Ρωγμές και πάλι στην ευρωζώνη

Πολλοί οικονομολόγοι πιστεύουν ότι ο κίνδυνος παρατεταμένης ύφεσης στην ευρωζώνη δεν έχει παρέλθει οριστικά. «Απλώς έχουμε σήμερα μία διαφορετική μορφή κρίσης» υποστηρίζει ο Ρόμπερτ Χάλβερ, στέλεχος της γερμανικής τράπεζας Baader Bank. Τα προηγούμενα χρόνια η κρίση αφορούσε κυρίως το δημόσιο χρέος, ενώ τώρα εστιάζει στην ισχνή δραστηριότητα του ιδιωτικού τομέα, τονίζει ο γερμανός αναλυτής.

«Βλέπουμε ότι πολλές χώρες της ευρωζώνης δεν έχουν προχωρήσει στις μεταρρυθμίσεις εκείνες που θα ήταν απαραίτητες για να προσελκύσουν περισσότερες επενδύσεις και να δημιουργήσουν σταθερές θέσεις εργασίας. Το πρόβλημα λοιπόν παραμένει και φοβάμαι ότι επιστρέφουμε στη βαρβαρότητα του χρέους και σε μία νοοτροπία που λέει ότι προσπαθούμε να σταθεροποιήσουμε την οικονομία με καινούργια χρέη» επισημαίνει ο Ρόμπερτ Χάλβερ.

«Δεν έγιναν οι δομικές μεταρρυθμίσεις»

Ο γερμανός οικονομολόγος Μαξ Ότε ήταν ένας από τους ελάχιστους «ειδικούς» που ήδη από το 2006 κατάφεραν να προβλέψουν την παγκόσμια κρίση. Σήμερα πιστεύει ότι ενδεχόμενο νέο υφεσιακό επεισόδιο θα μπορούσε να αποδειχθεί ακόμη πιο σοβαρό από την κρίση της Lehman Brothers το 2008. «Με την προ εξαετίας κρίση προκλήθηκε πανικός, υπήρχε φόβος ότι θα διαλυθεί το παγκόσμιο οικονομικό σύστημα. Λύσαμε το πρόβλημα με την πολιτική του φθηνού χρήματος, αλλά οι δομικές μεταρρυθμίσεις δεν έγιναν, τα προβλήματα δεν λύθηκαν. Και τώρα το κρατικό χρέος αυξάνεται, ο ευρωπαϊκός νότος βιώνει μία καταστροφική ύφεση με 50% ανεργία στους νέους και η αναπτυξιακή προσπάθεια δεν αποδίδει».

Σε όλα αυτά προστίθενται νέοι αστάθμητοι παράγοντες, εκτιμά ο Μαξ Ότε: ο- ανόητος, κατά την άποψή του- οικονομικός πόλεμος με τη Ρωσία, που επιβαρύνει ιδιαίτερα τη Γερμανία και την Αυστρία. Η προέλαση του αποκαλούμενου ʻΙσλαμικού Κράτουςʼ στη Μέση Ανατολή. Φαινόμενα κυβερνητικής αστάθειας ακόμα και στην ίδια την Ευρώπη. «Η πολιτική αστάθεια στην Ευρώπη είναι ουσιαστικά μία αναπτυξιακή ένεση για την Αμερική: οι πολυεθνικές μεταφέρουν επενδύσεις από την Ευρώπη στην Αμερική» λέει ο γερμανός οικονομολόγος.

Αντικρουόμενες προτάσεις για το μέλλον

«Η κρίση δεν έχει περάσει» υποστηρίζει και ο Χανς Βέρνερ Ζιν, επικεφαλής του Ινστιτούτου Οικονομικών Μελετών του Μονάχου (IFO). Ιδιαίτερα ανησυχητική θεωρεί ο Ζιν την κατάσταση στην Ιταλία, όπου, όπως υποστηρίζει, καταγράφονται πρόσφατες εκροές κεφαλαίων ύψους 67 δις ευρώ. Παλαιότερα το πρόβλημα είχε λυθεί με την παρέμβαση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, η οποία εξήγγειλε ότι, αν χρειαστεί, θα αγοράσει κρατικά ομόλογα υπερχρεωμένων χωρών σε απεριόριστο ύψος και κατ΄αυτόν τον τρόπο κατάφερε να μετριάσει τις επιπτώσεις της κρίσης.

Ωστόσο ο αναλυτής Ρόμπερτ Χάλβερ επικρίνει τις μακροπρόθεσμες συνέπειες της παρέμβασης αυτής. «Έκτοτε τα κράτη-μέλη της ευρωζώνης δανείζονται με ευνοϊκούς όρους, γεγονός που φυσικά προκαλεί συσσώρευση χρεών. Με άλλα λόγια τα προβλήματα καλύπτονται, αλλά δεν λύνονται. Έχουμε πλέον στην ευρωζώνη χώρες που παίρνουν νέα δάνεια, για να αποπληρώσουν, όπως μπορούν, παλαιότερα δάνεια» τονίζει ο Ρόμπερτ Χάλβερ.

Τι μέλλει γενέσθαι; Οι απόψεις διίστανται, οι προτάσεις είναι πολλές και διαφορετικές. Ο Ρόμπερτ Χάλβερ πιστεύει ότι η Γερμανία δεν θα πρέπει να παραμείνει αυστηρά προσηλωμένη στον στόχο του ισοσκελισμένου προϋπολογισμού» για το 2015. Ο Χανς Βέρνερ Ζιν προτείνει ένα νέο κούρεμα χρέους σε όλες της «χώρες της κρίσης». Όσο για τον Μαξ Ότε, επαναφέρει τα σενάρια εξόδου από την ευρωζώνη: «Ορισμένα κράτη-μέλη της περιφέρειας πρέπει να αποχωρήσουν αμέσως από την ευρωζώνη. Όχι όμως και από την ΕΕ, να το τονίσουμε αυτό. Επίσης πρέπει να τερματιστεί ο οικονομικός πόλεμος με τη Ρωσία. Και βέβαια να αλλάξει η σημερινή αρχιτεκτονική του ευρώ. Σήμερα η ΕΕ είναι υπερβολικά εξαρτημένη από την Αμερική».

Klaus Ulrich / Γιάννης Παπαδημητρίου