Πιο κοντά στη συμφωνία για την Ελλάδα

Θα ήθελαν να έχουν προχωρήσει πολύ περισσότερο στο ελληνικό ζήτημα οι υπουργοί Οικονομικών της ευρωζώνης, η οποία συνδράμει την Ελλάδα με ένα τρίτο πακέτο βοήθειας εντός πέντε ετών. Αρχικά η ελληνική κυβέρνηση είχε υποσχεθεί να δρομολογήσει μέχρι τον Οκτώβριο τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις. Ωστόσο η πρώτη αξιολόγηση, το αποκαλούμενο στην κοινοτική διάλεκτο ʻfirst reviewʼ, δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί. Το χρονοδιάγραμμα που η Ελλάδα και οι ευρωπαίοι εταίροι είχαν συναποφασίσει το περασμένο καλοκαίρι, έχει γίνει άνω κάτω, «κάτι που δεν εκπλήσσει κανέναν», όπως σχολίασε ο επικεφαλής του Γιούρογκρουπ Γιερούν Ντάισελμπλουμ στη συνάντηση των υπουργών Οικονομικών της ευρωζώνης στο Άμστερνταμ. Τώρα όμως, υπάρχει ελπίδα. «Τις τελευταίες ημέρες, ακόμα και ώρες, έχουμε σημειώσει ουσιαστική πρόοδο στις διαπραγματεύσεις» δηλώνει με εμφανή ικανοποίηση ο επικεφαλής του Γιούρογκρουπ, ο οποίος προσήλθε στην καθιερωμένη συνέντευξη τύπου σφυρίζοντας χαρωπά.

Αν όλα πάνε καλά, πιστεύει ο Ντάισελμπλουμ, την επόμενη Πέμπτη συγκαλείται έκτακτο Γιούρογκρουπ για την ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης. Έως τότε όμως θα πρέπει να οριστικοποιηθούν οι τεχνικές λεπτομέρειες για τη συνταξιοδοτική μεταρρύθμιση, το ζήτημα των "κόκκινων δανείων" και το ταμείο ιδιωτικοποιήσεων. "Αν γίνουν όλα αυτά, τότε θα συναντηθούμε" ξεκαθαρίζει ο Ντάισελμπλουμ. Επιπλέον, ο υπουργός Οικονομικών της Ελλάδας Ευκλείδης Τσακαλώτος δεσμεύθηκε να επεξεργαστεί ένα "σχέδιο έκτακτης ανάγκης" με περικοπές που θα τίθενται αυτομάτως σε ισχύ, σε περίπτωση που η Ελλάδα δεν εκπληρώνει τους συμπεφωνημένους στόχους ως προς τη δημοσιονομική πειθαρχία και την οικονομική ανάπτυξη. Αυτό το "σχέδιο έκτακτης ανάγκης" αποτελεί αίτημα ορισμένων υπουργών ΟΙκονομικών, οι οποίοι φαίνεται να δυσπιστούν απέναντι στις διαβεβαιώσεις και τα οικονομικά στοιχεία που καταθέτει η Αθήνα, καθώς εκκρεμεί και η ψήφιση πολλών οικονομικών μέτρων στην ελληνική Βουλή. "Στη αρχή μας έλεγαν ότι θα είναι έτοιμοι το Πάσχα, δηλαδή στα τέλη Μαρτίου, μετά μας είπαν για το ελληνικό Πάσχα, δηλαδή σε μία εβδομάδα. Ας ελπίσουμε να μην έχουμε κι άλλο ελληνικό θερμό καλοκαίρι" δηλώνει ο υπουργός Οικονομικών της Φινλανδίας Αλεξάντερ Στουμπ.

