Σβ. Αλεξίεβιτς: «Είμαι άνθρωπος που ακούει»

«Ο Φλωμπέρ αποκαλούσε τον εαυτό του άνθρωπο της πένας, εγώ μπορώ να πω για μένα ότι είμαι ένας άνθρωπος που ακούει», είπε μεταξύ άλλων η λευκορωσίδα συγγραφέας Σβετλάνα Αλεξίεβιτς σε χθεσινή της ομιλία στη Στοκχόλμη, δύο ημέρες πριν από την παραλαβή του Νομπέλ Λογοτεχνίας στις 10 Δεκεμβρίου.

Η 67χρονη συγγραφέας εκμυστηρεύτηκε την αγάπη της για τις ιστορίες που διαδίδονται από στόμα σε στόμα, εκφράζοντας παράλληλα την απογοήτευσή της για το ότι ένα μέρος αυτών των ιστοριών δεν στάθηκε δυνατό να κατακτηθεί από τη λογοτεχνία. «Μέχρι σήμερα δεν το εκτιμήσαμε, δεν το θαυμάσαμε. Εμένα όμως με σαγήνευσε και με αιχμαλώτισε. Αγαπώ τον τρόπο που μιλούν οι άνθρωποι… Αγαπώ τη μεμονωμένη ανθρώπινη φωνή. Αυτή είναι η μεγαλύτερη αγάπη και το πάθος μου», είπε η λευκορωσίδα συγγραφέας.

O λόγος στους απλούς ανθρώπους

Το πόσο παθιασμένη και ατρόμητη είναι το απέδειξε η λευκορωσίδα συγγραφέας στα πέντε μυθιστορήματά της που έχουν εκδοθεί μέχρι σήμερα. Δεν εφευρίσκει φανταστικές ιστορίες, αλλά δίνει τον λόγο σε απλούς ανθρώπους συντηρώντας έτσι τα ίχνη της Σοβιετικής Ένωσης που κατέρρευσε και εξηγεί την αποτυχία της δημοκρατίας στη Ρωσία και τη Λευκορωσία. «Με ενδιαφέρει ο απλός άνθρωπος. Ο μεγάλος μικρός άνθρωπος, έτσι θα το ονόμαζα, διότι τα βάσανά του τον κάνουν μεγάλο. Στα βιβλία μου λέει τη δική του μικρή ιστορία και μαζί με αυτήν ταυτόχρονα και τη μεγάλη Ιστορία», είπε η Σβετλάνα Αλεξίεβιτς.

Αυτός ακριβώς ο ιδιαίτερος τρόπος της να προσεγγίζει και να καταγράφει τις καταστροφές και την σκληρή καθημερινότητα των ανθρώπων στην πατρίδα της ήταν και ο λόγος που ώθησε τη Βασιλική Ακαδημία των Επιστημών στη Στοκχόλμη να δώσει φέτος την κορυφαία λογοτεχνική διάκριση στην Αλεξίεβιτς. «Αυτό που μας συνέβη και μας συμβαίνει δεν έχει ακόμη αφομοιωθεί, πρέπει να ειπωθεί. (…) Φοβόμαστε όμως όσο δεν είμαστε σε θέση να αντιμετωπίσουμε το παρελθόν μας», εκτιμά η συγγραφέας.

Το Νομπέλ Λογοτεχνίας συνοδεύεται και από χρηματικό έπαθλο περίπου 850.000 ευρώ. Ένα ποσό που μαζί με το κορυφαίο βραβείο θα βοηθήσει τη Σβετλάνα Αλεξίεβιτς να συνεχίσει το έργο της για να κατακτήσει ξανά ένα κομμάτι από την ανθρωπιά που χάθηκε όχι μόνο στην πατρίδα της. Όπως τόνισε, «έχω τρία σπίτια: την πατρίδα μου στη Λευκορωσία, τη χώρα του πατέρα μου, όπου πέρασα όλη μου τη ζωή, την Ουκρανία, πατρίδα της μητέρας μου όπου γεννήθηκα, και τη μεγάλη ρωσική κουλτούρα, δίχως την οποία δεν θα μπορούσα να φανταστώ τον εαυτό μου. Τις αγαπώ όλες και μου είναι πολύτιμες. Αλλά στον καιρό μας είναι δύσκολο να μιλά κανείς για αγάπη».

Αναμπέλε Στέφες / Άρης Καλτιριμτζής