Πόσο κοστίζει η κλιματική αλλαγή;

Οι πολιτικοί αναμένουν από τους οικονομολόγους συγκεκριμένες απαντήσεις σε ζητήματα κλιματικής αλλαγής. Πόσο μεγάλες είναι οι ενδεχόμενες ζημίες; Πόσο κοστίζει η αντιμετώπιση των επιπτώσεων; Η έκθεση 700 σελίδων του οικονομολόγου Νίκολας Στερν, που συντάχθηκε το 2008 για λογαριασμό της βρετανικής κυβέρνησης, θεωρείται η πιο αναλυτική προσπάθεια να απαντηθούν τέτοιου είδους ερωτήματα. Μεταξύ άλλων η έκθεση σημειώνει ότι «αν δεν αντιδράσουμε στην κλιματική αλλαγή, το παγκόσμιο ΑΕΠ θα περιορίζεται κάθε χρόνο 5%». Πιο απαισιόδοξοι υπολογισμοί κάνουν λόγο για μείωση της οικονομικής απόδοσης «20% ή ακόμα και περισσότερο». Την ίδια στιγμή η έκθεση Στερν υπολογίζει το κόστος αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής σε 1% του παγκόσμιου ΑΕΠ. Με άλλα λόγια, η μάχη κατά της κλιματικής αλλαγής έχει νόημα και από οικονομικής άποψης.

5-10 δολάρια κοστίζει σήμερα ένας τόνος CO2

Για να επιτευχθεί ο στόχος περιορισμού της ανόδου της θερμοκρασίας της γης στους 2 βαθμούς Κελσίου, οι οικονομολόγοι προτείνουν τη σύνδεση κάθε τόνου εκπομπής διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα με συγκεκριμένο κόστος. Ο οικονομολόγος, με ειδικότητα σε περιβαλλοντικά ζητήματα, Ρόμπερτ Μέντελσον εκτιμά ότι η τιμή θα πρέπει να καθοριστεί στα 100 δολάρια ανά τόνο. Με την εκτίμηση αυτή συμφωνεί και ο νομπελίστας Τζόζεφ Στίγκλιτς. Σήμερα ωστόσο η τιμή ενός τόνου είναι κατά πολύ χαμηλότερη και βρίσκεται μόλις στα 5-10 δολάρια. Για τον λόγο αυτό, ο Ρόμπερτ Μέντελσον θεωρεί ως μόνο ρεαλιστικό στόχο τον περιορισμό της αύξησης της θερμοκρασίας της γης στους 4 βαθμούς Κελσίου. 

Ο πρόεδρος της Παγκόσμιας Τράπεζας Τζιμ Γιονγκ Κιμ τόνιζε ήδη το 2012 ότι «πρέπει να αποτραπεί μια άνοδος της παγκόσμιας θερμοκρασίας κατά 4 βαθμούς διότι αυτό θα συνεπάγονταν προβλήματα στον εφοδιασμό με τρόφιμα και νερό με τις χειρότερες επιπτώσεις να επιβαρύνουν τις φτωχότερες χώρες».

Μια διαφορετική προσέγγιση

Υπάρχουν όμως και διαφορετικές φωνές, όπως του ερευνητή του κλίματος Μάικ Χιούλμ από το πανεπιστήμιο Κέμπριτζ: «Δίνεται στον κόσμο η εντύπωση ότι η κλιματική αλλαγή είναι οικονομικό ζήτημα. Όμως το πρόβλημα του κλίματος είναι πολύ πιο ευρύ. Για παράδειγμα: Πώς ζούμε σε αυτόν τον πλανήτη; Με αυτό συνδέονται ζητήματα δικαιοσύνης, κατανομής πλούτου, ηθικής και ανθρώπινης φύσης. Όλα αυτά ξεπερνούν το κριτήριο του κόστους σε χρήμα».

Ο βρετανός ειδικός θεωρεί ότι οι στείρες αναλύσεις κόστους-οφέλους δρουν περιοριστικά. «Για ό,τι δεν υπάρχει αγορά δεν λαμβάνεται υπόψη στους υπολογισμούς των οικονομολόγων. Πως όμως θα αξιολογηθεί η φύση; Ποια είναι αξία των οικοσυστημάτων για ανθρώπους διαφορετικών πολιτισμών; 

Αντρέας Μπέκερ / Στέφανος Γεωργακόπουλος