Αγωνία μέχρι τα τέλη Ιουλίου

Το πιο κρίσιμο χρονικό όριο είναι οι αρχές Ιουλίου, οπότε η Ελλάδα θα πρέπει να αποπληρώσει στους δανειστές 2,6 δισεκατομμύρια ευρώ. "Φαίνεται ότι πράγματι δεν θα έχουμε βιώσιμη λύση πριν από το καλοκαίρι" δηλώνει εμπιστευτικά ευρωπαίος αξιωματούχος, ο οποίος θεωρεί ότι η ελληνική κυβέρνηση καθυστερεί τη λήψη αποφάσεων, όπως γινόταν και το περασμένο καλοκαίρι. Ωστόσο αυτή τη φορά το κλίμα των διπαραγματεύσεων είναι πολύ καλύτερο, καθώς ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος δεν επιδιώκει τον θόρυβο και την ανοιχτή αντιπαράθεση. Στο Άμστερνταμ ο Τσακαλώτος ήταν μάλλον φειδωλός προς τους εκπροσώπους του τύπου, αλλά στην Αθήνα ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας φαίνεται να επιμένει σε κούρεμα χρέους. Η Αθήνα αιτιολογεί την αξίωσή της περί κουρέματος με ένα βελτιωμένο πρωτογενές πλεόνασμα του κρατικού προϋπολογισμού, το οποίο, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Eurostat, φτάνει πλέον το 0,7% του ΑΕΠ, ενώ η αρχική πρόβλεψη έκανε λόγο για έλλειμμα 0,25%. Οι δανειστές θεωρούν ότι το πρωτογενές πλεόνασμα θα πρέπει να ανέλθει στο 3,5% του ΑΕΠ το 2018, προκειμένου η Ελλάδα να είναι σε θέση να ανταποκρίνεται στις δανειακές της υποχρεώσεις.

Ωστόσο δεν λείπουν και οι αντιπαραθέσεις ανάμεσα στους δανειστές για την ορθότητα, αλλά και την ερμηνεία των οικονομικών δεδομένων. Η επικεφαλής του ΔΝΤ φαίνεται να διατηρεί ορισμένες αμφιβολίες: «Χαιρετίζω τα στοιχεία αυτά, αν πράγματι ευσταθούν. Στο παρελθόν είδαμε ότι μερικές φορές χρειάστηκε να διορθώσουμε τα στοιχεία. Θα τα ξετάσουμε λοιπόν πολύ προσεκτικά», δήλωσε χαρακτηριστικά η Κριστίν Λαγκάρντ. Από την πλευρά του ο γερμανός υπουργός Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε τόνισε ότι δεν έχει εξετάσει ο ίδιος την ορθότητα των στοιχείων, αλλά ασφαλώς «πρόκειται για στοιχεία που έχουν επιβεβαιωθεί από τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα» και υποσχέθηκε να συνεργαστεί με την Κριστίν Λαγκάρντ, προκειμένου να βρεθεί λύση.

Διαμάχη για την απομείωση του χρέους

Ακόμη πιο έντονη είναι η αντιπαράθεση μεταξύ των δανειστών ως προς την αναγκαιότητα «διευκολύνσεων» για το ελληνικό χρέος. Η Κριστίν Λαγκάρντ επιμένει ότι απαιτείται μία συζήτηση για τη βιωσιμότητα του χρέους «η οποία δεν έχει καν αρχίσει», όπως η ίδια επισημαίνει. Αυτή ακριβώς τη συζήτηση θέλει να αρχίσει τώρα και ο ολλανδός επικεφαλής του Γιούροκρουπ Γιερούν Ντάισελμπλουμ, όμως ο γερμανός υπουργός Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε έχει διαφορετική άποψη: «Προηγουμένως πρέπει να υλοποιηθεί ό,τι συμφωνήθηκε πέρσι» δηλώνει χαρακτηριστικά. Ευρωπαίος αξιωματούχος συνοψίζει την κατάσταση ως εξής: «Η αντιπαράθεση εστιάζεται στο αν η υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων θα προηγηθεί της διευκόλυνσης για το χρέος και στο αν θα υποχωρήσουν πρώτα οι Ευρωπαίοι ή το ΔΝΤ. Ίσως όμως μπορούν και τα δύο αυτά ζητήματα να προχωρήσουν παράλληλα.»

Στο Άμστερνταμ πάντως, και ο αυστριακός υπουργός Οικονομικών Χανς Γιεργκ Σέλινγκ προειδοποίησε τους ομολόγους του στην ευρωζώνη ότι μία διαγραφή χρέους αντίκειται στο σύνταγμα της Αυστρίας και δεν τίθεται καν προς συζήτηση. Ωστόσο, ανέφερε ο Σέλινγκ, θα μπορούσε να συζητήσει κανείς για μία αναδιάρθρωση χρέους ή και μεγαλύτερους χρόνους αποπληρωμής- υπό την προϋπόθεση ωστόσο, ότι θα επέλθει συμφωνία με την Ελλάδα την προσεχή Πέμπτη.

Μπερντ Ρίγκερτ / Γιάννης Παπαδημητρίου