Πορτογαλία, Ισπανία: οι κίνδυνοι και η νευρικότητα στις αγορές παραμένουν

Προχθές δόθηκε στην Πορτογαλία από τις αγορές μία περίοδος χάριτος. Αυτή είναι η ευχάριστη είδηση, η δυσάρεστη ήρθε ταυτόχρονα από την Κεντρική Τράπεζα της Πορτογαλίας, η οποία ανακοίνωσε πως τα νοικοκυριά της χώρας είναι το ίδιο υπερχρεωμένα, όπως το δημόσιο και ο τραπεζικός τομέας. Επιταγή των καιρών ακόμη μεγαλύτερες περικοπές. Που σημαίνει ότι θα μειωθούν οι επενδύσεις και θα συρρικνωθεί η κατανάλωση. Άρα δεν είναι καθόλου περίεργο που πολλοί, μεταξύ αυτών και η Κεντρική Τράπεζα, εκτιμούν ότι η Πορτογαλία θα βυθιστεί και φέτος στην οικονομική ύφεση.

Σε διαρκές στρες η Πορτογαλία: ατού και ρίσκα

Την άποψη της Κεντρικής Τράπεζας εκφράζει και ο Αντρέας Ρις, οικονομολόγος της Unicredit, ο οποίος σπεύδει όμως να διευκρινίσει πως η Πορτογαλία παίζει με καλύτερα χαρτιά από ότι η Ελλάδα και η Ιρλανδία: «Γι’ αυτό δεν υπήρξαν, ούτε υπάρχουν στην Πορτογαλία κερδοσκοπικές υπερβολές, όπως έγινε στην Ιρλανδία. Επίσης τα προβλήματα του πορτογαλικού τραπεζικού συστήματος διαφέρουν από εκείνα των ιρλανδικών τραπεζών. Επιπλέον η Πορτογαλία δεν έζησε πάνω από τις δυνατότητές της, όπως έκανε η Ελλάδα, και τέλος τα στοιχεία που μας δίνει η Πορτογαλία είναι αξιόπιστα.»

Αντίθετα ο Κλέμενς Φίστ, διευθυντής του ερευνητικού τμήματος του Κέντρου Επιχειρησιακών Σπουδών της Οξφόρδης, υποστηρίζει πως καθοριστικό ρόλο δεν παίζουν τόσο οι περικοπές και η εξυγίανση όσο «εάν η Πορτογαλία καταφέρει μεσοπρόθεσμα με το πρόγραμμα εξυγίανσης να πριμοδοτήσει την οικονομία και την ανάπτυξη. Δηλαδή εάν θα εφαρμόσει πολιτικές ευελιξίας στην αγορά εργασίας, εάν θα άρει τους περιορισμούς πρόσβασης στην αγορά της, εάν θα αναπροσαρμόσει το φορολογικό της σύστημα με γνώμονα την ανάπτυξη. Πρόκειται για μια σειρά παραμέτρων που πρέπει να προσέξουν οι Πορτογάλοι πολιτικοί.»

Στο μεταίχμιο η Ισπανία: συγκράτηση δαπανών, περικοπές, αλλά ρεκόρ στα spreads

Δρόμος μακρύς και δύσκολος λοιπόν η επανάκτηση της αξιοπιστίας και για την πορτογαλική κυβέρνηση. Επομένως ουδείς μπορεί να προβλέψει πως θα εξελιχθεί η κατάσταση στην Πορτογαλία και κυρίως εάν και πότε θα προσφύγει στον Μηχανισμό Στήριξης. Παράλληλα πολλοί οικονομικοί αναλυτές υπογραμμίζουν ότι εάν προσφύγει η Πορτογαλία τώρα στον Μηχανισμό Στήριξης ενδέχεται να προκαλέσει αντιδράσεις ντόμινο και οι κερδοσκοπικές επιθέσεις να επικεντρωθούν στον επόμενο στόχο, στην Ισπανία. Μια χώρα που έζησε έναν κατασκευαστικό οργασμό άνευ προηγουμένου, που διέθετε μέχρι πριν από την κρίση πλεόνασμα στον προϋπολογισμό της, αλλά πέρσι παρουσίασε ξαφνικά τεράστιες τρύπες στον προϋπολογισμό και το δημόσιο χρέος της εκτινάχθηκε στο 70% του ΑΕΠ. Βεβαίως η Ισπανία κατάφερε να δρομολογήσει καλύτερα τη συγκράτηση των κρατικών δαπανών και να εφαρμόσει πιο γρήγορα πρόγραμμα δραστικών περικοπών από ό,τι οι άλλες προβληματικές χώρες-μέλη της ευρωζώνης. Και αυτό φαίνεται και από τις εξαγωγές, οι οποίες πέρσι άγγιξαν σχεδόν το επίπεδο των εξαγωγών πριν από το ξέσπασμα της κρίσης.

Το μυστικό της νευρικότητας των αγορών: ένα νόμισμα, πολλές κυβερνήσεις

Γι’ αυτό ο Κλέμενς Φυστ, ο Γερμανός αναλυτής από την Οξφόρδη, επιμένει ότι η Ισπανία είναι ίσως η μόνη από τους αδύνατους κρίκους της ευρωζώνης που δεν θα χρειαστεί έξωθεν βοήθεια αν «και υπάρχουν ακόμη ρίσκα που προέρχονται από τον τραπεζικό τομέα και κυρίως από τα λεγόμενα τοξικά δάνεια της εποχής του οικοδομικού θαύματος στην χώρα. Παρ’ όλα αυτά η Ισπανία είναι σε πλεονεκτικότερη θέση από την Ελλάδα και την Ιρλανδία.»

Τέλος ο οικονομικός αναλυτής ερμηνεύει το θέμα των υψηλών ρεκόρ στα ‘καπέλα’ επικινδυνότητας των ισπανικών ομολόγων με τη ιδιομορφία του ευρωπαϊκού χώρου: ένα νόμισμα, αλλά πολλές κυβερνήσεις: «Οι αγορές ξέρουν ότι οι ΗΠΑ, των οποίων τα ποσοστά στο δημόσιο χρέος είναι υψηλότερα από εκείνα της ευρωζώνης, έχουν, πρώτον, άλλες δυνατότητες οικονομικής ανάπτυξης από την Ευρώπη και δεύτερον, το σημαντικότερο, ότι οι ΗΠΑ διαθέτουν μια κεντρική κυβέρνηση και όχι πολλές διχογνωμούσες κυβερνήσεις με ένα κοινό νόμισμα. Επομένως οι ΗΠΑ και η ΕΕ δεν είναι συγκρίσιμα μεγέθη.»

Danhong Zhang / Βιβή Παπαναγιώτου

Υπεύθ. σύνταξης: Κώστας Συμεωνίδης