Ποιός χρωστάει τελικά σε ποιόν;

Οι Ρώσοι ισχυρίζονται ότι το Μίνσκ δεν έχει αποπληρώσει τις οφειλές του, που ανέρχονται σε 192 εκατομμύρια δολάρια. Από την πλευρά τους οι Λευκορώσοι επιρρίπτουν στην Gazprom ότι δεν έχει αποπληρώσει χρέη για τη μεταφορά φυσικού αερίου μέσω του εδάφους τους, συνολικού ύψους 260 εκατομμυρίων δολαρίων.

"Παράλογο και κυνικό"

Η διαμάχη για το φυσικό αέριο δεν προβλεπόταν κανονικά στην ατζέντα της χθεσινής συνάντησης μεταξύ του Ρώσου υπουργού Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ και του Λευκορώσου προέδρου. Ωστόσο ο Αλεξάντερ Λουκασένκο, φανερά ενοχλημένος, έκανε λόγο για προσβολή του λαού του ανακοινώνοντας ότι η χώρα του θα αντιδράσει στην περικοπή της τροφοδοσίας. Ο ίδιος εξαπέλυσε βαρύ κατηγορώ εναντίον του ρωσικού ενεργειακού κολοσσού:

"Προς το παρόν η Gazprom μάς χρωστά για τη μεταφορά φυσικού αερίου 260 εκατομμύρια δολάρια. Διέταξα την κυβέρνηση να διακόψει το τράνζιτ μέσω της Λευκορωσίας μέχρι να πληρώσει η Gazprom. Το πρώτο εξάμηνο δεν είδαμε ούτε ένα σεντ. Αυτό είναι παράλογο και κυνικό. Μου χρωστάς 260, σου χρωστάω 190, αλλά εσύ μου κλείνεις τη στρόφιγγα!"

Απειλεί η Ρωσία

Προηγουμένως η εταιρία και έπειτα από σχετική εντολή του προέδρου Ντμίτρι Μεντβέντεφ, είχε προχωρήσει σε περικοπή της τροφοδοσίας κατά 30 %. Ακολούθησε νέα περικοπή κατά 30 % με την Gazprom να απειλεί ότι εάν το Μινσκ δεν αποπληρώσει αμέσως τις οφειλές του η τροφοδοσία θα μειωθεί κατά συνολικά 85 %.

"Τους προτείνουμε να πληρωθεί η διαφορά, δηλαδή 260 μείον 192 ίσον 70 περίπου εκατομμύρια", είπε ο κ. Λουκασένκο. "Ας μας εμβάσουν τα χρήματα και το θέμα έχει λήξει. Δεν το θέλουν όμως. Δώστε μας τα 260 εκατομμύρια και θα σας επιστρέψουμε τα 192. Δεν είναι λογικό; Ούτε αυτό θέλουν. Αυτό σημαίνει μόνον ένα: θέλουν να μας πιέσουν".

Είχαν προηγηθεί πολυήμερες διαπραγματεύσεις ανάμεσα στις δυο πλευρές που ωστόσο ναυάγησαν. Καμία πλευρά δεν φάνηκε και δεν φαίνεται διατεθειμένη να υποχωρήσει. Ο Ρώσος πρόεδρος κάλεσε την Gazprom να προετοιμάσει τη "δέουσα απάντηση" για τη διακοπή του τράνζιτ μέσω της Λευκορωσίας. Όπως δήλωσε ο αντιπρόεδρος της Gazprom Αλεξάντερ Μεντβέντεφ:

"Δεν πρόκειται για την πρώτη προειδοποίηση. Κάθε φορά τονίζαμε ότι η μη τήρηση της συμφωνίας μπορεί να οδηγήσει σε περικοπή της τροφοδοσίας. Έτσι έγινε τον Μάρτιο, τον Απρίλιο και στο μεταξύ φτάσαμε στον Ιούνιο".

Δεν επηρεάζεται η Ευρώπη

Η ΕΕ κάλεσε και τις δυο πλευρές να τηρήσουν τα συμφωνηθέντα. Η Μόσχα πάντως έχει διαβεβαιώσει από την πλευρά της ότι δεν θα επηρεαστεί η ροή φυσικού αερίου προς τη δυτική Ευρώπη, όπως είχε γίνει στις αρχές του 2009 εξαιτίας της τότε διαμάχης με την Ουκρανία. Αφενός γιατί μόλις το 6,25 % του φυσικού αερίου καταφθάνει στην Ευρώπη μέσω της Λευκορωσίας. Αφετέρου η Gazprom έχει ανακοινώσει ότι, εάν κριθεί αναγκαίο, θα χρησιμοποιήσει εναλλακτικό αγωγό, μέσω Ουκρανίας. Εξάλλου η ροή φυσικού αερίου προς την Ευρώπη είναι αυτή την περίοδο ούτως ή άλλως χαμηλή λόγω καλοκαιριού.

Το ερώτημα που τίθεται λοιπόν είναι προς τι η όλη διαμάχη; Αναλυτές σημειώνουν ότι πρόκειται για ένα σαφές μήνυμα της ρωσικής ηγεσίας προς τον Λευκορώσο πρόεδρο μετά τα προβλήματα που παρατηρήθηκαν στις διαπραγματεύσεις για την υπογραφή συμφωνίας τελωνειακής ένωσης. Η Λευκορωσία επέμεινε ότι στο πλαίσιο της τελωνειακής ένωσης -που θα τεθεί σε ισχύ από την 1η Ιουλίου- η Ρωσία πρέπει να της παρέχει πετρέλαιο και φυσικό αέριο σε προνομιακές τιμές, κάτι που αρνήθηκε να πράξει η Μόσχα.

Αξίζει τέλος να σημειωθεί ότι στις αρχές του 2011 θα διεξαχθούν στη Λευκορωσία προεδρικές εκλογές. Ένα δεύτερο μήνυμα λοιπόν, σύμφωνα με τους ίδιους, είναι ότι η στήριξη του νυν προέδρου από τη Μόσχα δεν θα πρέπει να θεωρείται αυτονόητη. Από την πλευρά του ο Λουκασένκο δεν φαίνεται να σκύβει το κεφάλι, στην προσπάθειά του να δείξει, ενόψει ακριβώς των εκλογών, ότι δεν τον φοβίζει η διαμάχη με τον "μεγάλο αδελφό".

Stephan Laack (WDR) / Κώστας Συμεωνίδης

Υπεύθ. σύνταξης: Σπύρος Μοσκόβου