Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων

Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων σήμερα και το θέμα της προστασίας των προσφύγων βρέθηκε στο επίκεντρο ημερίδας που διοργάνωσε την περασμένη Δευτέρα η Ευαγγελική Ακαδημία στο Βερολίνο. Και εκεί ασκήθηκε σκληρή κριτική στην ΕΕ και τις χώρες – μέλη. Γιατί; Διότι συνεργάζονται ολοένα και πιο στενά στο ζήτημα της αντιμετώπισης της παράνομης μετανάστευσης, ταυτόχρονα όμως παραμελούν και υποτιμούν την ανθρώπινη διάσταση του ζητήματος. Ιδιαίτερα καυστικά ήταν τα σχόλια για την λεγόμενη «διάταξη Δουβλίνο ΙΙ».

Στόχος της λεγόμενης «διάταξης Δουβλίνο ΙΙ» ήταν να αποτρέψει τους πρόσφυγες από την κατάθεση αιτήσεων ασύλου σε πολλές χώρες. Η διάταξη έφερε ικανοποιητικά αποτελέσματα, όπως σημειώνει και ο γερμανός υφυπουργός Εσωτερικών Πέτερ Άλτμάιερ: «Η διάταξη του Δουβλίνου έχει κριθεί επιτυχής καθώς καταφέραμε να βάλουμε φρένο στον ‘τουρισμό του ασύλου’ εντός της ΕΕ. Έτσι ο αριθμός των αιτούντων ασύλου έχει υποχωρήσει σε όλη την Ένωση. Επίσης καταφέραμε να περιορίσουμε την κατάχρηση του ασύλου που ήταν αποτέλεσμα κατάθεσης αιτήσεων σε πολλές χώρες. Ωστόσο για την εναρμόνιση της ευρωπαϊκής νομοθεσίας περί ασύλου θα χρειασθούμε ακόμη αρκετά χρόνια».

Εμμέσως πλην σαφώς ο κ. Άλτμάιερ αναφέρεται σε κάτι που έχει επικρίνει στο παρελθόν και η ίδια η Κομισιόν. Τα κριτήρια που προβλέπει η διάταξη Δουβλίνο ΙΙ δεν εφαρμόζονται κατά γράμμα, καθώς υπάρχουν ακόμη σημαντικές διαφορές στη νομοθεσία περί ασύλου στις χώρες – μέλη. Αποτέλεσμα να υπάρχουν διαφορετικά ποσοστά αναγνώρισης προσφύγων, όπως υπογραμμίζει ο Γκοτφρίντ Κέφνερ από την Υπηρεσία Προσφύγων των Ηνωμένων Εθνών: «Δεν είναι δυνατόν για μία συγκεκριμένη ομάδα να υπάρχει σε μία χώρα – μέλος ποσοστό αναγνώρισης προσφύγων κάτω του 1 %, σε άλλη χώρα να είναι 10, σε άλλη 25 και 50 %. Μιλάμε για μία και συγκεκριμένη ομάδα ανθρώπων που έρχεται από συγκεκριμένο κράτος, από συγκεκριμένη εστία κρίσης».

«Κάθε χώρα – μέλος που αντιμετωπίζει σήμερα πρόβλημα προσφύγων πρέπει να τα βγάλει πέρα μόνη της», λέει χαρακτηριστικά ο κ. Κέφνερ. Το μεγαλύτερο πρόβλημα αντιμετωπίζουν οι χώρες που βρίσκονται στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ με την Ασία και Αφρική: η Μάλτα, η Κύπρος, η Ελλάδα, η Ιταλία και η Ισπανία. Εάν οι πρόσφυγες εγκαταλείψουν στη συνέχεια την πρώτη χώρα υποδοχής και κατευθυνθούν για παράδειγμα προς τη Γερμανία, η τελευταία έχει το δικαίωμα - βάσει της διάταξης του Δουβλίνου - να απελάσει τους πρόσφυγες και πάλι προς την πρώτη χώρα υποδοχής. Στη Γερμανία μάλιστα οι πρόσφυγες δεν μπορούν πλέον να αποτρέψουν την απέλασή τους βάσει νέας αυστηρότερης διάταξης που υιοθέτησε πρόσφατα το γερμανικό κοινοβούλιο. Η όλη διαδικασία όμως κρύβει και πολλά πρακτικά προβλήματα αλλά και παγίδες. Αφενός πολλές χώρες της νοτίου Ευρώπης δεν αναφέρουν πάντα όλους τους πρόσφυγες στην τράπεζα δεδομένων της ΕΕ προκειμένου να μην εμφανίζονται οι ίδιες ως πρώτες χώρες υποδοχής. Αφετέρου παρατηρείται το φαινόμενο πρόσφυγες να πετούν τα ταξιδιωτικά τους έγγραφα ακριβώς για να μην μπορεί πλέον να εξακριβωθεί ποια είναι η πρώτη χώρα υποδοχής. Η Μαράι Πέρτσελ από την γερμανική Οργάνωση για την Προάσπιση των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων Pro – Asyl:

«Η Κομισιόν κατηγορεί τις χώρες – μέλη στα εξωτερικά σύνορα της Ένωσης ότι δεν συγκεντρώνουν συστηματικά τα δακτυλικά αποτυπώματα με αποτέλεσμα να μην μπορεί να εξακριβωθεί από ποιες χώρες πέρασαν οι πρόσφυγες. Αυτό δείχνει ότι η διάταξη Δουβλίνο ΙΙ οδηγεί τους πρόσφυγες στην παρανομία και ότι αναζητούν οι ίδιοι τον δρόμο που θα τους οδηγήσει στην χώρα που θέλουν».

Το ζητούμενο, σύμφωνα με τους συμμετέχοντες στην ημερίδα, είναι η εναρμόνιση της ευρωπαϊκής νομοθεσίας περί ασύλου σε άμεσο χρόνο.