Παραιτήσεις δημοσιογράφων στην Πολωνία

Μετά από τη θέσπιση από την πολωνική κυβέρνηση ενός νέου και αμφιλεγόμενου νόμου για τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης οι διευθυντές τεσσάρων προγραμμάτων του κρατικού τηλεοπτικού σταθμού TVP υπέβαλαν την παραίτησή τους. Σύμφωνα με τον νόμο που έφερε στη βουλή το συντηρητικό κυβερνών κόμμα του Νόμου και της Δικαιοσύνης (PiS), θα πρέπει να λήξουν άμεσα οι συμβάσεις των σημερινών εποπτικών συμβουλίων και των προϊσταμένων στη δημόσια τηλεόραση και ραδιοφωνία. Στο εξής θα αποφασίζουν για το ποιος θα καταλαμβάνει τις ανώτερες θέσεις στα δημόσια Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης ο υπουργός Οικονομικών και η κυβέρνηση.

Ενάντια στον νόμο, για την ενεργοποίηση του οποίου χρειάζεται ακόμη μόνο η υπογραφή του προέδρου Αντρέι Ντούντα, εκδηλώθηκαν ήδη διαμαρτυρίες από οργανώσεις υπεράσπισης των ανθρώπινων δικαιωμάτων και από συλλόγους δημοσιογράφων, όπως οι Ρεπόρτερ χωρίς Σύνορα και η Ευρωπαϊκή Ραδιοτηλεοπτική Ένωση.

Η Καταρίνα Γιανόφσκα, υπεύθυνη εδώ και τέσσερα χρόνια του προγράμματος TVP Kultura, ανακοίνωσε την παραίτησή της στον λογαριασμό της στο Facebook, δημοσιεύοντας μια φωτογραφία με το σύνθημα «Μη φοβάστε». Με μία δημόσια επιστολή παραιτήθηκε και ο Τόμας Λιζ, ένας από τους γνωστότερους δημοσιογράφους της Πολωνίας. «Κανείς δεν πρόκειται να αφαιρέσει από τους Πολωνούς τον λόγο» έγραψε.

Πολιτική κάθαρση;

Η πολωνική κυβέρνηση υπέβαλε τον σχετικό νόμο παρ' όλη τη σφοδρή κριτική που δέχθηκε από την Κομισιόν και τις ενώσεις των ΜΜΕ. Ο νόμος προβλέπει τη μετατροπή των κρατικών Μέσων Ενημέρωσης σε «εθνικά ινστιτούτα πολιτισμού». Παράλληλα πρόκειται να αποφασίζει στο εξής το υπουργείο Οικονομικών απευθείας για την πλήρωση των θέσεων των διευθυντών και των εποπτικών συμβουλίων αντί για το Ραδιοτηλεοπτικό Συμβούλιο όπως συνέβαινε μέχρι σήμερα.

Παρατηρητές προβλέπουν ότι με αυτό τον τρόπο η κρατική τηλεόραση και ραδιοφωνία της Πολωνίας θα εναρμονίζονται με τη γραμμή της κυβέρνησης. Από τον Νοέμβριο κυβερνά τη χώρα το κόμμα του Νόμου και της Δικαιοσύνης διατηρώντας την απόλυτη πλειοψηφία στο Κοινοβούλιο. Αμέσως μετά την ανάληψη της εξουσίας ασκήθηκε κριτική στην πρωθυπουργό Μπεάτα Σίντβο για τον διορισμό προσώπων του κόμματός της σε θέσεις κλειδιά στη διοίκηση, τη δικαιοσύνη και τις κρατικές υπηρεσίες.

Η Κομισιόν ήδη πριν από την κατάθεση του νόμου είχε απευθυνθεί με αυστηρούς τόνους στην κυβέρνηση της Πολωνίας. Ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Φρανς Τίμερμανς είχε προειδοποιήσει με επιστολή του ότι κάποιες από τις μεταρρυθμίσεις ενδέχεται να αντίκεινται στην ευρωπαϊκή νομοθεσία. Υπενθύμιζε ότι η πολυφωνία των ΜΜΕ είναι ένα από τα αγαθά της δημοκρατίας. Πρόκειται για το δεύτερο γράμμα που απευθύνει ο Τίμερμανς στους πολωνούς ηγέτες μέσα σε λίγες μέρες. Στις 23 Δεκεμβρίου είχε προειδοποιήσει την κυβέρνηση της χώρας ότι θα πρέπει να περιορίσει την εξουσία του συνταγματικού δικαστηρίου, οι αποφάσεις του οποίου μπορούν πλέον να λαμβάνονται χωρίς την αναγκαία πλειοψηφία των δύο τρίτων. Ωστόσο το κυβερνών κόμμα δε φάνηκε να πτοείται και ψήφισε τον σχετικό νόμο.

Δημήτρης Ελευθεράκης (dw, dpa, afp)