Πόσο «ισορροπημένο» είναι το lobbying στην ΕΕ;

Κάθε νομοθετική πρωτοβουλία που θα ισχύσει για 500 εκατομμύρια πολίτες της ΕΕ είναι μια σύνθετη υπόθεση. Προκειμένου να αποφευχθούν δυσάρεστες «παρενέργειες» πολλοί ευρωβουλευτές ζητούν την άποψη ειδικών. Ωστόσο, οι τελευταίοι δεν είναι πάντα ανεξάρτητοι και πολλές φορές εργάζονται για τα συμφέροντα εταιρειών ή μη κυβερνητικών οργανώσεων (ΜΚΟ).

Πριν από λίγο καιρό ο εισηγητής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για θέματα προστασίας δεδομένων και βουλευτής των Πρασίνων Γιαν Φίλιπ Άλμπρεχτ, υποστήριξε ότι πολλές επιχειρήσεις επιδεικνύουν ιδιαίτερο ζήλο να παρουσιάσουν τις θέσεις τους σε ευρωβουλευτές. Σε κάθε περίπτωση ο ζήλος τους είναι μεγαλύτερος από εκείνο των ΜΚΟ. Το 2012, αναφέρει ο πράσινος βουλευτής, έλαβε εννέα φορές περισσότερες προσκλήσεις από λομπίστες επιχειρηματικών συμφερόντων από ό,τι από εκπροσώπους ΜΚΟ. Και κάποιοι βουλευτές φαίνεται ότι πείθονται.

Αυτό, τουλάχιστον, συμπεραίνει ο Μάρκο Μάας, της πλατφόρμας LobbyPlag, από την ανάλυση των τροπολογιών στις νομοθετικές πρωτοβουλίες της ΕΕ. Σε αυτές ο κ. Μάας εντόπισε ολόκληρα εδάφια που είχαν αντιγραφεί από σχετικές προτάσεις που είχαν καταθέσει λομπίστες. Συγκρίνοντας αυτά με τις προτάσεις που είχαν καταθέσει οι ΜΚΟ, ο Μάρκο Μάας καταλήγει στο συμπέρασμα ότι «η επιρροή των επιχειρήσεων είναι πολύ μεγαλύτερη από εκείνη των ΜΚΟ».

Δεν διαπιστώνει «ανισορροπίες» η μελέτη της Χάικε Κλούβερ

Με τους ισχυρισμούς αυτούς διαφωνεί η Χάικε Κλούβερ, πολιτική επιστήμονας στο Πανεπιστήμιο της Κωνσταντίας. Σε σχετική μελέτη της για το φαινόμενο του lobbying η γερμανίδα πανεπιστημιακός δεν διαπιστώνει κάποια «ανισορροπία» όσον αφορά την επιρροή των επιχειρήσεων και των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών στην ευρωπαϊκή νομοθεσία. «Προεξοφλείται ότι οι επιχειρηματικοί σύνδεσμοι είναι ισχυρότεροι και ότι κυριαρχούν στη νομοθεσία οι επιχειρήσεις, ενώ δεν λαμβάνονται υπόψη τα κοινωνικά συμφέροντα. Ωστόσο η έρευνα κατέδειξε ότι δεν υπάρχει κάποια αξιοσημείωτη διαφορά», επισημαίνει η γερμανίδα πολιτική επιστήμων.

Η Χάικε Κλούβερ ανέλυσε στην έρευνά της 56 νομοθετικές διαδικασίες και συνέκρινε πόσο επιτυχείς είναι οι παρεμβάσεις του επιχειρηματικού λόμπι και εκείνες των ΜΚΟ. Η γερμανίδα ερευνήτρια εκτιμά ότι οι ευρωβουλευτές χρειάζονται την αρωγή των ειδικών, καθώς το προσωπικό τους δεν επαρκεί. «Εάν λάβετε υπόψη ότι οι ευρωβουλευτές καλούνται να επεξεργαστούν ένα ευρύ πεδίο προτάσεων νόμου και διαθέτουν μόνο μια γραμματέα, δύο συνεργάτες και έναν ασκούμενο, μπορείτε να φανταστείτε ότι χρειάζονται ροή ειδικών πληροφοριών από έξω».

«Εκπτώσεις» στη νομοθεσία περί προστασίας δεδομένων

Την ανάγκη αυτή συμμερίζεται και ο Μάρκο Μάας, ο οποίος όμως επιμένει στην άποψη που θέλει τις τροπολογίες να «νερώνουν» τα νομοσχέδια. Επικαλείται μάλιστα το παράδειγμα μιας πρότασης νόμου που αφορά στην προστασία δεδομένων. «Στο αρχικό σχέδιο προβλεπόταν ότι μια αμερικανική εταιρεία που θέλει να εγκατασταθεί στην Ευρώπη θα πρέπει να τηρήσει αυστηρές προϋποθέσεις στο πεδίο της προστασίας των δεδομένων. Μετά τις τροπολογίες που κατέθεσαν κάποιοι βουλευτές αφήνεται στην διακριτική ευχέρεια της εταιρείας να επιλέξει εκείνη την χώρα της ΕΕ στην οποία θα εγκατασταθεί και ποια εθνική νομοθεσία προστασίας δεδομένων την συμφέρει καλύτερα», τονίζει ο κ. Μάας.

Οι στρατηγικές του lobbying

Η Χάικε Κλούβερ διακρίνει δύο είδη στρατηγικών που ακολουθούν οι λομπίστες. Είναι οι Outside και οι Inside στρατηγικές. Στην πρώτη κατηγορία ανήκουν οι εκστρατείες στα ΜΜΕ ή οι διαδηλώσεις, ενώ στη δεύτερη κατηγορία ανήκουν οι απευθείας επαφές με τους ευρωβουλευτές.

Από τη δική της οπτική γωνία, το lobbying συνιστά σημαντικό μέρος της κοινωνικής εκπροσώπησης συμφερόντων, το οποίο «συμβάλει στη βελτίωση της ικανότητας των θεσμών να επιλύουν προβλήματα». Άλλωστε, υπενθυμίζει η γερμανίδα πολιτική επιστήμων», η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διαθέτει μητρώο των εταιρειών και φορέων που δραστηριοποιούνται στο lobbying. Ωστόσο η εγγραφή σε αυτό δεν είναι υποχρεωτική.

Από την πλευρά της η Κομισιόν, που έχει τη νομοθετική αρμοδιότητα, απορρίπτει τις κατηγορίες για αδιαφάνεια στη σύνταξη των νομοσχεδίων και διαψεύδει ότι υιοθετεί κείμενα που προτείνουν οι διάφορες ομάδες συμφερόντων.

Jennifer Fraczek / Σταμάτης Ασημένιος

Υπεύθ. Σύνταξης: Δήμητρα Κυρανούδη