Προς την Ε.Ε. χωρίς βίζα

Το 2009 έχει σηματοδοτήσει πολλές εξελίξεις σε πολλά πεδία της παγκόσμιας ιστορίας. Η Ε.Ε. μπορεί να χαίρεται που μετά από σχεδόν 10 χρόνια τέθηκε σε ισχύ η Συνθήκη της Λισαβόνας, ενώ η Γερμανία και οι χώρες του πρώην υπαρκτού σοσιαλισμού γιορτάζουν τα εικοσάχρονα από την κατάρρευση του κομμουνισμού. Μέσα σε αυτό το κλίμα ευφορίας και στο πλαίσιο της διεύρυνσης της Ε.Ε. και προς τον χώρο των δυτικών Βαλκανίων, οι πολίτες της Σερβίας, του Μαυροβουνίου και της ΠΓΔ της Μακεδονίας, θα μπορούν από σήμερα να ταξιδεύουν στην Ευρώπη χωρίς βίζα. Ένα ακόμη βήμα προσέγγισης, που κρύβει όμως και πολλές παγίδες.

Απόφαση με «εκρηκτικές» συνέπειες;

Ως ένα μεγάλο βήμα στην κατεύθυνση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης χαρακτήρισε ο επίτροπος για τη διεύρυνση Ολι Ρεν την απόφαση της άτυπης συνόδου των υπουργών Εξωτερικών των "27" του περασμένου Νοεμβρίου να καταργήσει τη βίζα για τους κατοίκους της Σερβίας, του Μαυροβουνίου και την π .Γ. Μ. για ταξίδια στην Ε.Ε. Από πρώτη ματιά η απόφαση δίνει ένα θετικό μήνυμα σε όλες τις χώρες της περιοχής. Ωστόσο, η απόφαση αυτή μπορεί να έχει εκρηκτικές συνέπειες, αφού οι κάτοικοι της Αλβανίας, του Κοσσυφοπέδιου και της Βοσνίας Ερζεγοβίνη μένουν εκτός, επειδή οι χώρες τους δεν πληρούν τις προϋποθέσεις χορήγησης διαβατηρίων με βιομετρικά στοιχεία. «Πρόκειται για μια εσφαλμένη απόφαση, σχολιάζει η Τάνγια Φαγιόν, από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. «Ίσως να επρόκειτο για μιαν απόφαση βασισμένη μόνο σε τεχνικά κριτήρια, αλλά που μπορεί να έχει πολιτικές επιπτώσεις στην περιοχή. Διότι στη Βοσνία Ερζεγοβίνη, για παράδειγμα, ορισμένες εθνικές ομάδες μπορούν να ταξιδεύουν χωρίς βίζα, τη στιγμή που οι μουσουλμάνοι αποκλείονται από τη δυνατότητα αύτη».

«Τι κάνει η Ε.Ε. για μας»;

Με άλλα λόγια, οι Σέρβοι και οι Κροάτες της Βοσνίας με το δεύτερό τους διαβατήριο μπορούν να ταξιδεύουν στην Ε.Ε. χωρίς βίζα, όχι όμως και οι μουσουλμάνοι της Βοσνίας, επειδή πολύ απλά δεν έχουν δεύτερη πατρίδα. Με τη νέα ρύθμιση λοιπόν και με κριτήριο την εθνική προέλευση η Ε.Ε. κατατάσσει τους κατοίκους της νοτιοανατολικής Ευρώπης σε πολίτες πρώτης και δεύτερης κατηγορίας. "Το επιχείρημα αυτό δεν ισχύει", υπογραμμίζει ο Ζόλταν Μαρτίνους από το συμβούλιο υπουργών. Η απόφαση, λέει, είναι μόνο τεχνικής φύσης, αφού τόσο η Αλβανία όσο και η Βοσνία Ερζεγοβίνη δεν είναι σε θέση να ικανοποιήσουν τους όρους για ασφαλή από παραχαράκτες διαβατήρια. «Εμείς προσπαθούμε να προσαρμοστούμε με την ΕΕ». λέει ο Αγκρόν Μπαράμι, από την εφημερίδα Κόχα Ντιτόρε του Κοσσυφοπεδίου, «αλλά τι κάνει η Ε.Ε. για μας; Πόσο είναι διατεθειμένη να ασχοληθεί σοβαρά με μας ; Όπως η Ευρώπη χρειάζεται καλές ειδήσεις για την ανάπτυξη στην περιοχή, το ίδιο καλές ειδήσεις χρειαζόμαστε κι εμείς από την Ε.Ε».

Καρότο και μαστίγιο

Η απογοήτευση στο Κοσσυφοπέδιο και τη Βοσνία Ερζεγοβίνη μπορεί να αποβεί επικίνδυνη. Και οι δύο χώρες παίζουν σημαντικό ρόλο στη σταθερότητα της περιοχής, κάτι που αποτελεί κεντρικό άξονα της ευρωπαϊκής πολιτικής. Η στρατηγική συνοψίζεται στο «καρότο και το μαστίγιο». Από τη μια, η ευρωπαϊκή προοπτική και από την άλλη, η πλήρωση των προϋποθέσεων εκδημοκρατισμού και μεταρρυθμίσεων. Οι επικριτές αυτής της στρατηγικής θεωρούν ότι με τον τρόπο αυτό η Ε.Ε. θέτει σε κίνδυνο τη φυσική εξέλιξη της περιοχής. Ανάμεσα σε αυτούς ανήκει και ο Σρέκο Λατάλ, από τη μη κυβερνητική οργάνωση «Ομάδα Διεθνούς Κρίσης», με παράρτημα στη Βοσνία Ερζεγοβίνη. Κάνει έκκληση στην Ε.Ε. να ξεπεράσει τις κινήσεις τακτικής και να προχωρήσει σε πράξεις. «Οι περισσότεροι από τους πολιτικούς αρχηγούς της χώρας θα ήθελαν πολύ να διατηρηθεί το πολιτικό «στάτους κβο». Όμως, η πολιτική και οικονομική κατάσταση στη χώρα πηγαίνει από το κακό στο χειρότερο. Υπό αυτές τις συνθήκες τα βλέμματα όλων στρέφονται προς τη διεθνή κοινότητα ζητώντας πράξεις. Το πιο επικίνδυνο για τη Βοσνία - Ερζεγοβίνη και για την υπόλοιπη περιοχή θα ήταν αυτήν την περίοδο η απραξία».

Anna Corves/Ειρήνη Αναστασοπούλου

Υπεύθυνος Σύνταξης Σταμάτης Ασημένιος