«Πράσινη Εβδομάδα» και αναπτυσσόμενες χώρες

Στην «Πράσινη Εβδομάδα» του Βερολίνου οι επισκέπτες έχουν πάντα την ευκαιρία να δουν και να γευτούν εξωτικά λαχανικά, τροπικά φρούτα, αγροτικά προϊόντα και τρόφιμα από όλο τον κόσμο. Και όμως η εντύπωση αυτή δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα: διότι τα τρόφιμα και τα αγροτικά προϊόντα από τις αναπτυσσόμενες χώρες βρίσκουν σπάνια το δρόμο για τις ευρωπαϊκές αγορές και ειδικά για την «Πράσινη Εβδομάδα» του Βερολίνου.

Η αιτία που δεν καταφέρνουν οι αγρότες των αναπτυσσόμενων χωρών να προωθήσουν τα προϊόντα τους σε μια έκθεση όπως είναι η "Πράσινη Εβδομάδα" του Βερολίνου είναι τα τέλη και οι φόροι εισαγωγής και το λεγόμενο σύστημα ‘προστασίας προέλευσης’. Ιδιαίτερα εάν πρόκειται για τυποποιημένα και επεξεργασμένα προϊόντα και όχι για πρώτες ύλες.

Για αυτό το θέμα ερίζουν από τη μια το λόμπι των ευρωπαϊκών βιομηχανικών τροφίμων και αγροτικοί συνεταιρισμοί και από την άλλη οι αγρότες και μικροκαλλιεργητές των αναπτυσσόμενων χωρών.

Προστατευτικοί δασμοί και κανονισμός προέλευσης: ποιον εξυπηρετούν;

Τι ακριβώς σημαίνουν όλα αυτά εξηγεί ο Φρανσίσκο Μάρι, εκπρόσωπος της Υπηρεσίας της Ευαγγελικής Εκκλησίας για τις αναπτυσσόμενες χώρες: «Εάν π.χ. ο καφές τύπου ‘αράμπικα’ καβουρντιζόταν στην Αφρική, εκεί που παράγεται, τότε θα υπήρχε σίγουρα ειδικός προστατευτικός δασμός 100 ή και 120% επί της τιμής του. Έτσι προστατεύονται οι δικές μας εταιρείες επεξεργασίας καφέ από τους ανταγωνιστές τους στην αγορά.»

Η ΕΕ μείωσε όμως για ορισμένες χώρες τους δασμούς εισαγωγής. Πρόκειται για τις 49 φτωχότερες χώρες του πλανήτη, οι οποίες επιτρέπεται να εξάγουν στην ΕΕ τα πάντα εκτός από όπλα, ζάχαρη και ρύζι.

Και όμως οι συμφωνίες αυτές στην πράξη είναι κενές περιεχομένου, διότι οι αναπτυσσόμενες χώρες δεν έχουν καμία δυνατότητα δημιουργίας βιομηχανίας τροφίμων. Επομένως οι δασμοί και οι φόροι εισαγωγής έχουν πάψει προ πολλού να είναι το μοναδικό εμπόδιο για τις αναπτυσσόμενες χώρες και το μοναδικό όπλο για τις χώρες της ΕΕ. Ο Φρανσίσκο Μάρι επισημαίνει: «Με τον κανονισμό προέλευσης λέμε στις χώρες αυτές ότι για να εξάγουν τα προϊόντα τους στις αγορές μας πρέπει όλη η διαδικασία παραγωγής και τυποποίησης να γίνεται στην ίδια χώρα. Δηλαδή όχι μόνον οι πρώτες ύλες, αλλά και η συσκευασία και τα συστατικά που χρησιμοποιούνται για την επεξεργασία του. Για τις φτωχές χώρες και γενικά τις αναπτυσσόμενες χώρες δεν είναι δυνατή η εκπλήρωση αυτής της ρήτρας. Και έτσι χάνουν de facto το προνόμιο της ‘ελεύθερης χωρίς δασμούς εισαγωγής’ των προϊόντων τους.»

Τα αυστηρά στάνταρ στα εισαγόμενα προϊόντα διασφαλίζουν τα κέρδη των Ευρωπαίων

Τέλος το δεύτερο μεγάλο πρόβλημα είναι τα αυστηρά στάνταρ, στα οποία πρέπει να ανταποκρίνονται τα εισαγόμενα τρόφιμα στην ΕΕ. Και αυτά δεν αφορούν μόνον τους κανόνες υγιεινής και καθαριότητας και την ποιότητα των προϊόντων αλλά και τις προδιαγραφές για το μέγεθος, την μορφή και το χρώμα του κάθε προϊόντος.

Αυτές οι ρήτρες δεν εξυπηρετούν την δημόσια υγεία, ούτε προστατεύουν τους καταναλωτές, όπως συχνά ακούμε να υποστηρίζουν πολιτικοί και βιομήχανοι, αλλά εμποδίζουν στην ουσία τις αναπτυσσόμενες χώρες να εξάγουν τα προϊόντα τους στην ΕΕ ή τα καθιστούν μη ανταγωνιστικά.

Ειδικά οι μικροκαλλιεργητές, όχι μόνον δεν μπορούν να ανταποκριθούν στα στάνταρ αυτά, αλλά καταστρέφονται ολοσχερώς, υποστηρίζει ο εκπρόσωπος της Υπηρεσίας της Ευαγγελικής Εκκλησίας για τις αναπτυσσόμενες χώρες Φρανσίσκο Μάρι: «Το 60% της παραγωγής τομάτας στο Μαρόκο εξάγεται στην ΕΕ. Το υπόλοιπο 40% πουλιέται σαν φθηνή τομάτα στις τοπικές αγορές του Μαρόκου και ανταγωνίζεται την παραγωγή των μικροκαλλιεργητών που δεν παράγουν για την ΕΕ και καταστρέφουν έτσι την τοπική αγορά.»

Monika Hoegen / Βιβή Παπαναγιώτου

Υπεύθ. Σύνταξης: Σταμάτης Ασημένιος