Πότε έτσι, πότε αλλιώς – Οι δύσκολες ιρανορωσικές σχέσεις

Το περασμένο καλοκαίρι όλα ήταν μια χαρά. Ο Ιρανός πρόεδρος Μαχμούντ Αχαμντινετζάντ εν μέσω των μεγάλων ταραχών στη χώρα ταξίψε στη Ρωσία και έγινε δεκτός μετά βαΐων και κλάδων. Τον υποδέθηκε ο ομόλογός του Ντιμίτρι Μετγέντεβ και του ευχήθηκε για την επανεκλογή του.

Οι Ιρανοί, μερίδα των οποίων βρίσκονταν στους δρόμους, παραξενεύτηκαν ενώ κατά τη διάρκεια της προσευχής της Παρασκευής ακούστηκαν τολμηρά συνθήματα όπως ‘θάνατος στη Ρωσία’. Κάποιοι Ιρανοί ανησυχούν για την εξέλιξη των σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών. Μεγάλη εμπιστοσύνη στη Ρωσία δεν έχουν όπως εξηγεί ένας Ιρανός:

«Πριν από την Οκτωβριανή Επανάσταση η Ρωσία είχε προσαρτήσει μετά από πολλούς πολέμους ένα μεγάλο τμήμα του Ιράν. Αργότερα κατά τη διάρκεια της Σοβιετικής Ένωσης υπήρξε μεγάλη ανάμειξη στα εσωτερικά του Ιράν. Τώρα πιστεύουν πολλοί Ιρανοί ότι η Ρωσία προσπαθεί να παίξει στη διεθνή σκηνή χρησιμοποιώντας το χαρτί της Ισλαμικής Δημοκρατίας. Υπάρχουν πολλοί λόγοι που αντιδρά κανείς με αυτόν τον τρόπο».

Οι δυο χώρες έχουν κάθε συμφέρον να αλληλοστηριχθούν. Η Μόσχα έχει συμφέρον διότι όσο διαρκούν οι έριδες με το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, ο Αμερικανός πρόεδρος Μπάρακ Ομπάμα θα ασχολείται με αυτό το θέμα και δεν θα έχει χρόνο να ασχοληθεί με την ρωσική πολιτική. Από την άλλη πλευρά είναι σημαντικό η Τεχεράνη να έχει καλές σχέσεις με τη Ρωσία, η οποία είναι μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας των ΗΕ και έχει τη δυνατότητα να μπλοκάρει ενδεχομένως κυρώσεις εναντίον του Ιράν.

Καθυστερήσεις και έριδες

Εκτός αυτού σημαντικό στις διμερείς σχέσεις είναι η λειτουργία του πυρηνικού αντιδραστήρα στο Μπουσέρ στο νότιο Ιράν. Η Μόσχα είχε αναλάβει την υποχρέωση το 1995 να ολοκληρώσει την κατασκευή του εργοστασίου, το οποίο είχε καταρχάς ξεκινήσει η Siemens το 1975.

Τα εγκαίνια, όπως συμφωνήθηκε αργότερα, θα έπρεπε να γίνουν το 2004 αλλά και πάλι δεν έγιναν. Η Τεχεράνη πάντως δεν αντέδρασε έντονα. Όταν όμως πέρυσι το φθινόπωρο ανακοινώθηκε άλλη μια καθυστέρηση οι Ιρανοί εξοργίστηκαν. Σε τελική ανάλυση ο Ιρανός πρόεδρος έχει μεγαλεπήβολα σχέδια:

«Είμαστε αποφασισμένοι να κατασκευάσουμε ένα πυρηνικό εργοστάσιο 20.000 μεγαβάτ» δήλωνε ο Μαχμούντ Αχμαντινετζάντ.

Η ένταση μεταξύ των δυο χωρών ήταν μεγάλη. Η Τεχεράνη κατηγορούσε τη Μόσχα ότι εξυπηρετούσε τα αμερικανικά συμφέροντα. Τα σημερινά εγκαινια του εργοστασίου δεν αποτελουν πειστήριο ότι οι δυο χώρες έχουν ομαλοποιήσει τις σχέσεις τους. Η Τεχεράνη περιμένει ακόμα από τη Μόσχα ένα υπερσύχρονο αντιπυραυλικό σύστημα S300 το οποίο όμως δεν παραλαμβάνει.

Ulrich Pick / Μαρία Ρηγούτσου

Επιμέλεια Σύνταξης Ειρήνη Αναστασοπούλου