φονταμενταλιστών, με μεγάλη επιρροή, που προσπαθούν να βοηθήσουν τους νέους. Όσο μεγαλύτερη η απόγνωση των νέων, τόσο μεγαλύτερες οι πιθανότητες να τους προσεγγίσουν οι φονταμενταλιστές. Τους υπόσχονται τον παράδεισο, χρήματα, αλληλεγγύη, συμπαράσταση. Και τότε εξηγούν στους νέους ότι η κοινωνία που τους περιβάλει, η δυτική κοινωνία, είναι σάπια, εκμαυλισμένη, μια ανήθικη κοινωνία".

Robert Fishman / Κώστας Συμεωνίδης

Υπεύθ. σύνταξης: Σταμάτης Ασημένιος